Putin ABD’yi Net Küresel Enerji Oyuncusu Yaptı

ABD, Doğal Gaz İhracatçısı Oldu:

ABD 2017 yılından itibaren net bir doğal gaz ihracatçısı oldu ve bu ihracatı 2021 yılında rekor seviyeye ulaştı. ABD’nin doğalgaz ihracatı 2000 yılına kadar boru hatları ile daha çok küçük miktarda Meksika ve Kanada’ya yapılıyordu. ABD’nin kaya gazı devrimi ile artan doğalgaz üretimi ve düşük üretim maliyeti uluslararası pazardaki rekabet gücünü arttırdı.  2021 yılında ABD 41 ülkeye toplam 188 milyar m³  doğalgaz ihraç etti. Bu ihracatın %56’sı LNG (sıvılaştırılmış doğal gaz olarak) olarak denizaşırı ülkelere yapıldı. Bu ihracatta AB ülkeleri önemli bir yer tuttu.

2017'den beri yıllık net doğal gaz ihracatçısı olan ABD’nin LNG pazarı Japonya, Çin, Güney Kore de dahil olmak üzere tedrici olarak artarak sessiz sedasız gelişmişti. Biz bu gelişmeyi öngörmüş ve 2013 yılında LNG’de pazar savaşı başlayacak başlıklı raporumuzu yayınlamıştık. 2021 yılı ABD LNG ihracatının boru hattıyla doğal gaz ihracatını aştığı ilk yıl oldu. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile Avrupa pazarının kapıları ABD’nin gelişen LNG ihracatı pazarına sonuna kadar açıldı.

Rusya’nın Ukrayna’ya saldırması için bütün koşullar batı tarafından hazırlandı ve sonunda istenen oldu. Putin Ukrayna’ya saldırdı ve ABD’nin 2000li yılların başından bu yana AB’nin Rusya’ya enerji bağımlılığını azaltmaya ve kendine pazar açmaya yönelik yaptığı planlar sonuca ulaştı.

ABD’nin Enerji Planının son hamlesi

ABD Küresel Enerji oyununda denklemi yeniden oluşturmak için hazırlıklarını yapmış ve planladığı sürecin sonuna gelinmişti. Putin Ukrayna’ya girdi ve ABD’ye kendisini uzun dönem kilitleyecek olan ambargonun anahtarını altın tepsi içinde sundu. ABD Avrupa gaz pazarına 2017 yılından beri yavaş yavaş girmekte idi. Bu süreç iyi planlanmış ve Avrupa’daki LNG terminalleri çok yüksek kapasite ile inşa edilmişti. Rus gazı için ilk ambargo Almanya’ya gelen ve tamamlanmasına çok az kalan Kuzey Akım 2 Projesi için koyuldu. Proje zar zor ilerlemeye çalışırken Ukrayna işgali başladı ve Almanya sona yaklaşmış olan ve Gazprom’un 11 milyar dolar harcadığı bu projeyi bıraktı. Bir yılda bu hattan gelecek olan ilave 55 milyar m³ doğal gazdan da vazgeçti.

AB’nin enerji açlığı içindeki sanayi devi Almanya da sonunda ikna olmuştu. ABD’nin başrol oynadığı Rus gazına uygulanacak ambargonun yaratacağı açığın kapatılması için formüller arandığı söylendi. Ancak plan çok önceden Norveç üretimi arttırma kararı aldı. ABD, bu yılın sonuna kadar AB'ye en az 15 milyar metreküp ilave sıvılaştırılmış doğal gaz daha temin edeceğini ve bunu hızla 50 milyar m³ ‘e çıkartacağını açıkladı. Doğal gazda LNG devri başlamıştı.

Şimdi LNG Zamanı

Avrupa Komisyonu, Avrupa Birliği (AB)'nin Rus gazına olan bağımlılığını sadece bir yılda üçte iki oranında azaltmak için tasarlanmış yeni bir enerji yol haritası belirledi. Plan, tüm Rus fosil yakıtlarına olan bağımlılığın 2030'dan "çok önce" sona erdirilmesini öngörüyor. AB için ayrıca yenilenebilir enerji kaynakları, biyogaz ve hidrojen kullanımında büyük bir artış öneriyor.

Almanya, Avrupa’nın LNG terminali olmayan ender ülkesi olması nedeniyle hemen işe koyuldu. Maliye Bakanlığı, gelecek 10 yılda 4 LNG terminali için 3 milyar Euro harcayacağını ve bu terminallerin 2022-2023 kışında faaliyete geçebileceklerini açıkladı.

ABD bu bölgede enerji jeopolitiğinin dengelerini bozacak Kuzey Akım 2 boru hattına karşı çıkmaya 2016 yılında başlamıştı.

Kuzey Akım 2 boru hattının yanı sıra ABD’nin doğal gaz boru hatlarına karşı gelişen alerjisi, sonunda Doğu Akdeniz’in gazını AB ye taşıması planlanan (East-Med ) boru hattını da vurdu. Bu yılın başında ABD projeden desteğini çektiğini açıkladı. AB’nin üçte bir kapasite ile çalışan 23 büyük LNG terminali artık ABD’nin LNG gemileri tarafından doldurulacaktı.

ABD’nin yetişemediği yerde Mısır’da İsrail gazını da işleyen LNG terminalinden ilave gaz temini yapılabilirdi. Güney Kıbrıs’a LNG terminali planlanmıştı. Dahası artık yüzer LNG depolama ve işleme gemileri (FSRU) de gazın transferi için büyük kolaylık sağlıyordu.  Doğu Akdeniz gazı için rüzgâr LNG ye dönmüştü.

ABD bir taşla kaç kuşu vurdu?

ABD bir taşla birkaç kuşu birden vurmuştu.  AB’nin Rusya’ya enerji bağımlılığının azaltılması kararı müthiş bir hızla uygulamaya geçmiş ve Rusya büyük bir pazar ve ekonomik güç kaybetmişti. Böylece ABD gazına Atlantik ötesinde büyük bir pazar açılmıştı.   ABD’nin NATO içindeki belirleyiciliği ve bu yolla AB üzerindeki etkisi de artmıştı. Bu dönemde oluşturulan uluslararası gerilim ortamı ve silah tüccarları için oluşan sürekli pazar başka bir konu olduğu için girmiyoruz.

Küresel enerji denkleminin yeniden belirlenmesi için Rusya’nın ABD ye verdiği altın anahtar üzerinden devam edecek olursak ABD’nin büyük bir avantaj elde ettiğini söylemeliyiz. ABD bu altın anahtar ile enerjide altın vuruşunu yaptı ve birçok kapıyı ardına kadar açtı. Enerji oyunu yeniden kuruluyor. Bu yeni oyundan Doğu Akdeniz’in enerji jeopolitiği de etkilenecek. Bu durum bizi de doğrudan ilgilendirecek.

Dünya bundan sonra ABD’nin net ihracatçı ve küresel enerjide oyun kurucu olmasının etkilerini ve risklerini  daha çok  yaşayacak gibi görünüyor.