Yurt dışında üniversite nasıl seçilir, hangi üniversite iyidir?

Gözünü ve yönünü yurt dışına çeviren gençler bu büyük kararın ardından bambaşka sorularla karşı karşıya kalıyorlar.

“Hangi ülkeye gitmeliyim?” ve “Hangi üniversitede okumalıyım?”

Daha nitelikli bir yüksek öğrenim amacıyla yurt dışına çıkan bireyler doğal olarak gidebilecekleri en yüksek sıralı üniversiteleri tercih etmektedir. Türk öğrenciler yurt dışında üniversite seçerken en çok üniversitenin akademik sıralamasına bakmaktalar. Dünyadaki binlerce üniversitenin arasından doğru üniversiteyi seçmek se gerçekten tek tek inceleyerek yapılacak bir iş değil.

Hedef ülke ve üniversitenizi belirlemek için en fazla 50 üniversite içeren bir nihai çalışma listesi oluşturmalısınız. Bu listeyi önce 35’e indirip ve ardından 20 üniversiteye sadeleştirerek detay çalışma listenize ulaşmalısınız. Sonrasında ise bu üniversiteleri tek tek inceleyerek çok yönlü bir araştırma içine girmek daha mümkün ve uygun olacaktır.

Sağlıklı bir liste oluşturmak için bir sistematiğe ihtiyaç bulunmaktadır. Dünyada günümüzde 5,6 Milyon olan ve 2025’te 8 Milyona ulaşması beklenen uluslararası öğrenci varlığı ve yurtdışı eğitim trafiği düşünüldüğünde, bu işi şeffaf ve objektif şekilde yapacak, üniversitelerin muhtelif kriterlerde sıralanıp ilan edildiği resmî performans ölçüm platformları oluşmuştur.

Sıklıkla “Dünyada 1. Üniversite”, “Globalde En İyi Üniversite” veya “Dünyada 1 Numara” laflarını duyarız. Ama sözü edilen üniversitenin gerçekten dünyada en iyi olduğunu nasıl bileceğiz? Bu üniversitenin iyi olduğuna kim karar verecek, üniversite sıralaması yapılırken neye göre değerlendirilecek? Sadece bu da değil, bazen de üniversitelerin neden farklı platformlarda, başka sıralarda olduğunu merak edersiniz. İşte bunlar birçok öğrenci ve velinin aklına takılan sorular…

Bu platformlar belirledikleri ölçüm kriterlerindeki farklar nedeniyle, değişik sıralamalar yapsalar da, üniversite kararı verilirken dünyada söz sahibi olan başlıca platformlar birlikte değerlendirilmeli ve hepsinin sıralamasında optimumu yakalayan üniversiteler önceliklendirilmelidir.

Peki dünyada itibar edilen en güvenilir “Üniversite Sıralama Platformları” nelerdir?

• ARWU / Academic Ranking of World Universities (Dünya Üniversiteleri Akademik Sıralaması)
• QS / World University Ranking (Dünya Üniversite Sıralaması)
• THE / Times Higher Education World University Rankings (Times Yüksek Öğretim Dünya Ünv. Sıralaması)

Bu yazıda, dünyada genel kabul görmüş, en fazla etki yaratan ve en iyi yapılanmış global üniversite sıralama platformlarını irdeleyeceğiz. Kullandıkları metodolojilerden ve sıralama kriterlerinin öneminden bahsedeceğiz.

(ARWU) Dünya Üniversiteleri Akademik Sıralama Platformu

Dünyadaki ilk ve en eski global sıralama sistemi olan ARWU, aynı zamanda “Şangay Sıralaması” olarak da bilinmektedir. ARWU ilk olarak 2003 Haziran’da sıralamasını yayınlamış ve yıllık periyoda oturtmuştur. Bu platformun, üniversitelerin üst sıralarda yer alması için yerine getirmeleri gereken zorlu değerlendirme kriterleri vardır.

ARWU Metodolojisi

ARWU Sistemi iki kademelidir.

İlk basamak öncelikle sıralamaya dahil edilecek üniversitelerin seçimidir. Bu aşamada üniversitelerin;

• Nobel Ödülü sahibi olması
• Field Madalyası almış olması
• Yüksek Atıflı Araştırmacılara sahip olması
• Doğa veya Bilim konusunda yayınları olması
• Önemli miktarda yayını bulunması (Bilimsel Atıf Endeksi (SCIE) ve Sosyal Bilimsel Atıf Endeksi (SSCI) tarafından tescil edilmiş)

aranmaktadır. Böylece bu kapsamda 1800’den fazla üniversite değerlendirilmekte ve en iyi 1000 tanesi yayınlanmaktadır. İkinci aşamada ise üniversiteler 4 ana objektif kriterde sıralanmaktadır. Bunlar;

• Eğitim Kalitesi (10)
• Fakülte Kalitesi (%40)
• Araştırma Çıktıları (%40)
• Kişi Başı Akademik Performansı (%10)

ARWU Platformu ağırlıklı olarak araştırma performansına vurgu yapmaktadır. Bu da üniversitelerin çok sayıda yüksek kaliteli araştırmalar yapmaları durumunda üst sıralarda yer alacağını göstermektedir. Eğer üniversitede araştırma yapmaya fokuslu iseniz, eğitim kurumu seçiminde mutlaka ARWU sistemini dikkate almanız faydalı olacaktır.

(QS) Dünya Üniversite Sıralama Platformu

Geçmişte “Quacquarelli Symonds “veya kısaca (QS) olarak adlandırılan sıralama platformu, “Times Higher Education” ya da kısaca (THE) olarak bilinen bir diğer sıralama platformu ile işbirliği içinde çalışıyordu. 2009 yılında her iki platform da yollarını ayırmaya karar verdi. QS mevcut sıralama metodolojisine devam ederken, THE yeni bir sistem kuracağını açıkladı. QS, ARWU gibi yıllık bazda sıralamalarını ilan etmeye başladı.

QS Metodolojisi

QS sıralaması 4 temel kriter üzerine kurulmuştur. Bunlar “Öğretim”, “Araştırma”, “İstihdam Edilebilirlik” ve “Uluslararasılaşma” dır.

Ölçümlemeye konu olabilmesi için üniversitelerin hem lisans hem de lisansüstü eğitim veriyor olması ve beş temel bilimin asgari ikisinde faaliyet göstermeleri beklenmektedir. Bu temel bilimler; Sanat ve Beşerî Bilimler, Mühendislik ve Teknoloji, Sosyal Bilimler, Doğa Bilimleri, Yaşam Bilimleri ve Tıp’tır. Üniversitelerin performansını ölçmek için bu 4 ana kriter 6 basit performans indikatörü kullanılarak ölçümlenmektedir. Bu indikatörler ağırlıklarıyla şu şekildedir;

• Akademik İtibar %40
• İşveren İtibarı %10
• Fakülte/Öğrenci Rasyosu %20
• Fakülte başına Atıflar %20
• Uluslararası Fakülte Rasyosu %5
• Uluslararası Öğrenci Rasyosu %5

QS Üniversite sıralamaları için oldukça sübjektif bir yöntem kullanarak, 130.000’in üzerinde bireye yapılan anketlerin datalarını değerlendirmektedir. Ancak bunun yanı sıra QS “Yaşam Bilimleri &Tıp”, “Doğa Bilimleri’ ve “Sanat & Beşerî Bilimler” gibi özel branşlarda da birçok spesifik sıralama yayınlamaktadır. Sadece o da değil, QS üniversitelerin mezun işe yerleştirme performanslarını ölçümleyerek, öğrencileri işverenlerin mezuniyet sonrası işe alımda tercih ettiği üniversitelere yönlendirmektedir. Buradan hareketle, eğer bir üniversiteyi özel bir bölüme göre veya işe yerleşme performansı açısından değerlendirip ona göre seçmek isterseniz QS Dünya Sıralama Sistemi size kılavuz olabilir.

(THE)Times Yüksek Öğretim Dünya Üniversite Sıralama Platformu

THE Platformu Londra merkezlidir.  QS İle ticari birlikteliklerini ayırdıktan sonra, Kanadalı medya holdingi Thomson Reuters tarafından, üniversite sıralamaları yapmak üzere kurulmuştur. Bu platform, sıralama sisteminde kullanacakları datanın titiz ve şeffaf şekilde elde edilmesi konusuna gösterdikleri özene bilhassa vurgu yapmaktadır.

THE Metodolojisi

THE Dünya Üniversite Sıralama Sistemi 5 ana kategoride gruplanmış 13 alt performans indikatörü kullanarak ölçüm yapmaktadır. Kurumlar lisans eğitimi vermiyorlarsa veya araştırma çıktıları belli bir seviyenin altındaysa sıralamaya dahil edilmemektedir. 5 ana kategori ve ağırlıkları şöyledir;

• Öğretim %30
• Araştırma %30
• ARGE Atıfları %30
• Uluslararası Görünüm %7,5
• Endüstriyel Gelir %2,5

THE üniversiteler değerlendirmelerini manipülatif bir metrik olan atıflara dayandırmaktadır. Ancak 2020 sıralamaları bu veriye güvenmenin objektif olduğunu göstermiştir. Bu platform “Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri”yle uyum içinde olan üniversitelerin değerlendirildiği sıralamalar da yayınlamaktadır. Bu nedenle çevreye duyarlı bir üniversitede eğitim görmeyi tercih eden öğrencilerin bu metodolojiyi dikkate alması faydalı olacaktır.

Gelecek yazımızda bu platformlar nezdinde dünya ve Türk üniversitelerinin sıralamaları ve karşılaştırmalarını yapacağız.

Kaynaklar;

-QS World University Rankings – Methodology By Craig O, Updated December 20, 2021

-World University Ranking Methodologies Compared By Laura Bridgestock, Updated April 19, 2021