Gazze Mobil ve Sabit Protez Hastanesi Projesi
Gazze'de yaralılara, özellikle uzuv kaybına uğrayan yaralılara etkili bir tedavi verilmesi mevcut olumsuz durum ve şartlar nedeniyle oldukça güçtür.
Gazze’de İsrail tarafından sivillere karşı başlatılan saldırılar maalesef halen devam etmektedir. Gazze’de 19 Haziran 2024 itibarıyla 37.396 sivilin hayatını kaybettiği 85.523 yaralı olduğu açıklanmıştır (1). Yaralılar arasında çeşitli uzuv kaybına uğrayan siviller de bulunmasına rağmen bunların sayısının ne kadar olduğu, uzuv kayıplarının nelerden oluştuğu konusunda kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Gelinen aşamada Gazze’nin alt yapısı büyük oranda tahrip olduğundan bu olumsuz durumdan sağlık alt yapısı da etkilenmiştir. Dolayısıyla yaralılara, özellikle uzuv kaybına uğrayan yaralılara etkili bir tedavi verilmesi oldukça güçtür. Ayrıca Türkiye dahil uluslararası toplum insani ve sıhhi yardım desteği ile ilgili yığınaklanmayı Mısır’ın El-Ariş bölgesine yapmakta ancak buraya yakın olan Refah sınır kapısından çok sınırlı insani yardım ve sağlık malzemesinin girişine izin verildiği basında belirtilmektedir.
Ayrıca ABD tarafından bir iskele kurulmuştur. Ancak basında yer alan görsellerden söz konusu iskelenin herhangi bir dalgakıran olmadan kullanılması özellikle fırtınalı havalarda pek mümkün görünmemektedir. Türkiye yine kendi inisiyatifi ile hava köprüsü kurarak bazı Filistinli hastaları Türkiye’ye tahliye etmiştir. Türkiye’nin fırsat buldukça da hastaları tahliye etmeye devam ettiği yine basına yansımıştır. Daha önceki yazımızda; Türkiye’nin BMGK’de alınan 2735 (2024) sayılı kararı içerisinde yer alan “Gazze’nin Yeniden İnşası” konusunda inisiyatif alması gerektiği belirtilmiştir. (Bakınız, AKYAR, M.S. https://strasam.org/ua-iliskiler/uluslararasi-sorunlar/gazzenin-yeniden-insasi-ve-turkiye-3309). Ayrıca şu ana kadar Gazze içerisine yapılan yardımlar içerisinde mobil hastaneler bulunmasına rağmen insanların kaybettiği uzuvlarına yönelik protez ihtisas hastaneleri ile ilgili bir bilgiye rast gelinmemiştir. Geliştirilen Projeye ait özet bilgiler aşağıda sunulmuştur.
Projenin Adı:
Gazze Mobil ve Sabit Protez Hastanesi
Proje Koordinatörü:
Doç. Dr. M. Sadık Akyar (Girne Amerikan Üniversitesi)
Proje Koor. Yrd.:
Doç. Dr. Hakan Arıdemir (Kütahya Dumlupınar Üniversitesi)
Projenin Amacı:
İsrail’in saldırıları nedeniyle Gazze’de uzuv kaybına uğrayan Filistin vatandaşlarının protez ihtiyaçlarını karşılamak, tedavilerini tamamlamak ve müteakiben bu hizmeti sürekli sağlamaktır. Proje genel hatları ile iki aşamadan oluşmaktadır.
Birinci aşama mobil, ikinci aşama ise sabit hastanede verilen hizmetler ile ilgilidir. Öncelikle mobil araçlar (konteyner/araç) ile tespit edilen belirli merkezlerde uzuv kaybına uğrayan insanların kayıp uzuvları tespit edilerek ölçüler çıkarılacaktır. İlk etapta mobil hastane kullanılmasının amacı bir an önce ihtiyacı olan hastalara gerekli hizmeti vermektir. Çıkarılan bu ölçülere göre mobil araç protez atelyelerinde protezler hazırlanacak ve ihtiyacı olan insanlara takılacaktır. Daha sonra protezlerine kavuşan insanların protezlere alışmaları için yine mobil araçlarda rehabilite olmaları sağlanacaktır. Mobil sistemler Gazze’nin çeşitli bölgelerine de yönlendirilebilir. Mobil sistemlerin yapısı, kullanılma konsepti duruma göre değişebilecektir.
İkinci aşama Gazze’nin yeniden inşa faaliyetleri kapsamında yapılacak bir sabit protez hastanesi ile bu hizmetin sürdürülebilir bir şekilde verilmesi sağlanabilecektir. Böylelikle daha önce belirtildiği gibi Türkiye’nin Gazze’nin yeniden inşasında söz sahibi olmasın katkı sağlanabilir, hem de Gazze’de kurulacak sabit protez ihtisas hastanesi ile protez sahibi insanlara sürekli bir hizmet verilmesi sağlanacaktır. Kurulacak bu ihtisas hastanesi ile Müteakip yıllarda bu bölgelerde yaşayan insanların Türkiye’ye gönül bağlarının yanında fiziki olarak da bağlı olan bir grup da oluşturulabilecektir.
İstendiği takdirde bu proje pilot proje olarak kabul edilerek uzun zamandır çatışmaların ve iç savaşın yaşandığı Suriye, Irak, Libya, Yemen ve Hatta Afganistan gibi ülkelerde Dünya Sağlık Örgütü, Uluslararası Kızılay ve Kızılhaç örgütleri ile koordineli olarak uygulanabilir.
Kaynak:
Projenin başlangıç kaynağı devlet projeleri için cüzi bir miktardır. Ayrıca ilgili resmi makamlar ile koordine ve onaydan sonra uluslararası toplumdan da kaynak yaratılabilir. Ayrıca projeye katılmak isteyen diğer ülkelerden de sağlanabilir.
Proje üzerinde uzun zamandır çalışılmaktadır. Türkiye’de bu sistemi kuracak iki özel şirket ile görüşülmüş ve projenin “yerli ve milli” imkanlarla yapılabileceği konusunda mutabık kalınmıştır. Bu proje öncelikle insani bir projedir ve Türkiye’nin “Girişimci ve İnsani Dış Politika” ve “Türkiye Yüzyılı” politikalarıyla uyuşmaktadır. Bunun yanında proje üniversite ve özel sektör işbirliğini örnek oluşturan ve Türkiye ile projeye katılmak isteyen diğer ülke, uluslararası kuruluşlar için de bir prestij projesidir. Ayrıca projenin dokümanı genel olarak hazırlanmıştır. Sadece ilgili firmalar ile görüşülerek son bir güncelleme yapılmasına ve kapsamının belirlenmesine ihtiyaç vardır.
Sonuç
Bu tür bir insani projenin hayata geçirilmesi ile savaş mağduru sivillerin önemli bir ihtiyacı giderilecek, Türkiye’nin Gazze konusunda oynadığı rolü daha da artırabilecek, uluslararası prestijine katkıda bulunabilecektir. Ayrıca savunma sanayiinin pek görünmeyen bu alanına da önemli bir katkı sağlanacaktır.
Dipnot
(1) Gazze’de Kayıplar. https://www.trthaber.com/haber/dunya/gazzede-can-kaybi-37-bin-396ya-cikti-864231.html#:~:text=%C4%B0srail%20ordusunun%20Gazze%20%C5%9Eeridi'ne,37%20bin%20396'ya%20y%C3%BCkseldi.&text=Gazze'deki%20Filistin%20Sa%C4%9Fl%C4%B1k%20Bakanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1ndan,s%C3%BCrd%C3%BCrd%C3%BC%C4%9F%C3%BC%20sald%C4%B1r%C4%B1lara%20ili%C5%9Fkin%20bilgi%20verildi. Erişim Tarihi: 22 Haziran 2024