Site İçi Arama

ekonomi

Sahi Dolar Kaç TL?

Bir ürünün satış fiyatını belirleyen iki temel öğe; arz talep dengesi ve maliyettir. Fiyat, arz talep dengesinde bir rekabet unsurudur da, üretici niye bu avantajı kullanmasın? Düşürür fiyatını, arttırır satışını. Ama yapamaz çünkü hiç kimse maliyetinin altına mal satmaz, satamaz.

Seçmen kardeşim, soğan pahalı diye çiftçiye, pazarcıya, et pahalı diye besiciye, kasaba kızma.

Bizim kasabın sinirleri bozulmuş. Müşterinin biri “bu ne ya, ayıp, kıymanın fiyatı bu olur mu” diye sertçe çıkışmış. Kasap “abi her gelen fırça atıyor, sanki ben keyfime zam yapıyorum” diyor ağlamaklı. 

Yüksek fiyatların sebebi elbette çiftçi, kasap değil hayatımızda enflasyon diye bir olgu var. İki yıldır birlikte yaşıyoruz, tanışmayan var mı?

Bir ürünün satış fiyatını belirleyen iki temel öğe; arz talep dengesi ve maliyettir.

Fiyat, arz talep dengesinde bir rekabet unsurudur da, üretici niye bu avantajı kullanmasın? Düşürür fiyatını, arttırır satışını. Ama yapamaz çünkü hiç kimse maliyetinin altına mal satmaz, satamaz.

Mazotun, gübrenin, yemin, ilacın, elektriğin, suyun, kiranın, emek yani işgücünün fiyatını kontrol edemezsen bu doğrudan maliyete yansır. Çiftçi ve kasap ne yapsın? Dolar artarsa “kur geçişkenliği” sebebiyle maliyetlerin artması kaçınılmaz. Üretici fiyat enflasyonuna bakın ne dediğimi anlarsınız.

Sorun ne? Plansız ekonomi yönetimi. “Yönetimi” bile diyemiyorum “ekonominin başıboşluğu” desek daha uygun olur. Yüksek enflasyonla mücadele edilmediği çok açık. Saldık çayıra Mevla’m kayıra durumu var...

Kamu kaynaklarını uygun kullanmıyorsan, çarçur ediyorsan, tasarruf edip gerekli alanlara aktaramıyorsan, zamanında yatırımlarını yapmamışsan, ürettiğinden çok tüketiyorsan bu kaçınılmaz bir sondur.

Piyasalar geçici tedbirlerle baskılanıyor. Mesela dolar kaç TL? Resmi verilere göre anlık 19,48 değil mi? Tv’de sağ alt köşede yazıyor. Satan varsa 19,48’den 1 milyon doları hemen alıyorum var mı satan? Mesela resmi politika faizi kaç %8,5 mu? Bana %8,5’dan 10 milyon TL kredi veren varsa hemen alıyorum.

Oysa piyasanın gerçeği farklıdır. Ne kadar baskılarsan baskıla “görünmez el” en doğal haliyle döviz ve faiz dengesini sağlar. Gerçek dolar fiyatı 20,40 TL, gerçek piyasa faizi %20-25 bandındadır. Kimse kimseyi kandırmasın.

Size bir iyi bir de kötü bir haberim var. Önce kötü olan; henüz fragmanı izliyoruz. Seçimi kim alırsa alsın zor günler bizi bekliyor. Zorunlu kamu harcamaları var, maaşlar, süren yatırımlar vb. sizce bunun yükü kime binecek? Yeni vergi ve zamlarla sana... İyi haber mi? Piyasalar bir iktidar değişikliğini satın almaya hazır.

Rasyonel, teknik açıklamaları yaptık, olayın bir de subjektif unsuru var. Biz buna “güven” diyoruz. Güvenli olmayan piyasalarda insanlar tasarruflarını yatırıma yönlendirmez, iş kurmaz, dolar alır, altın alır, ev arsa alır. Risk almaz. Parasını güvenli limanlarda tutar.

Şimdi herkes düşünsün ve şu soruyu kendisine sorsun: Hükümetin ekonomi yönetimine güveniyor musunuz?

Ekonomide sorun yok demekle sorunları kapatamayız. Ama bir de Bakan Nebati’nin yaklaşımı var ki tam bir hayal kırıklığı. Vatandaşa dana eti alamıyorsanız kuzu eti ucuz onu yiyin diyen Bakan Nebati’yi piyasa gerçeklerinden uzak, sorumsuz ve gayriciddi buluyorum. Kendisi sıkıntı yaşamıyor olabilir ama geçim sıkıntısı çekenlerle dalga geçme hakkının hiç olmadığını düşünüyorum.

Sonsöz; sizinle dalga geçenlerle siz de sandık başında dalga geçin...

Dr. Eşref ÖZDEMİR
Dr. Eşref ÖZDEMİR
Tüm Makaleler

  • 21.04.2023
  • Süre : 3 dk
  • 1128 kez okundu

Google Ads