Bitcoin Balonu Patladı mı?

9 Kasım 2022 itibariyle Bitcoin fiyatı son iki yılda süregelen en düşük seviye olan 16 bin doların altını gördü. Piyasaya bir panik havası hâkim oldu. Kripto para borsaları içinde büyük paya olan FTX’in bütçe açığı vermesiyle başlayan kriz, yatırımcılar tarafından olumsuz karşılandı ve piyasadan varlıklarını bir anda çekme yoluna gittiler. Bu durum, finansal varlıklarda çokça karşılaşılan bir problemdir. Benzerini 2001 yılında bankacılık krizinde biz de ülke olarak yaşamıştık.

Hiçbir kriz yoktan var olmaz. Mutlak bir sebebi vardır. 2001’de yaşadığımız kriz, ondan önceki 10 yılın birikimi ile meydana gelmişti. Enflasyon rakamları çok yüksekti. Siyasi istikrarsızlıkla birlikte karar alma mekanizmaları efektif bir şekilde çalışmıyordu.

Tablo 1 Yıllar İtibariyle Enflasyon Rakamları

Kaynak: TÜİK

Özellikle petrol krizi sonrası bozulmaya başlayan küresel dengelere bu dönemde Türkiye çok da hızlı cevap veremedi. Dış ticaret açıkları giderek büyüyordu. 24 Ocak 1980 kararları sonrası ithal ikamecilik anlayışı ile ihracatın ithalatı karşılama oranı yıldan yıla azalıyordu. Böyle bir atmosferde yaşanan 2001 Şubat ayındaki “kasa fırlatma” olayı bardaktaki suyu taşıran son damla oldu ve kriz patlak verdi. Panik havası yaşayan “mudi”lerin bankalardan paralarını çekmek istemesiyle, likidite sorunu ortaya çıktı.

Günümüzde FTX borsasında meydana gelen durum da buna benzer niteliktedir. Pazara hâkimiyeti en yüksek borsa olan Binance’in FTX’i satın alacağını artık biliyoruz. Zira FTX’in bütçe açığı 8 milyar doları aşmış vaziyette. Muhtemeldir ki geçici bir kriz olacak. Kısa vadeli yatırımcıların ileri seviyede olumsuz etkilendiğini görmekteyiz. Bu noktada da finansal okuryazarlık önem kazanıyor.

Bitcoin’in nasıl ilerleyeceği günümüzde hala bilinememektedir. Ancak kesin bir şey var ki küresel olaylara tepki veriyor. Dünyaca zor günlerden (Covid 19 pandemisi ve ekonomik etkileri, Rusya-Ukrayna Savaşı, Çin-Japonya gerilimi vs.) geçtiğimiz şu günlerde Bitcoin’in tepki vermemesi neredeyse imkânsızdı. Ülkeler, uzun yıllardır yaşamadıkları enflasyon rakamlarını yaşadılar. Tedarik zinciri pandeminin en etkili olduğu dönemlerde durma noktasına geldi. Böyle bir küresel bozukluk yaşanılan bir dönemde de kısa vadeli yatırım planı yaparken iki hatta üç kere düşünmek gerekmektedir.

Binance’in satın alma işlemi tamamladıktan sonra bozulmanın düzeleceğini öngörmekteyim. Sonrası için de kısa vadede trende gireceğini düşünüyorum ancak mutlaka bilinmesi gereken çok önemli bir şey var: Bitcoin hala bir para olarak değil, bir borsa değeri olarak işlem görüyor. Borsalar da spekülasyonlara çok açık yapılardır. Yatırım yapmadan önce konu ile ilgili yüksek bilgiye sahip olunmalı ve buna uygun davranılmalıdır. Çoğu insanın kısa yoldan zengin olma hayali bu nedenle hüsranla sonuçlanmaktadır. Yatırım yapılırken tüm bunlara dikkat edilmelidir.