Çocukların Okul Başarısı Nasıl Arttırılır?

Çocuklarımızı Eğitelim Derken Onları Anlayabiliyor muyuz?

Eğitim; okumayı yazmayı ya da belli bir konuda bazı bilgileri hatırlamayı öğrenmekten çok daha geniş bir süreci kapsar. Öğretmenlerin okulda yaptığı gibi biz de öğrenim sürecinin önemli bir parçasını oluşturan anne-babalar olarak, tüm etkinliklerimizde doğru örnekler oluşturup çocuğumuzun eğitimine önemli katkılar sağlamak durumundayız.

Biz yetişkinler -çocuğu yapılandırma ve yönlendirme durumunda olanlar- tanıyor, anlıyor muyuz çocukları? Onlar üzerindeki etkilerimiz hep olumlu yönde mi oluyor? Onlara daha aydınlık yarınların yolunu mu çiziyoruz yoksa bu yol bir bilinmeyene mi uzanıyor? Bu soruların yanıtları çocuk eğitiminin çok geniş bir bilim alanı olduğunu göstermektedir.

Burada çocuk eğitiminin önemli bir konusu olan, okuldaki başarısızlık nedenleri ve bunların nasıl ortadan kaldırılabileceğiyle ilgili bilgi ve deneyimleri paylaşmak istiyorum.

Çocukların Okuldaki Başarısızlık Nedenleri Nasıl Ortadan Kaldırılır?

Ailesel Nedenler:

Öğrencilerin başarısızlığında ailelerin sorumluluğu büyüktür. Bazı aileler bu gerçeğin farkında olmadan âdeta çocuklarının başarısızlığı için ellerinden geleni yapıyorlar. Bu yönelimdeki anne-babaların yaptıkları bazı hatalı davranışlar şunlardır:

• Çocuklarının gözleri önünde kavga etmek, huzursuz ve düzensiz bir hayat yaşamak,

• Çocuklarını evde bırakıp hemen her akşam gezmeye gitmek,

• Çocuklarının sağlığına gereken önemi vermemek,

• Çocuğuna gereken sevgi ve şefkati gösterememek,

• Çocuğa rahat, aydınlık ve sessiz bir çalışma yeri sağlayamamak,

• Çocukların çektikleri zorluklarla yalnız yıl sonunda ilgilenmek,

• Çocuklarının ilgi ve yeteneklerini tanıma, onları öğretmenle paylaşma ve yönlendirme sürecinden uzak kalmak,

Şimdi anne-babalar olarak neler yapmamız gerektiği üzerinde duralım:

• Unutmamalıyız ki, çocuğumuzun başarısızlığından öğretmenden önce biz sorumluyuz.

• Aile ocağı gerçekte şefkat, sevgi ve mutluluk gibi duyguların kaynaştığı bir yuvadır. Anne-babalar olarak bu gerçekleri anlamaz ve çocuğu yetiştirirken eğitim dışı davranışlarda bulunursak başarısızlığı kendimiz hazırlamış oluruz.

• Aile ocağı herkesin kendini olduğu gibi gösterdiği samimi bir ortamdır. Bu sebeple çocuğumuzu herkesten çok bizim tanımamız gerekir. Bilgilerimizle öğretmeni aydınlatma ve öğretmenin bildiklerinden yararlanma yoluyla iyi bir eğitim ortaklığı kurabiliriz.

• Birçok anne-baba kırık not alan çocuklarına : “Utanmaz, ne istediysen yaptık. Hele bir sınıfını geçme, görürsün o zaman. Bak falanın çocuğu nasıl iftiharla geçti. Kardeşin bile sana yetişecek neredeyse” gibi çocuğu yaralayan eğitim dışı ifadeler kullanırlar. Çocuklarımıza karşı böyle hakaret etmek hiç de doğru değildir. Onlara ağır sözler söylemek yerine: “Senin bu dersi neden başaramadığını merak ettim? Ben senin zekâna ve çalışmana güvenirim. Acaba ben mi sana yeteri kadar yardım edemedim? Bu konuda öğretmenin ne düşünüyor ? Bir de onunla görüşelim” demek daha sağlıklı bir yol olacaktır.

• Çocuğumuzun bir çalışma programı yapmasına yardım etmeliyiz.

Çocuğunuza sadece kitap, defter, kalem almakla başarı gelmez. Çocuğunuzun başarılı olmasını istiyorsanız emeğinizin, zamanınızın ve bilginizin bir kısmını onlara ayırmalısınız.

Çevresel Nedenler:

Aile gibi çevrenin de okul başarısında büyük rolü vardır. Öğrencinin başarısına etki eden en önemli çevre nedeni arkadaştır. Kötü arkadaş kötü alışkanlıkların kaynağıdır. Arkadaşının etkisi ile ders çalışıp sınıfını geçenlerin yanında, haylaz ve okul kaçkını arkadaş yüzünden hak ettiği başarıyı elde edemeyen pek çok zeki öğrenci vardır. Bunun için arkadaş seçiminde çok dikkatli olunmalı. Veli olarak, çocuğumuzun kimlerle arkadaşlık yaptığını bilmemiz ve arkadaşlarının durumlarını dikkatle izlememiz gerekir.

Sinemaya düşkünlük de öğrencinin başarısına etki eden bir nedendir. Gerçekte iyi bir film, gençlerin bilgisini görgüsünü arttıran okul gibi değerli bir eğitim aracıdır. Ancak bazı filmler çocuklarımızın hem ahlakına, hem de okuldaki başarısına olumsuz etki yapmaktadır. Onun için çocuğumuzu iyi seçtiğimiz filmlere götürmeliyiz. Böylece, hem boş zamanını etkili kullanmış, hem de çocuğumuz için öğretici bir ortam yaratmış oluruz.

Kahveler, salon oyunları ve benzeri kötü alışkanlıklar da öğrencinin çalışmasını engelleyen nedenler arasındadır. Çocuğumuzun nerelere gittiğini izlemezsek sonunda dizimizi döveriz.

Gençlerimizi bu yanlış tutumlardan kurtarmak için, onları, düzenli çalışmaya alıştırmalı ve çevredeki kütüphaneler, çeşitli sanat sergileri ve gösterileri ile çevre gezileri, bağ bahçe işleri vb. ile uğraşmalarını sağlamalıyız.

Okul Kaynaklı Nedenler:

Öğrencilerin başarısız olmalarında okullarımızın da küçümsenmeyecek kusurları vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Bazı okul yöneticilerinin çok sert, bazılarının da çok yumuşak bir tutum göstermesi,

• Öğretmenlerin öğrencilerin eğitim ve öğretim işleri ile gereği kadar ilgilenememesi,

• Haftalık ders programlarının çocukların çalışma ve öğrenme güçlerine göre değil, tek tip olarak düzenlenmesi,

• Derslerde çok az gözlem ve deney yapılması; kitaplık, laboratuar ve atölye gibi çalışma alanlarından gereği kadar yararlanılamaması,

• Not verme şekillerinde bütün öğretmenlerin birleştiği nesnel ve ortak bir tutumun oluşturulamaması.

Bu sorunlar karşısında ne yapmalıyız? Kabul etmek gerekir ki öğrenme sürecinde üç büyük ortak vardır: çocuk, okul sistemi ve anne-baba. Bu nedenle, okul-aile iş birliği son derece önemlidir. Okul-aile iş birliğinden bütün çocuklar kazançlı çıkar. Okul-aile iş birliği kapsamında; birlikte çalışma, görüşme düzenleme, hedefleri okulla beraber belirleme gibi yaklaşımları kullanabiliriz.

Anne-Babaların Dikkat Etmesi Gereken Önemli Noktalar

Bir aile için en büyük ödüllerden biri çocuğunun olmasıdır. Her çocuk kendine özgü ilgi, yetenek, öğrenme biçim ve hızına sahiptir. Ayrıca, bütün çocukların ortak özellikleri de vardır. Bu bağlamda çocukların eğitim başarılarının arttırılabilmesi için, özellikle anne-babaların dikkat etmesi gereken önemli noktaları şöyle özetleyebiliriz:

• Çocukların öğrenme hız ve yetenekleri farklıdır. Her çocuk kendine özgü bir yol ve biçimde gelişir. Çocuğun ilgi, yetenek ve davranış durumlarını tanıma sürecinde okul, aile işbirliği çok önemlidir.

• Çocuklar hoşlandıkları şeyleri yaptıkları zaman başarılı olurlar. Çocuklara kendi seçimlerini yapabilecekleri özgürlüğü vermek gerekir.

• Çocuklarımıza gösterdiğimiz saygı, onlara yeni alanlara yönelmeleri için ihtiyaçları olan güveni verir.

• Kesinlik, doğruluk ve düzen gerektiren projeleri tercih eden çocuklar genellikle rahatsız edilmeyecekleri zamanlara ve çalışma yerlerine ihtiyaç duyarlar.

• Çocuğun konuşmaya anne-babanın da dinlemek için yanında olmaya ihtiyacı vardır. Çocuk için geçirilen bu zaman, onun kendine güvenini destekler.

• Ailelerin çocuklara verecekleri en büyük hediye ve destek koşulsuz sevgidir.

• Çocukların başarısız olması durumunda, çabalarını sürdürmeleri yönünde  çocuklar cesaretlendirilmelidir. Böylece onların öğrenilmiş çaresizliğe düşmeleri engellenebilir.

• Çocuklarımıza vereceğimiz en iyi örnek, aile yaşamımızdır. Genellikle bir çocuğun en iyi rol modeli kendi ailesidir. Anne-babalar iyi bir rol model olmak zorundadırlar.

• Her çocuk sorular sormaya, öğrenmeye ve yaratıcı düşünmeye sahiptir. Onların hızlı teknoloji çağında hızlı iletişim yeteneklerine gereksinimleri vardır.

• Güdüleme (motivasyon) öğrenmenin en güçlü kaynağıdır.

Sonuç

Çocukların sağlıklı toplumlara, toplumların da aydınlık geleceği olan çocuklara ihtiyacı vardır. Sağlıklı, aydın çocukların yetiştirilmesinde eğitim sisteminin, öğretmenlerin ve en önemlisi de anne-babaların etkisi çok büyüktür.