Dünya ve Türk Üniversiteleri Sıralamaları ve Ölçüm Platformu Kıyaslamaları

Yurtdışında okumayı hedefleyen ve dünya üniversitelerine yönelen gençlik, güvenilir ve performans ölçümü konusunda uluslararası otorite konumundaki platformlardan destek almaktadır. Keza yurtdışında okuma kararı nitelikli bir eğitimin yanı sıra, beraberinde maddi destek alınsın alınmasın ailelere ciddi bir yük ve sorumluluk yüklemektedir. Eğitim ciddi bir konudur ve üniversite seçimi özenli araştırmaların sonunda netleşmektedir.

Bu kapsamda şimdi geçen yazımızda ele aldığımız öncelikli Üniversite Sıralama Platformları nezdinde sırasıyla;

- Dünya Üniversite Sıralamaları,

- Türk Üniversite Sıralamaları,

- Bölüm Bazlı Dünya Üniversite Sıralamalarına bakalım ve değerlendirmeler yapalım.

Dünya Üniversite Sıralamaları Ve Değerlendirmeler

ARWU (Şangay Sıralama Platformu) 2021 sonuçlarını değerlendirdiğimizde; Dünya Üniversite Sıralama sonuçlarına göre ilk üçte te yer alan üniversiteler Harvard, Stanford, Cambridge olmaktadır. Bu platform ilk 1000’deki kurumları sıralamaktadır. Ekte ilk 15 sırayı dolduran okullar görülmektedir. Her yıl yeni değerlendirme yapılmakta ve sıralarda değişmeler yaşanabilmektedir.  nedenle en son yılın sıralamasına bakmakla birlikte söz konusu üniversitenin gelişim trendini görmek için aşağıda gösterildiği üzere, son 5 yıldaki sıra değişimine bakmak daha net bir fikir verebilecektir.

Yukarıdaki resimde gösterilen QS 2022 Dünya Üniversite sıralamasında ise MIT ve Oxford 1. ve 2. olurken, Stanford ve Cambridge Üniversiteleri 3. lüğü paylaşmaktadır. QS platformunda üniversite sıralamaları bir önceki yıl ile birlikte raporlanmakta ve bu şekilde sıra farklarında +/- değişimler rahatça gözlemlenmektedir. Örneğin MIT 2021 ve 2022’ de 1. lik sırasını korurken, 2021’de 5. sırada olan Oxford Üniversitesi 2022 de 2. sıraya yükselmiştir. Tam tersi 2021’de 2. sırada yer almış Stanford Üniversitesi 2022 de 3. olarak bir sıra aşağıya düşmüştür. Cambridge ise 2021 de 7. sıradan büyük bir artışla 2022 de 3. lüğe çıkmıştır.

THE 2022 Dünya Üniversite Sıralama Platformu (aşağıdaki resim) ise ilk 3 sırayı ; Oxford, Caltech ve Harvard Üniversitesine vermiştir. Platformun ilk 15 sırasını paylaşan üniversiteler aşağıda görülmektedir. ARWU, QS ve THE sıralamaları ilk 3 te bile farklı üniversiteleri ön plana çıkarmaktadır. Ancak yine de ilk 20 üniversite içinde ortak yer alan üniversitelerin sayısı hiç de az değildir. Bu da kaliteli ve itibarlı kurumların hangi kriterde değerlendirilirse değerlendirilsin her şekilde kendini ön sıralarda tutabildiğini kanıtlamaktadır. Bu durum bize “Global Dünya Üniversitesi demek bu olsa gerek” dedirtmektedir…

Türk Üniversite Sıralamaları Ve Değerlendirmeler

Türk Üniversitelerin ARWU Sıralamasındaki yerlerine baktığımızda (yukarıdaki resim); ilk 3’te İstanbul Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi ve Hacettepe Üniversiteleri yer almakla birlikte maalesef en iyi üniversitemiz dahi 400-500 aralığında bulunmaktadır. İlk 1000 ‘e ise Türkiye’den sadece 8 üniversite girebilmiştir.

QS Türkiye üniversite sıralamalarına baktığımızda (aşağıdaki resim) ise ; ilk 3 sırada Koç Üniversitesi , Sabancı Üniversitesi ve ODTÜ yer alırken, 1. sıradaki Koç Üniversitesi dahi 511-520 sıra aralığında yer almaktadır. İlk 1000 içinde 8 Türk üniversitesi bulunmaktadır. Diğer üniversitelerimiz daha alt sıralarda konumlanmakta bu da Türk Yüksek Öğretim kurumlarının global üniversite olma imajını olumsuz etkilemektedir.

THE Platformunda Türk Üniversitelerinin konumuna ve kendi içlerindeki sıralamaya göz atacak olursak (yukarıdaki resim); en iyi sırayı alan Çankaya Üniversitesi 401-500 aralığında olup, Koç Üniversitesi 2., Sabancı Üniversitesi 3. sırada yer almaktadır. Genç ve nispeten yeni kurulmuş üniversitelerin, eski ve büyük öğrenci sayılarına sahip üniversiteler ile kıyaslandığında ölçüm kriterleri açısından bazı platformlarda avantaj, bazılarında ise dezavantaja sahip olduğu bilinmektedir. Yeni üniversiteleri genç üniversite kategorisinde yapılan sıralamalarla değerlendirmek daha yerinde olacaktır. 11 Türk Yüksek Öğretim kurumu THE Dünya sıralamasında ilk 400-1000 aralığında konumlanmaktadır.

Bölüm Bazlı Dünya Üniversite Sıralamaları

ARWU’nun konu bazlı sıralamaları da mevcuttur. Eğer spesifik bir branşta sıralamaları merak ediyorsanız ona göre bakabilir ve üniversitenin genel sıralama skorundan farklı rakamlar görebilirsiniz. Örneğin ekte “Bilgisayar Bilimi ve Mühendisliği “konusunda dünyada ilk üçü; 1. MIT, 2. Stanford, 3. UC Berkley oluşturmaktadır. Oysaki MIT genel sıralamada 4., UC Berkley 5. Sıradadır. Üniversitenin mi yoksa okumak istediğiniz bölümün mü sırasına dikkat etmek gerek sorunuza vereceğim yanıt ise kişiden kişiye değişebilmekle birlikte benim kanaatim; öncelikle bölüm sırasına bakıp ardından üniversite sıralaması dahilinde sort edilmesi en itibarlı sonucu verecektir. Bu konuyu şu şekilde özetleyebiliriz. Örneğin Bilgisayar Mühendisliğinde okumak isteyen bir öğrenci için;

Bölüm sırası Üniversite sırası Toplam sırası Seçim sırası

toplam sırası en küçük rakama sahip Stanford, sonra MIT ve ardından UC Berkley’i önceliklendirmek doğru olacaktır. Bir diğer taraftan ilk 10 da yer alan üniversitelerin itibar değerleri çok yüksek olduğu için ister bölüm ister genel sırada olsun farklı tercihler de yapılabilir. Üstteki örnekte 3 üniversite de 1. sırada talep görebilir. Bu metod daha alt sıralardaki üniversite ve bölümleri sıralarken daha belirleyici olabilir. Bir diğer taraftan ilk 50 hatta ilk 100 de yer alan üniversitelere gerek başvurmak gerekse kabul almak oldukça zor ve rekabetçidir. İlk 20'de (aşağıdaki resim) kabul alınan her okulun fark gözetmeksizin gitmeye değer olduğunu söylemek hiç yanlış olmaz.

QS Bölüm bazlı sıralamalarda (yukarıdaki resim) ise, yine “Bilgisayar Bilimi ve Mühendisliği” açısından değerlendirirsek; ilk 3 sırayı MIT, Stanford ve Carnegie Mellon almaktadır. ARWU platformundan farklı olarak bu listede 3. sıradaki UC Berkeley yerine Carnegie Mellon yerleşmiştir. Sıralamanın devamında da yine üniversitelerin yer değişiklikleri dikkat çekmektedir. Bir önceki yazımda belirttiğim üzere bunun sebebi ölçüm kriterleri farkları ve yöntemi kaynaklıdır.

THE Platformu bölüm bazlı sıralamalarında (aşağıdaki birinci resim) ise “Bilgisayar Bilimi ve Mühendislik” alanında sıralamayı; Oxford, Stanford ve MIT olarak yapmıştır. Diğer 2 bölüm bazlı ARWU ve QS sıralamasından farklı olarak listeye 1. sıradan Oxford girmiş, mevcut Stanford ve MIT üniversitelerinin de ilk 3 içindeki sıraları yer değiştirmiştir.

Üniversitelerin münferit olarak tüm bölümler açısından dünya sıralaması (aşağıdaki ikinci resim) da platform bazında hazırlanmış kurum özeti sayfasında bulunmaktadır. Örneğin ekte Şangay Platformu içindeki Harvard sayfasında tüm detaylı bilgiler yer almaktadır. QS ve THE platformlarında da benzer üniversite detay raporları üretilmiştir.

Sonuç olarak dünyada 25.000 in üzerinde üniversite bulunmaktadır. Bu üniversitelerin ilk 1000’i uluslararası öğrencilerin ilgi alanına girmektedir. Türk öğrenciler özellikle yurtiçindeki üniversitelerin dünya performans sıralarının açık ara geride olduğunu görünce, hem alınacak eğitimin kalitesi hem de en iyi ihtimalle 400-500 bandında yer alan en iyi yerel üniversitelerin, çok emek verilerek girilecek üniversite sınav hazırlığı, stresi ve riskine değmeyeceğini düşünmekteler. Bu değerlendirme gençlerimizi sınava mahkûm etmeden daha uzun vadedeki başarı kriterlerini derleyerek başvuru imkânı sağlayan yurtdışı üniversitelere yöneltiyor.

Doğru üniversiteyi bulmak için büyük bir okyanusa girip , tercih ettiğiniz ve sizi de kabul eden üniversiteyi bulmanız gerekiyor. Aslında bu da başlıbaşına ayrı büyük bir mücadele …

Kaynaklar:

Ranking / 2021 Academic Ranking of World Universities

The Times Higher Education World University Rankings 2022

QS World University Rankings 2022