Rusya - Ukrayna savaşının maliyeti Nedir?

Her bir faaliyet, maliyettir.

Spor dahi yapsanız giydiğiniz spor ayakkabısından, giyim kuşamınıza ve üye olunan kulüpten birlikte yapılan karşılaşmalara kadar her faaliyetin bir maliyeti vardır.

Topluluklar veya halklar arasında gerçekleşen savaşların da elbette bir maliyeti olacaktır.

Nedir bu maliyet ve nasıl hesaplanır?

Ukrayna’nın kayıpları;

24 Şubat 2022’ den bu yana Rusya’ya karşı savaşan Ukrayna’nın lideri Zelenski, halen devam eden bu savaş süresince Ukrayna topraklarının yüzde 27’sini kaybetti. Ayrıca Rus ordusuna karşı geri adım atmayacağını açıklayan Zelensky, son adama kadar da direneceklerini dünyaya ilan etti.

Devam eden savaş nedeni ile de Ukrayna ordusu, bugüne kadar 100 bin ölü, 8 bin esir verdi. Yaralı sayısı ise bilinmiyor. 1 milyon Ukraynalının silahaltına alındığı bu savaş esnasında, 8 milyon Ukraynalı ise “geçici sığınmacı” statüsünde yurtdışına çıktı.

2021 yılında, 43 milyon insanın yaşadığı Ukrayna ülkesinin başkanı Volodimir Zelenski yaptığı bir başka açıklama ile ülkesinde yaşanan yıkımın ve vurulan hedeflerin yeniden inşası için yani Ukrayna’nın eski günlerine geri dönebilmesi için tam 1 trilyon dolara ihtiyaç olduğunu ifade etmiştir.

Bu para; Türkiye’nin Eylül 2022 itibarıyla dış borcu olan 445 milyar doların 2 katından bile fazladır.

Türkiye’nin 2021 yılı ihracat toplam geliri ise 225,4 milyar dolardır.  Türkiye’nin 2021 yılı boyunca ihraç ettiği mal ve hizmetler nedeniyle kazandığı paranın 4 katı ancak Ukrayna’yı eski haline getirebilir.

2021 Küresel ticaret hacminin 22 trilyon dolar olarak gerçekleştiği tahminine göre de dünya ticaretinin 22’ de birine karşılık gelen bir yeniden inşa maliyetidir.

Bu kayıplar sadece Ukrayna ülkesinin yaşadığı kayıplardır.

Ya Rusya’nın kayıpları?

Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığının basına yaptığı açıklamalara göre de Rus ordusunun 29 Ekim itibariyle toplam savaş kayıpları yaklaşık olarak aşağıdaki listede açıklanmıştır.

Personel – yaklaşık 70250 (+550) kişi,

Tanklar – 2659 (+19),

Zırhlı savaş araçları – 5401 (+23),

Topçu sistemleri – 1708 (+9),

Çok namlulu roketatar – 380 (+1),

Hava savunma teçhizatı – 195 (+3),

Uçaklar – 273 (+1),

Helikopterler – 252 (+1),

Operasyonel-taktik seviye İHA’ları – 1406 (+5),

Seyir füzeleri – 351 (+0),

Gemiler/tekneler – 16 (+0) adet,

Otomotiv ekipmanları ve tankerler – 4107 (+19),

Özel ekipman – 152 (+1).

ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Mike Milley, 10 Kasım 2022 tarihinde New York Ekonomi Kulübünde yaptığı bir konuşmada: Ölen ve yaralanan Rus askerlerinin sayısı 100 binden fazla.

Muhtemelen Ukrayna tarafında da durum aynı dedi.

Orgeneral Milley, açıklamasının devamında Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinde 40 bin kadar da sivilin yaşamını yitirdiğini değerlendirdiklerini söyledi. Bu sayı, şimdiye kadar bir batılı yetkili tarafından yapılan en yüksek ölü ya da yaralı tahmini olup hayatını kaybedenlerle birlikte toplamda 240.000 kayıp demektir.

Yaklaşık 10 aydır devam eden Rusya - Ukrayna savaşı sürecince Karadeniz Filosunun amiral gemisi

Moskova’nın batırılması, Kerç Köprüsünün havaya uçurulması, Sivastopol’deki savaş gemilerinin vurulması, düşürülen savaş uçakları ya da öldürülen komutanları hep haberlerde yazılan konulardı.

Ta ki, 5 Aralık 2022 Pazartesi gününe kadar. 

O gün, Ukrayna kuvvetleri tarafından 500 km ötedeki Sovyet üretimi Tu-141 uçaklarına yüzlerce kilometre kat ettirilerek saldırılmıştır. Artık savaş Ukrayna dışına taşmış, Rusya’nın en ulaşılamaz sanılan noktalarına doğru ulaşmıştır.

İki ülke arsında devam eden bu savaşın dünyaya yansıması, dünya genelinde artan enerji ve tahıl maliyetleri olarak ortaya çıkmıştır. AB ülkeleri tarafından alınan yaptırım kararları ile başta AB ülkeleri içinde doğalgaz, ısınma, üretim sorunları yaşanmaya başlamıştır.

Üretimde doğalgaza bağımlı AB ülkeleri için ticari üretim de sorunlu veya yapılamaz hale gelmiştir.

Almanya ve Rusya arasında denizin dibinden inşa edilen Kuzey Akım-2 doğalgaz boru hatlarının bazı yerlerinin daha kullanılmaya başlamadan imha edilmesi, savaşın sadece iki ülkeyle de sınırlı kalmadığının en güzel örneğidir. 

Ayrıca Rusya’ya karşı alınan yaptırım kararları nedeniyle birçok dünya devi şirket Rusya’yı terk etmek zorunda kalmıştır.

 

Tüm dünyanın son yıllarda yaşadığı küresel ısınma, sulu tarımın daha az yapılması ve artan su ihtiyacının yanında gübre fiyatlarının ve tahıl fiyatlarının da artmış olması; kuraklık ve açlık tehlikesiyle karşı karşıya olan ülkeler için ilave sorunlar çıkmasına sebep olmuştur.

Bu sorunlardan en önemlisi de “göç” sorunudur. Özellikle ülkemizin güney doğusunda yaşanan PKK, YPG ve IŞİD terörü nedeniyle son yıllarda Suriye, Irak, İran, Afganistan, Pakistan gibi ülkelerden milyonlarca insan denizden veya karadan Avrupa ülkelerine gitmeye çalışmıştır. Bu göçlere ilave milyonlarca Ukrayna ve Rus halkı da savaş nedeniyle göç edenler listesine eklenmiştir.

Savaş sadece göç eden ülke halklarını etkilememiş, gidilen yerlerdeki milyonlarca insan da bu göçlerden dolaylı olarak etkilenmiştir. Artan insan nüfusu nedeniyle de bazı şehirlerde ev satış fiyatları ve kira fiyatları aşırı oranlarda yükselmiştir.

Ülkemizde özellikle Antalya ve İstanbul illeri gibi yoğun dış göç alan şehirlerimiz de bu durumdan etkilenmiştir. Bu şehirlerde görev yapan devlet memurları, yüksek kira artışları ve ev satış fiyatlarında aşırı yükseliş olarak yaşamaktadır.

Tüm dünya ülkelerinin ekonomileri sarsılmış savaş nedeniyle gıda ürünlerinin fiyatları artmış, enflasyon yükselmiştir. Özellikle buğday, mısır, şeker, yağ ve gübre fiyatları aşırı şekilde yükselmiştir.

Mazot fiyatlarının ve enerji fiyatlarının yükselmesiyle birlikte gübre fiyatlarının da artması tarımda yaşanan maliyet artışları nedeniyle ülkemizde tarlaların ekilmemesine ve daha az ürün elde edilmesine sebep olmuştur.

Dünya ile birlikte ülkemizde de bazı ürünlerin fiyatları 2-3 kat artmıştır.

Ukrayna ve Rusya’nın buğday, mısır ve şeker pancarı üretici ve ihracatçısı olmasının yanında dünya çiftçisinin ihtiyaç duyduğu azotlu gübre üreticileri olması, bu ülkelerde üretilen gübre de aylarca savaşın devam ettiği Ukrayna ve Rusya’daki limanlarda kalmıştır.

Türkiye’nin uzlaştırıcı sıfatıyla başını çektiği Tahıl Koridoru anlaşması sayesinde Karadeniz’deki Ukrayna limanlarından özellikle ihtiyaç duyan ülkelere tahıl ihracatı başlamıştır.  

 

Ukrayna üzerindeki uçuşların başka ülkelerin hava sahasına yönlendirilmesi sonucu hava yolları ulaşım ve nakliye maliyetleri de etkilenmiştir.

2020 yılında dünya genelinde yaşanan Coronavirüs ve pandemi nedeniyle zor günler yaşamış olan hava yolları ayrıca Ukrayna hava sahası problemlerinin yanında artan enerji fiyatları nedeniyle de karlılıkları ciddi oranda etkilenmiştir.

Alman havayolu devi Lufthansa şirketi bile aylarca personelini ve uçaklarını hiçbir teknik sorun olmadığı halde yerde tutmak zorunda kalmıştır. Yaşanan kayıpları Alman hükümeti ile ortaklık yaparak gidermeye ve ekonomik olarak ayakta kalmaya devam etmiştir.

Ukrayna ülkesine ABD, AB ülkeleri, İngiltere ve diğer ülkelerde yapılan askeri ve ekonomik yardımlara ve Rusya’ya karşı alınan yaptırım kararlarına rağmen savaşın yakın bir gelecekte biteceğine dair de en ufak bir sinyal yoktur.

Üstelik bu durum dünya silah şirketlerinin Ukrayna’yı ürettikleri silahlar için test sahası olarak görmeleri nedeniyle savaşın daha da şiddetleneceği hatta nükleer silahlara kadar gidebileceği satır aralarında ifade edilmeye başlanmıştır.

AB ülkelerinin aldığı Rus petrolüne tavan fiyat uygulaması kararı nedeniyle yeni yaptırımlarla karşılaşan Rus petrolü taşıyan gemiler, geçmiş sorunlara ilave olarak sigorta sorunuyla karşılaşmıştır. 

Gemileri sigortalayan uluslararası şirketler ise, Türkiye’nin boğazlardan geçiş için talep ettiği sigorta mektuplarının temin edilemeyeceğini açıklamıştır. Bu nedenle de boğazlarda onlarca Rus petrol tankerinin birikmesine sebep olmuştur.

Rus Ukrayna savaşı, dünyanın halen yaşadığı enerji, gıda, sağlık, üretim, savunma, göç sorunları, barınma sorunlarının daha da artmasına neden olmuştur. Almanya silahlı kuvvetlerinin modernizasyonu için 100 milyar avroluk yeni bir fon oluşturmaya karar vermiştir.

Ülkemiz ve insanlarımız da sorunları bizzat yaşamakta ve etkilerini acı bir şekilde hissetmektedir.

Sadece petrol ve türevleri nedeniyle petrol üreticilerine fazladan aktarılan para miktarı 2 trilyon dolardır.

Yaşanan olaylardan ve yapılan açıklamalardan; 2021 Küresel ticaret hacmi olan 22 trilyon doların 1/5 inin bölgemizde yaşanan Rus - Ukrayna savaşı nedeniyle kaybedildiğini ve gelecekte ilave daha büyük kayıpların yaşanmasının olası olduğunu bizlere ifade etmektedir.

Bu harcamalara ilave olarak gıda, güvenlik, göçlerin maliyeti gibi konuların eklenmesi ancak Rusya - Ukrayna savaşı bittikten sonra hesaplanabilecek maliyetlerdir. Yaşanan acıların ve can kayıplarının ise telafisi yoktur.

Bölgesel ve ülkelerarası sorunları en yoğun şekilde yaşayan ülkemiz ve halkımız bu sorunlardan en kısa sürede kurtulmalıdır.

Türkiye, son dönemde savaşan ülkeler arasındaki dostane ve arabulucu rolü ile birlikte içinde olduğu tüm ulusal ve uluslararası kurumlar ile sahip olduğu yurtiçi organizasyonlarla bölgesinde yaşanan sorunların en kısa sürede çözümü için yoğun çaba göstermeye devam etmelidir.

Atatürk’ün, “ Yurtta Sulh, Cihanda Sulh” sözü, bu konudaki en büyük yol göstericimizdir.

Yararlanılan kaynaklar:

https://tim.org.tr/files/downloads/Strateji_Raporlari/TIM%20I%CC%87hracat%20Raporu%202022.pdf

https://thehill.com/opinion/international/3756097-real-costs-of-russias-ukraine-war/

https://www.aspistrategist.org.au/the-ballooning-costs-of-the-ukraine-war/