Türkiye’de Apple (ve Diğerlerine) Ürünlerine Neden Fahiş Vergi Yükü Bindiriliyor?

Kendinize bir akıllı telefon satın almak uğruna 3.400 dolar veya 93 bin Türk lirası ödemeye hazır mısınız? Gerçekten bu kadar fazla ödeme yapmaya bu telefonlar değer mi? Göreceli bir şeyden bahsediyorum ama özellikle gençlerin rağbet gösterdiği yeni iphone 15’lere ödenecek neredeyse bir servetin karşılığını almak mümkün mü diye kendimize sormamız gerektiğini düşünüyorum. Asgari ücretin 11.400 Türk lirası olduğu bir ülkede, bu büyüklükteki paraları bir telefona vermek, belki bir ‘alo’dan daha fazla şeyler sunuyor olsa da, bana çok anlamlı bir harcama olarak gelmiyor. Esasında bu telefonları bizim Türkiye’de ödediğimiz paranın yarısına almak mümkün. 3.400 dolar yerine 1.700 dolara ya da 46 bin beşyüz Türk lirasına alabilmemiz lazım. Bu fiyat etiketleri de yüksek ama en azından dünyanın geri kalanının ödediği fiyatlar bunlar. Bizdeki vergi sistemi telefonda, arabada, hemen hemen her şeyde milletçe belimizi büküyor. Telefondaki vergilendirme yapısına yazının son bölümünde değineceğim.

İPhone Worderlust ile Merakımız Giderildi

Teknoloji dünyası son birkaç aydır iPhone 15’in lansmanını bekliyordu. Apple dün bu beklenen telefonun şaşalı bir lansmanını yaptı. Oldukça da fazla ilgi gördü. Apple ‘Wonderlust (merak tutkusu)’ adını verdiği bu etkinlikte bir dizi yeni ürününün tanıtımını yaptı. Amerikan teknoloji firması iPhone 15 serisinin dört yeni varyantını tanıttı. Ayrıca Apple Watch Series 9 ve en yeni AirPods'u da piyasaya sürdü. 

iPhone 15 Pro ve Pro Max'in ilk uygulamalı testinde, yeni malzemeler ve şarj bağlantı noktası geçen yılın modellerine göre en belirgin değişiklikler olarak öne çıkıyor. Özellikle Avrupa Birliği'nin Apple'ı cihazlarında ortak bağlantı noktalarına sahip olmaya zorlamasının ardından Apple cihazları da artık bir USB-C bağlantı noktasıyla müşterileriyle buluşuyor. Bu, Apple'ın lightning portu ile 12 yıllık geçmişini sona erdiriyor. 

iPhone 15 Pro ve Pro Max

iPhone 15 Pro ve iPhone Pro Max şu anda Apple tarafından sunulan en premium ve üst düzey iPhone'lar olarak karşımıza çıkıyor. Yeni telefonların kenarlarında paslanmaz çeliğin yerini alan titanyum kullanımı dikkat çekici bir ekleme. Bu malzemenin telefonları daha hafif ve dayanıklı hale getirmesi amaçlanıyor ve cihazı tuttuğunuzda bu hemen anlaşılıyor.

Pro Max modeli 17 cm (6.7″) boyutuyla dikkat çekiyor. Max’lar Super Retina XDR ekranla gelirken, Pro modeli ise 15,54 cm boyutuyla daha küçük bir ekrana sahip. Her iki varyant da titanyum cam arka yüz, 6 çekirdekli GPU'ya sahip olup, A17 yonga seti ile tanıtıldı. Telefonların kameralarına bu yılki sürümde büyük yükseltmeler yapılmış. Telefonda üçlü kamera kurulumu, 12 MP ultra geniş lensli kamera ile 48MP ana kamera ve 10x optik zoom aralığı sağlayan üçüncü bir telefoto zoom lensi bulunuyor. iPhone 15 Pro 3X optik zoom özelliğini korurken, iPhone 15 Pro Max 5X telefoto lense sahip. Sensör artık %25 daha büyük. Bu, iPhone fotoğrafçıları için büyük bir gelişme olarak yorumlanıyor.

Apple, iPhone 15 Pro modelinde ses kapatma düğmesinin yerine yeni bir "eylem düğmesi" getirmiş. Kullanıcılar bu düğmeye dokunduklarında, zil sesi ve sessiz mod arasında geçiş yapabilmenin yanı sıra çeşitli seçeneklere de sahip oluyorlar. Örneğin, bir kişi sesli not kaydetmeye başlamak için bu düğmeye basarak kaydı başlatabiliyor.

iPhone 15 ve 15 Plus

iPhone 15 ve 15 Plus, 5 çekirdekli GPU'ya sahip bir A16 Pro çip ile geliyor. Telefonlarda iki adet kamera bulunuyor. Bir 48MP ana kamera ve bununla birlikte ultra geniş bir lense sahip. Her iki akıllı telefon da Siyah, Mavi, Yeşil, Pembe ve Sarı dahil olmak üzere çeşitli renk seçenekleriyle müşterilere sunuluyor.

iPhone 15, Hindistan’da bile 660 USD’den satılırken yine bizde 1.850 USD fiyatla satışa sunuluyor. iPhone 15 Plus ise ellere 817 USD’ye, bize 2.000 USD’ye mal oluyor.

Apple Watch Series 9 ve Watch Ultra 2

Apple Watch Series 9 ve Apple Watch Ultra 2, yeni S9 SiP yonga seti ve kullanıcının saati çift dokunma hareketiyle kontrol etmesini sağlayan çift dokunma hareketiyle birlikte geliyor. Saatler ayrıca daha hızlı bir cihaz içi Siri özelliğine de sahip. Ayrıca, cihazlarda kan-oksijen, EKG ve sıcaklık algılama uygulamaları da geliştirildi. Apple ayrıca bu saat serisini en enerji verimli ve karbon nötr saat serisi olarak tanımlıyor.

AirPods

Apple, USB-C şarj özelliklerine sahip yeni AirPods Pro'yu (2. nesil) tanıttı. AirPods kullanıcıları ayrıca toza karşı ek dayanıklılık ve Apple Vision Pro ile Kayıpsız Ses özelliklerine de sahip olacaklar.

Türkiye’de, iPhone Telefonlarının Satış Fiyatının Yarısı Vergiler ve Yasal Kesintiler

iPhone Pro 128 GB modeli için Amerikalılar 999 USD, Hintliler 1.115 USD ve 2.400 USD’yi gözden çıkarması gerekiyor Yine, iPhone Pro Max 256 GB modelini satın almak için de Amerikalılar 1.199 USD, Hintliler 1320 USD ve Türkler 2.555 USD ödemesi gerekiyor. Aradaki muazzam fark, şüphesiz Türkiye’de uygulanmakta olan orantısız dolaylı vergilendirme anlayışından kaynaklanıyor. Bıraktım Amerikalıları, Hintlilerin bile bir telefona ödediğinin iki misline ‘alo’ demek, gerçekten insafsızca vergi salmak değil midir? Bu topraklarda Deli Dumrul’dan beri hiçbir şey değişmeyecek mi?

1 TB'lık iPhone 15 Pro Max'in satış fiyatı ise 92.999 TL olarak açıklandı. Vergisiz fiyatı 45 bin 722 TL olan bu en pahalı modelden 457 TL Kültür Bakanlığı payı, 5.486 lira TRT bandrol ücreti, 25 bin 833 lira ÖTV ve 15 bin 501 lira KDV alınıyor. Böylece 1 TB'lık iPhone 15 Pro Max alanlar devlete toplamda 47.277 TL ödeyecek. Yani cihazın satış fiyatının yüzde 50,8'ini vergiler ve yasal kesintiler oluşturuyor.

Benzer bir ürün Türkiye’de üretiliyor olsa, korumacılık kapsamında bu fahiş vergilendirme yapılıyor olsa, belki biraz anlaşılabilir bir durum olarak değerlendirilebilir. Böyle bir şey geçerli değil. Peki Devlet daha az vergi alamaz mı? Hintliden bizim ne farkımız var? Gerçekten Devletimiz vatandaşını ‘keriz’ yerine koyuyor. Vatandaşımız da kerizlenmeye razı bir görüntü verdiğinden, yüksek vergilendirme sistemi de maalesef değişmeden, halkın yararına revize edilmeden devam edip gidiyor.

Kaynakça

Habertürk, 13 Eylül 2023, https://www.facebook.com/100064515317273/posts/pfbid0qvPXeb8xDr5Fnanx7v5GYL595XD2ass9dMU15uzmYrCiMntbCLZoFmTqNd9c49Ppl/?mibextid=Nif5oz

Edward Ludlow, Paayal Zaveri, “iPhone Pro’s Titanium Finish Stands Out in First Look at Device”, Bloomberg, 13 Eylül 2023, https://www.facebook.com/100059283082154/posts/pfbid02zgDQnY7hsV63EbqbSP19JN6C1UHoyrLQqqXCKGYVnx7DA95Tfvjeg998HKtxZ8Uxl/?mibextid=Nif5oz

Business Outlook India, “iPhone 15 Launch: How Much Are The New Apple Products Going To Cost And What Are Their Upgrades?”, 13 Eylül 2023, https://business.outlookindia.com/technology/iphone-15-launch-how-much-are-the-new-apple-products-going-to-cost-and-what-are-their-upgrades