İki savaş uçağının seçim hikayesi

Kanada’nın eskiyen CF-18 savaş uçağı filosunu yenileme kararı, F-35 uçaklarının ABD'li üreticisi Lockheed Martin ile Gripen-E uçaklarının İsveçli üreticisi Saab firmaları arasında, 19 milyar dolarlık bir mücadeleye dönüştü.

CF-18 Hornet uçakları, ABD'li Mc Donnell Douglas tarafından, Kanada için özel olarak üretilmişti. CF-18 Hornet uçaklarının orijinal ismi F/A-18 Hornet. 1982 yılında Kanada Hava Kuvvetleri’ne katılan CF-18 uçaklarından, 60 adet tek koltuklu CF-18A ve 25 adet iki koltuklu CF-18B, halen aktif olarak orduda kullanılıyor.

Kanada’daki liberal hükümetin açtığı savaş uçağı ihalesinde, Boeing’in uçağının elenmesinden sonra, sadece F-35 uçağı ile Gripen-E uçağı kaldı. F-35 uçağı beşinci nesil olarak, Gripen-E uçağı ise dört buçukuncu nesil olarak nitelendiriliyor. Kanada’nın hangi uçağı seçeceği, savunma ortaklığındaki tercihlerini de etkileyebilir.

Kanada, ellili yılların sonlarından bu yana, sadece ABD imalatı savaş uçaklarını kullanıyor. Kanada ve ABD, Kuzey Amerika Hava Savunma Komutanlığı NORAD’ın ve Kuzey Atlantik Paktı Teşkilatı NATO’nun içinde yer alıyorlar. Aslında, Gripen isminin gündeme gellmesi, Kanada’nın savunma alanında ABD gölgesinin altından çıkma isteği ile ilgili. Uzmanların bir bölümü, F-35 uçağının seçilmesinin, Kanada ile ABD arasındaki askeri işbirliği seviyesini arttıracağını, Gripen uçağının seçilmesinin ise, yabancı bir uçağın NORAD içinde sistem güvenliği sorunu yaratacağı endişesi ile, ABD tarafından hoş karşılanmayacağını belirtiyorlar.

Aslında SAAB firması, Gripen-E teklifi ile Kanada’ya çok farklı bir imkanı sunuyor. Kanada, Gripen uçağını tercih ettiği takdirde, Gripen uçakları, Kanada’nın Nova Scotia eyaletindeki IMP Havacılık ve Savunma tesislerinde üretilecek. Üstelik, SAAB Gripen-E uçaklarının, sürdürülebilirliği ve işletmesi ile ilgili, tüm entelektüel hakları da, Kanada devletinin olacak. Bu da, Kanada’nın yeni jet uçağı filosunun üzerinde, egemen haklara sahip olacağı anlamına geliyor.

Başka bir deyişle, Kanada alacağı uçağın üzerinde her türlü değişikliği, İsveçli Saab’ın iznini almaksızın yapabilecek ve uçakları istediği amaçla kullanabilecek. Saab’ın Kanada’ya teklif ettiği Gripen-E modeli, bu uçağın en modern ve gelişmiş olan modeli. Kanada’nın hangi uçağı seçtiğini, bu senenin içinde açıklaması bekleniyor.

Kaynak: CBC