analiz-ve-raporlar

TOGG’un Sanayimize Sağlayacağı Kuantum Çekim Döngüsü Ne Demektir?

Her ne kadar TOGG genel müdürünün tanıtım konuşmasında, yazılım haricinde teknik bir detay yakalayamadıysam ve web sitelerinde de göremediysem de tasarımı beğendiğimi ifade etmeliyim. Test ve değerlendirme safhasının başarılı yürüdüğünü bilmek de beni ayrıca memnun etti. Uçaklardaki mantık otomobillerde de geçerlidir, test ve değerlendirme safhası başarılı olursa, seri üretim ve idame safhaları da başarılı yürüyecektir.

"Sevdiklerinizle siyaset yapmayınız. Zira; siyaset dostlukları zedeler. Siyasetçiler yollarına devam ederken; siz dostlarınızı yitirdiğinizle kalırsınız."

Aristoteles

Endüstriyel yazımıza; yorumsuz olarak, Aristoteles’in çok sevdiğim ve hala geçerli olduğuna inandığım bir sözü ile başlamak istiyorum. Yazımızın felsefe-sosyoloji bölümü bu kadardır. Gerisi endüstriyel ve teknik kapsamda ilerleyecektir.

Ülkemizin “Devrim”den sonraki ilk otomobil markası olan TOGG yeryüzüne merhaba dedi. Hayırlı ve uğurlu olsun, bahtı açık ve bereketli olsun, kaderi Devrim’e benzemesin. Türkiye’nin marka ve sınai mülkiyet hakkının kendisinde olduğu, yerli otomobilini muhakkak üretmesi gerektiğine inanan bir sanayici olarak, TOGG’un gelişerek yaşamasını cani gönülden dilerim.

Bu kapsamdaki araçlarda yazılımın ve onun uygulamalarının çok önemli olduğunu bilmek gerekir. Genel müdürün konuşmasında bu sebeple yazılıma çok vurgu yaptığını değerlendiriyorum. Elektrikli otomobiller “akıllı araçlar” olacaklar, hayatımıza giriş ve gelişme süreçlerini, cep telefonlarının hayatlarımıza giriş ve gelişme süreçlerine benzetebiliriz.

TOGG’un tasarım hakkına sahip ve üretecek olan firma KİT (Kamu İktisadi Teşekkülü) değil, özel sektör teşebbüsüdür. O nedenle, ilk modelin segmentinin C SUV olarak seçimini, pazarlama mantığını ve kriterlerini sıradan vatandaş olarak irdelemem, sorgulamam, eleştirmem mümkün değil, kendi tercihleri ve kendi kararlarıdır ve saygı duymak gerekir. C segmenti benzinli veya dizel araçlarda da yüksek fiyatlıdır. Açıkçası daha alt segmentten bir model ile başlanıp, halkımızın geneline de hitap edilmesi uygun olurdu diye düşünüyorum ama araçlar tamimiyle elektrik enerjisinden takat alacaklar yani akülü araç, içten yanmalı motorlu veya hibrit motorlu değil. Dolayısıyla TOGG bu yüzyılın başında devrim niteliğindeki bir konsept ile yola çıktı, kuvvetle muhtemel 15--20 yıl içerisinde içten yanmalı motorlarla çalışan tüm otomobiller “klasik araç” kapsamına girecekler. C segment ile başlamaları sanırım elektrikli otomobillerde bu segmentin bir avantaj sağlamasıdır diye değerlendiriyorum ama bu segment maalesef “halk arabası” olmayacaktır.

Not. Elektrikli otomobiller yarım asır önce de rağbet görmüşlerdi ama gerek kısa menzil problemlerinin aşılamaması ve gerekse fosil yakıt üreticilerinin monopol baskıları nedeniyle içten yanmalı motorlu otomobillerin önüne geçemediler.

TOGG’un piyasaya giriş zamanlaması uygun mudur?

TOGG’un elektrikli otomobil segmentinde piyasaya girmesi; sadece mahalli değil, global olarak da çok kritik bir “başlangıç eşiğinde” oldu, içten yanmalı motorlarla çalışan otomobil çağının çok gerisinde kalmıştık ama elektrikli motorlarla çalışan otomobil çağının başlangıcında otomobil piyasalarına adım attık. Bu ciddi bir “kuvvet çarpanı” olarak, TOGG’un gelişimine katkı sağlayacaktır.

Türkiye pazarı TOGG için yeterli midir? TOGG’un dış pazardan pay alması mümkün müdür?

Uzmanlarına göre, 50 milyonun üzerinde nüfusu olan ülkelerin otomotiv pazarları yeni bir markanın piyasaya girişi için makuldür. Türkiye otomotiv pazarı, TOGG’un piyasa girişi için yeterlidir, ancak dış pazarlara açılamadığı sürece küresel marka olması ve yüksek hacimlerde satış başarısı mümkün olmayacaktır. TOGG önce iç pazara ama hemen akabinde de dış pazara önem vermelidir. Kendi pazarında tutulmayan ve satılmayan bir ürünün dış pazarda başarı kazanması pek mümkün değildir, ancak küresel bir başarı, büyüme ve rekabet avantajı açısından da dış pazar başarısı şarttır.

Açık kaynak bilgi ve izlenimlerime göre;

İlk yılda (2023) 20.000 araç üretilecek, bu araçların tamamı rahatlıkla satılır. Kapasite 2025’te 100.000 araca 2027’de 175.000 araca çıkarılacak.

Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) 2021 raporuna göre; 2021 yılında Türkiye’de 562 bin binek otomobili satıldı. Bu rakam 2027’de büyük ihtimalle artacaktır, ancak o tarihlerde yılda 175 bin araç üretecek olan TOGG’un yıllık üretiminin tamamını Türkiye pazarına satması mümkün görülmemektedir. Muhtemelen bu yıllık üretimin en az yarısının ihraç edilmesi planlanmaktadır. Bu başarılabilirse eğer, 2027 ve devamında TOGG’un ülke ihracatına yıllık yaklaşık 4-5 milyar $ katkı olacaktır. Araç satış ivmesinin, otomotiv yan sanayi satışlarına katkısı da ilave bir katma değer sağlayacaktır.

Peki TOGG dış pazarda başarı sağlayabilir mi? Eğer müşteriye kalitesi ile doğru orantılı ciddi bir avantaj sağlayabilirse elbette ki başarılı olur. Avantaj sağlayabilecek bir konumla dış müşteriye hitap edilemezse maalesef başarı mümkün olamayacaktır. Bu durumda, piyasaya ilk girişte dikkat çeken bir tasarım ve konfigürasyon ile girmek elzemdir.

TOGG, tek motorla 200 hp beygir gücü üretebilecek, 0-100 km/s’ye 6 sn’de ulaşabilecektir. Çift motorla, 400 hp beygir gücüne, 0-100 km’ye de 4,8 sn’de ulaşacaktır. Bunlar teknik olarak iyi ve yüksek değerlerdir. Bu durum genel olarak, elektrikli otomobillere hastır, yani bu araçlar benzinli ve dizel motorlu otomobillere nazaran daha güçlü ve hızlı araçlar olacaktır.

Ayrıca, TOGG’un Türkiye istihdamına ilk etapta 1350 çalışan, önümüzdeki 4 yılda da yaklaşık 4500 çalışan olarak katkısı olacaktır.

TOGG Türkiye makro endüstrisindeki hangi sektörlere katkı sağlayacak?

Sadece milli bir marka değil, Türkiye’de üretim yapacak olan herhangi bir marka, Türkiye’nin; malzeme (metal, plastik, kompozit), yazılım, elektronik & aviyonik (göstergeler), mekatronik, otomasyon & robotikler, talaşlı imalat, metal işleri, otomotiv yedek parçaları, otomotiv lastikleri, otomotiv şarj istasyonları sektörlerine çok ciddi katkılar sağlayacaktır (Bknz. Ref. 2 ve 3). TOGG aynı zamanda lityum akü imalatı sektörüne de giriş yapmış olup, bu girişim de hem TOGG’a hem de ülkemiz otomotiv sektörüne katma değer sağlayacaktır.

TOGG zarar eder mi, âtıl kalır mı, batar mı?

Eğer firma tarafından ciddi yönetsel ve ticari hatalar yapılmaz ise; TOGG zarar etmez, âtıl kalmaz, batmaz, üstelik diğer milli rakiplerinin de piyasaya girecek olmalarına rağmen.

TOGG, dünya çapında bir marka olabilir mi?

Zor, çok zor ama imkânsız değil. Dünya çapında bilinen ve tercih edilen bir otomotiv markası olabilmek için en az 50 yıllık bir süreç gerekecektir ama Tesla örneği tekerrür ederse bu süre kısalabilir. Belki elektrikli otomobil olarak piyasa girmek ve bu özellik ile algılanmak bu süreci kısaltabilir. Dünya çapında bir marka olabilmek, her hâlükârda çok zor bir süreçtir ve ciddi zaman alacaktır.

Ancak; TOGG küresel bir marka ve şirket evliliği konsorsiyumuna dahil olabilirse (Bknz. Ref-4), markasını ve bölgesel ve küresel pazar payını artırabilir.

Özellikle 2000’li yıllardan sonra dünya çapındaki otomotiv devleri, birbirleriyle ve/veya büyük küçük birçok bölgesel ve küresel otomotiv markalarıyla entegrasyona gitmişlerdir. Elektrikli otomotiv dönemine girişin bu tarz şirket ve marka evliliklerini hızlandıracağı ve kapsamını genişleteceği değerlendirilmektedir.

Örneğin, önce Alman sonra dünya devi olan Volkswagen Grup’un bünyesindeki otomotiv marka ve şirketlerini gözden geçirdiğimizde; içeriğinde Alman, İtalyan, İngiliz, İspanyol, Çek şirket ve markalarının bulunduğu görülecektir.

VW Group: JETTA, VW, Audi, Skoda, SEAT, Porsche (2013-), Bentley, Lamborghini, Bugatti, Skoda/VW, Scania (TRATON), Scania (TRATON)-Peter, MAN (TRATON), MAN/Scania (TRATON), Neoplan, ERF

TOGG otomobili yerli midir? Evet yerlidir...

Bildiğim kadarıyla; TOGG’un ilk modellerinin tasarımı İtalyan Pininfarina otomobil tasarım firmasına yaptırıldı, ancak otomotivde önemli olan tasarımı yapmak değil o tasarımın mülkiyet hakkına sahip olmaktır. TOGG firması bedelini ödemiş ve kendi isterleri doğrultusunda modellerinin tasarımını Pininfarina’ya yaptırmıştır. Bu otomotivde gayet doğal ve yaygın tercihli bir yöntemdir ve dünyanın bir çok ünlü otomotiv markası tasarımlarını bu firmaya yaptırırlar. İlerleyen süreçte TOGG’un kendi tasarım departmanı da tasarımlar yapacaktır. Bence TOGG’un ilk model tasarımlarını Pininfarina’ya yaptırması rekabet avantajı kaygısındandır, iyi de olmuştur. Çünkü Pininfarina 100 yıllık otomotiv firmalarına bile tasarım yapan, bu konuda uzman bir firmadır. Elbette TOGG’un kendi tasarım bölümü, bazı modellerin ve belki de ilerleyen süreçte her bir TOGG modelinin özgün tasarımını yapacaktır.

Özetle; TOGG’un fikri ve sınai (sanayi) hakları TOGG şirketine aittir ve bu şirket millidir. Üstelik araçların üretimi de Türkiye’de olacaktır.

TOGG genel müdürü, banttan indirme sunumunda; TOGG ürün ailesinin, alt sistemler ve bu sistemlerin komponentleri yönüyle %51 yerli olduğunu belirtti. Bu oran elbette artacaktır ama bu haliyle bile son derece tatmin edicidir. Alman otomotiv devlerinden birinin bazı modellerinin %100’ü dışarıdan malzeme girdilidir ve hatta yurtdışında üretilmektedirler, ancak Alman markasıdırlar.

Bir otomobilin fikri ve sınai hakları sizde olduğu sürece tüm komponentlerinin %100’ünü de dışarıdan ithal etseniz dahi bu otomobil yerlidir. Önemli olan sizin entegrasyonu becerebilmenizdir. Elbette alt sistemlerde yerlilik oranının artması endüstriyel canlılığımız ve kazanımlarımız açısından arzu ettiğimiz önemli bir husustur.

Eğer yerliliği, otomobilin ürün ağacı içerisindeki komponentlerin nerelerde imal edildiğine göre değerlendirirsek, Avrupa’nın birçok markasının Türk Malı olduğunu iddia etmemiz gerekir. Çünkü, Türk otomotiv yan sanayi Avrupa’nın en güçlü yan sanayi sektörlerindendir.

Bu tarz tartışmalar, gündemi gereksiz yere meşgul eden ve endüstriyel açısından anlamı ve geçerliliği olmayan tartışmalardır.

Türkiye’de çok sayıda otomotiv aracı ve motoru üretilmektedir ama bu ürünlerin fikri ve sınai hakları Ford, Toyota, Fiat, Renault vb. dünya otomotiv devlerine aittir.

TOGG iyi bir marka mıdır? Marka olarak göze ve kulağa hoş geliyor mu?

Açıkçası iyi bir marka oldu. İhraç edilmesi halinde yabancı dillerde de kulağa hoş geleceğini değerlendiriyorum. Aslında TOGG; Türkiye'nin Otomobili Girişim Grubu’nun kısaltmasıdır ama marka olarak da göze ve kulağa hoş geliyor. Model adı olarak; bazı kısaltmalar ve/veya özgün veya türetilmiş isimler de konabilir. Amblemi açıkçası daha güzel olabilirdi diye değerlendiriyorum, amblem bana çok yüksek seviyede “dijital karakter” görüntüsü vermektedir.

Sonuç

Türk otomotiv dünyasına bize ait olan önemli bir oyuncu girmiştir. Otomotiv sektörü hem makro sanayimizin hem de ihracatımızın amiral gemisidir. Otomobil üretebilen endüstriler, uçak, gemi, tren, savunma araçları ve benzeri diğer vasıtaları da üretebilirler. TOGG, malzeme sektörü başta olmak üzere, birçok sektörü katma değer sağlayacak şekilde destekleyecektir. TOGG’un Türk sanayisinde “Endüstriyel Kuantum Çekim Döngüsü” (Bknz. Ref.-1) yaratacaktır. Otomotiv pazarımız genişledikçe TOGG da büyüyecek, hatta yerli rakipleri de piyasaya dahil olacaklardır. TOGG ve diğer yerliler piyasa girdikçe, otomotiv ithalatı azalacak ve hatta ihracatı artacaktır. TOGG dünya’da marka değerini artırdıkça Türkiye’nin de marka değeri artacaktır. TOGG projesinin kısa dönemdeki başarısı dikkate ve takdire şayandır. İsminin ve ömrünün daim olması dileklerimizle, TOGG’a gönülden Türkiye’ye ve Dünya’ya hoş geldin diyoruz.