Merkez Bankasının Belirlediği Yeni Politika Faiziyle Paradan Para Kazanmak Mümkün mü?

Mesela ben bir dış yatırımcıyım diyelim. Türkiye’ye gelip yatırım yapmak istiyorum.

Nedir benim bakacağım koşullar?

Hukuk olsun, o olsun bu olsun gibi şeylerden bahsetmiyorum, para politikasında neye bakarım onu soruyorum.

Mesela elimdeki dövizi getirip bir Türk bankasına döviz olarak yatırsam başka devletlerde elde edebileceğim faizden daha fazla gelir elde edebilir miyim?

Vadeli döviz tevdiata verilen yıllık faiz oranları %0,60. 

Bir milyon doları getirip bir Türk bankasına yatırsam bir yıl sonra elime geçecek para ucu bucağı 6 bin dolar. O da vergisini harcını düşmeden!

Ben yatırımcı olsam değer mi buraya para getirip bu riske girmeye? 

Amerika’daki faiz oranları bile daha yüksek. 

Üstelik bir yıl dokunamayacaksın yatırdığın paraya!

Hiç mantıklı değil!

***

Tamam, bakalım eğer dövizimi Türk parasına çevirirsem ve vadeli hesaba Türk parası olarak yatırırsam durum ne olacak?

Bugünkü kurlarla bir milyon dolar 30 milyon 980 bin lira ediyor.

Türk lirasına bir yıllık vadede faiz oranı %32 olarak görünüyor.

Bir yıl sonra dolar kuru ne olabilir acaba?

Enflasyon oranında artacak olsa merkez bankasının enflasyon tahmini ne kadardı? 

Şubat 2024 piyasa katılımcıları anketine göre 12 ay sonrası TÜFE beklentisi %37,78 olmuş. 

Bu değer gerçek mi? Bence değil!

Hadi yine de bu tahmini doğru kabul edelim.

Bu durumda bugün 30,98 olan dolar kurunun bir yıl sonra 42,68 olacağını öngörebiliriz.

30 milyon 980 bin lira %32 faizle bir sene sonra 40 milyon 893 bin 600 lira olacaktır.

Bir yıl sonraki tahmini döviz kuru ile bu 40 küsür milyon Türk lirasını dolara çevirecek olursam bugün 1 milyon dolar olan param 958 bin dolara iniyor!

Ben para kazanacağım diye Türkiye piyasasına gireceğim ve döviz getireceğim, bir yıl sonra para kazanmak yerine para kaybedeceğim! 

Olacak iş mi bu dediğim?

Niye para getirip Türkiye’de vadeye yatırayım?

Normal şartlarda ne olmasını isterim?

Türk bankaları daha fazla faiz versinler! 

Böylece Türk lirasına çevirdiğim dolarım Türk parasıyla bir sene sonra daha fazla Türk lirası etsin, ben de bir sene sonra parayı dolara çevirdiğimde daha çok dolar elde ederek para kazanmış olayım.

Nedir bunun standardı? Faizin enflasyon oranından daha fazla olması!

Peki bugün durum bu mu?

Hayır, enflasyon ile bankaların verdikleri faiz oranları arasındaki link kopmuş durumda. 

Yatırımcı olarak Türkiye’ye döviz getirip bankaya yatırmak ne döviz bazında ne de Türk lirası bazında yeterince getiri vermiyor. 

Tam tersine zarar bile etme durumunda kalma riski barındırıyor.

Kim getirir parasını ve Türkiye’ye yatırır bu şartlarda?

***

Peki devlet olarak ne yapabiliriz?

Mesela döviz kurunun enflasyon oranında artmasını engellesek olur mu?

Ne bileyim, dolar kuru bir yıl sonra 42,68 olmasın da, biz bir takım arka kapı operasyonları ile dolar kurunu mesela 39 seviyesinde tutalım. 

Bu durumda yabancı yatırımcı için bir şey değişir mi?

38,95 kur ile bir yıl sonra %32 faiz ile 40 küsür milyon olan Türk parası mevduatımı tekrar dolara dönsem en fazla 50 bin dolar getiri elde edebilirim. 

Bu dolar bazında %5 getiri demektir. 

FED’in faiz oranı bile %5,4. 

Niye riske gireyim ki? Amerika’da paramı bankaya yatırmam çok daha emniyetli görünüyor ve geliri de daha fazla!

Benim yıllardır çalıştığım banka Türk lirasına biraz daha yüksek bana özel faiz verebileceğini yazmış.

Ancak dikkat ettiyseniz ben hesabı yaparken yurtdışından getirilen paranın transfer ücretlerini, sigorta bedellerini, sonra burada dövizin Türk lirasına çevirimlerindeki alım-satım farklarını, sonra vergisidir, stopajıdır bu tarz giderleri hesaba katmadım. 

Risk payını da hesaba katacak olursanız bankamın bana özel verdiği faiz oranı bile zararımı karşılamaz.

***

Ama bakın Türkiye’de dolar bazında %10 getiri elde edebiliyor olsaydım belki düşünürdüm.

Dolar bazında %10 getiri elde edebilmem için döviz kurunun bir yıl sonra ne seviyede tutulması gerekli? 

Dolar kuru 37 lira düzeyinde olmalı! Tam hesaplarsak mevduatımı 37,17 kur ile dolara dönersem dolar bazında %10 getiri elde edebiliyorum.

Dolar kuru bir sene sonra bu seviyede tutulabilir mi?

Devletin kasasından milyarlarca doları buhar ederseniz olur tabii, neden olmasın? Ama çok zor!

Maksat yabancı yatırımcı döviz getirsin, sıcak para getirsin. Biz kuru tutarız!

Yabancı döviz getirsin ve borsaya yatırım yapsın, hisse senetlerini suni olarak artırsın, sonra da paraları tokatlayıp çıksın gitsin piyasadan. 

Siz de bu arada onun borsamızda işlem yapabilmek için getirdiği dövizlerle ihtiyacınız olan petrolü doğalgazı alın, artan parayla da dolar kurunu belli bir seviyede tutmak için arka kapı operasyonları yapın. 

Yabancı yatırımcı da, belki de bıyıklı yabancı yatırımcılar desem daha doğru olur, bu operasyonlardan fırsatları varken getirdikleri dövizleri katlayarak çıksınlar piyasadan!

İşte bu seferki merkez bankası toplantısından faiz artırımı yapılmamasının sebebi belki eski nas politikalarına dönüşün sinyali olabilir, ancak yapılan açıklamada döviz kurlarında da artış beklemeyin denmesinin sebebi bu yabancıya verilen mesajdır. Siz getirin dövizi, biz döviz kurunu tutacağız, senin para kazanmanı garanti ediyoruz demektir.

Türk lirasının değerli olmasını istiyoruz diyor merkez bankası. 

Bu ne demek? Döviz kurlarının artışının enflasyonun altında kalmasını tercih ediyoruz demek! Bunu garanti ediyoruz demek!

Yabancı yatırımcıya siz merak etmeyin, ben döviz kurlarını belli bir seviyede tutacağım ve sizin para kazanmanızı sağlayacağım demek!

Bir yandan gerçek enflasyon oranının altında faiz veriliyor, yatırımcıların döviz getirmeleri için de döviz kurlarının normal seyrinde artması engelleniyor.

Sonuç Türk vatandaşları için Türkiye’de artan enflasyon ile oldukça pahalı bir yaşam! 

Gelir düzeyi düşük olanlar zaten halk ekmek kuyruklarında beklemeye alıştılar, nispeten normal bir geliri olanlar ise neredeyse dünyanın en pahalı ülkesinde yaşamak durumunda kalıyorlar.

Çok zengin olanlara söyleyecek bir sözüm yok, onlar şartlar ne olursa olsun zaten aynı yaşam standardında yaşıyorlar.

Olan bir garibanlara oluyor, bir de artık pek kalmayan orta gelir kuşağına.

***

Bu file kaç paraya doluyor biliyor musun sen!

Amcam seçim minibüsündekilere kızmış galiba, ama merak etmeyin, yine gider iktidardakilere verir oyunu.

Ucuz ekmek kuyruğunda saatlerce bekler emeklimiz, ama yine gider iktidara verir oyunu. 

Emekliler, hadi iyisiniz yine, bakın bayram ikramiyelerini artırmış reyiz!

Bakın milli muharebe uçağımızı da hayırlısı ile uçurduk. Ekonomiyi de uçuracağız dayı, sen hiç merak etme! Biz biliyoruz ne yaptığımızı.

(Bu arada nihayet milli savaş uçağımız KA-AN’ın ilk test uçuşunu yapmış olmasından ülkece gurur duyuyoruz. Keşke çok daha önceden bu konuda adımlar atılabilmiş olsaymış. Daha uzun yıllar gerekecek tabii ki hava kuvvetleri envanterine kendi milli uçağımızın katılması. Maşallah diyelim de nazar değmesin)

***

Bu kafayla ekonomi uçar mı, kaçar mı orasını bilmiyorum, ancak bu gidilen yol yol değil, döviz kurunu tutacağız derken daha çok döviz kaptırırız biz dünyadaki sıcak para çakallarına. Çarpar çarpar giderler bakın bizi. 

Neyse artık dert, link mi bağlayacaklar, acı reçete mi yazacaklar seçimlerden sonra bilmiyorum, seçimlere kadar sevimli görünmeye çalıştıkları kesin.

Ancak bence öyle heterodoks para politikalarına falan tekrar dönmeye kalkarlarsa, öyle gözlerimdeki ışığa bak falanla kurtaramazlar bu sefer.

Yattım altı ay sonra gözlerimi açacağım, her şey çok güzel olacak dersin, ameliyat masasında çaldıkları böbreğinden olursun. 

Benden söylemesi.

Moskova’dan herkese sevgi ve saygılarımla .