Dünyanın Merkezi Neresi? Kırşehir mi? Akşehir mi?

Nasreddin Hocaya sormuşlar.

Hoca, dünyanın merkezi neresidir?

Hoca almış eline bir sopa ve yere bir işaret koymuş, ahan da burasıdır demiş.

Hoca sen de amma attın ha diye tam da dalga geçeceklerken Hoca etrafındaki şaşkın gözlerle ona bakanlara aksini ispat edebilecek olan var mı diye sormuş.

Böylece etrafındaki herkes sus pus olmuş.

***

Gerçekten dünyanın harita üzerinde bir coğrafi merkezi var mıdır sizce?

Varsa neresidir?

Bunu bilen var mı?

Tabii bir mühendis olarak bu coğrafi merkez tanımının pratikte bir anlamı olduğunu söyleyemem, çünkü varsa bile böyle bir merkezin bilimsel açıdan bir faydası olduğunu düşünmüyorum.

Ancak coğrafi merkez kavramının siyasal açıdan önemli bir kavram olduğunu söyleyebilirim.

***

Bizim mühendislik hesaplarında kullandığımız bir yöntem ile bunu hesaplamak mümkün.

Gelin biraz neden bahsediyorum önce basit geometrik şekiller üzerinden merkez tanımına bir açıklama getirmeye çalışayım.

Mesela bir çemberin merkezi orta noktasıdır. Zaten çember bir noktadan eşit uzaklıktaki noktalar demektir.

Bir kare için de köşelerinden birer diyagonal çizerseniz, diyagonallerin kesişim noktası karenin merkezi olacaktır.

Aynı şeyi bir dikdörtgen üzerinde de yapabilirsiniz. Dikdörtgenin diyagonallerinin kesişim noktası merkezidir.

Üçgenlerde durum biraz daha karışık oluyor, farklı üçgenlerde merkez noktasını bulmak o kadar da kolay değil. Ama bir eşkenar üçgende kenarların ortasından çıkacağınız dik çizgilerin kesişim noktası eşkenar üçgenin merkezini verecektir diyebiliriz.

İşte bizim yaptığımız mühendislik hesaplarında kullandığımız ve binaların özellikle yanal yükler için etki merkezi dediğimiz kolon ve perdelerinin kesit alanları üzerinden hesaplanan bina kesit alanının ağırlık merkezi vardır.

Basit anlamda yukarıdaki basit geometrik şekillerin alan merkezleri gibi, ama bina kolon ve perdelerinin yerleşimi şekil olarak daha karmaşık olduğu için özel hesap ile bulabildiğimiz bir merkezdir bu bahsettiğim merkez.

***

Şimdi ağırlık merkezi, ya da kesit alanı merkezi ne demektir anladığımızı düşünüyorum.

Öyleyse aynı soruyu tekrar sorayım, harita üzerinde karaları dikkate alacak olursak dünyadaki karaların alan merkezi neresidir bilen var mı?

Dünya yuvarlak! Dolayısıyla tam olarak bir merkezden söz edilemez!

Tamam, bu dediğinizin de bir anlamı var, ancak yine de bildiğimiz dünya haritasını gözünüzün önüne getirirseniz, sanırım bilindik dünya haritasının üzerinde görünen kara alanlarından böyle bir merkez bulabilmek mümkün olabilir gibime geliyor benim.

***

Aslında bu konu üzerine epey bir önceleri uğraşanlar olmuş.

Bunlardan biri 1819-1900 yılları arasında yaşamış olan İngiliz gök bilimci Charles Piazzi Smith.

Smith o günün imkanları ile dünyanın merkezinin Mısır’da, Giza şehrinde olduğunu hesaplamış.

Tabii o zamanlar bugünkü bilgisayar teknolojileri falan yok. Haritalar da bugünkü kadar kesin bilgiler içermiyormuş. Tam olarak belki ne nerededir, o bile belli değilmiş o tarihlerde.

Dolayısıyla onun yaptığı hesapların sonucu aynı hesapları bugün bilgisayarlar ile yapsak elde edeceğimiz koordinatlardan oldukça farklı çıkmış.

***

İslami açıdan düşünenler dünyanın merkezinin Mekke’de, Kâbe olduğunu söylüyorlar. Ancak konumuz neye inandığımız değil.

Biz biraz daha bilimsel hesaplardan bahsediyoruz.

1973 yılında Andrew J. Woods adındaki Amerikalı bir fizikçi, (internette o tarihte California, San Diego'daki Gulf Energy and Environmental Systems kurumunda çalışıyor olduğu yazılı, bugün ise ne yapıyor bir bilgi bulamadım.) dijital bir küresel harita üzerinden yaptığı hesaplarla bu merkezin gerçekte Türkiye’de, Ankara civarlarına denk geldiğini söylemiş.

İnternette yazılı bilgilere göre bahsi geçen hesapların sonucu 39°00'N 34°00'E koordinatlarıymış ve bu nokta da aslında Kırşehir ili sınırları içerisinde bir yere denk düşüyor.

Tabii bu konuda internette farklı iddialar da var.

Aslında hesapların sonucunun 40°52'N 34°34'E koordinatları olduğu ve bu koordinatın da Çorum ili sınırları içine düştüğü iddiaları da var internette.

Doğrusunu isterseniz kimin dediği doğrudur bilmiyorum, yapılan hesapların detayını görmedim.

Ama Dünya’nın coğrafi açıdan merkezinin Türkiye’ye denk gelmesi sanki doğruymuş gibi bir hisse ben de kapılıyorum.

***

Öyle ya da böyle Nasreddin hocanın doğruya en yakın bilgiyi verdiğini anlıyoruz bu bilgilerden.

Hoca muhtemelen Akşehir gölü civarlarında yaşıyormuş, yani geçti Bor’un pazarı, sür eşeği Niğde’ye demiş, Bor ilçesi de Niğde’de, ancak Akşehir gölü de Konya ve Afyon il sınırlarına denk geliyor.

Sonuçta sopayla işaretlediği yerin o günün şartlarında bugünün teknolojik imkanları ile tespit edilebilen dünya merkezine en yakın yer olduğu anlaşılıyor.

Ne diyeyim, Hoca akıllı adammış.

***

Fıkra bir yana, yapılan bu boş hesaplar da diğer yana, ancak Türkiye’nin coğrafi konum olarak gerçekten Dünya’nın merkezinde olduğunu söyleyebiliriz.

En azından coğrafi açıdan çok önemli bir yerdeyiz.

Bu coğrafi avantajımızın başımızdakilerce yeterince iyi değerlendirildiğini zannetmiyorum.

Her şeyden önce Doğu ile Batı arasında tam bir köprü konumundaki güzel ülkemizin değerini bilerek bugüne kadar çoktan hem ekonomik olarak hem de siyasal olarak bölge ülkeleriyle geliştirilecek iyi ilişkileri de işin içine katacak olursanız bugüne kadar ülkece çok daha refah bir yaşam kurmamız gerekliydi. Zaten hepimiz bunu hakkediyoruz.

Durumumuz ise iktidarın bugüne kadar sürdürdüğü ülke içi kutuplaşma ve kısır iktidar kavgaları yüzünden hiç de iyi değil. Dünya ülkeleri içindeki siyasal konumumuz ise ortada.

Son söz olarak umarım aklımız bir gün başımıza gelir de gerçekten Dünya’nın merkezinde konumlanmış olduğumuzu anlarız ve hak ettiğimiz yere geliriz diyeyim.

Bu ise ancak başa doğru yönetim kadrolarını geçirmekle mümkün olacaktır.

Vizyon sahibi, ileriyi gören ve ülkesini çok seven kadrolar ile ise bence tarih kokan bu kadim topraklarda üstesinden gelemeyeceğimiz sorun yoktur.

Moskova’dan herkese sevgi ve saygılarımla.