Mutlak Doğruyu Bulacak Algoritma Var mıdır?

Düşünün ki bugünden biraz daha ileride bir gelecekte yaşıyorsunuz.

O kadar çok değil, sadece yapay zekâ teknolojilerinin biraz daha ilerlediği bir gelecek diyelim bu geleceğe ve insanoğlu bir şekilde küresel boyutta sorunların çözümü için bir yapay zekâ geliştirmiş olsun.

İnsanlık hiçbir zaman kontrolü bir yapay zekaya bırakmaz da en azından o yapay zekanın sunduğu çözümleri kendi yapacağı değerlendirmeler için bir ön tavsiye olarak değerlendirmeyi uygun görmüş olsun.

Belki de vardır artık böyle yapay zekalar! Ya da çok yakın zamanda geliştirilebilecek olabilir!

Yani belki de bugünden çok da ileriki bir tarih değil bu bahsettiğim.

Yapay zeka teknolojisindeki gelişmelerin bu hızla ilerleyeceğini göz önüne alırsak, yapay zekalar oldukça hızlı bir şekilde her konuda hayatımızın içine girecekler bence.

***

Cingöz söyle bakayım, bugün ben ne yapayım?

Bence güne önce sporla başlamanda fayda var, git bir bardak su iç, sonra da koşu bandında iki kilometre yürü. Kahvaltını duş yaptıktan sonra yaparsın!

Kahvaltıda bugün ne vereyim sana?

Ballı, tereyağlı, kızarmış ekmek hapı mı istersin?  Yoksa sahanda tereyağlı, sucuklu, yumurta hapı mı tercih edersin?

Benim tavsiyem bugün zeytin peynir hapı alman, çünkü vitamin seviyende düşme tespit ediyorum.

İstiyorsan spor sonrası tavsiyemi bir kez daha gözden geçirebilirim!

***

Gerçekten böyle bir geleceğe doğru mu gidiyoruz dersiniz?

Şakası bir yana, gerçekten yakın gelecekte sağlığımızı da sürekli kontrol altında tutan, gün içinde de bir çok konuda bize yardımcı olacak yapay zeka sahibi robot hizmetçiler girebilir hayatımıza.

Ya da yapay zekalı yaşam koçları mı demeliyim bu robot hizmetçilere?

Belki de yaşam yardımcısı demek en doğru tanım olacak.

Bolca tavsiyeler veren yardımcı robotlar!

***

Benzer uygulamalar muhtemelen hemen her meslek dalında olacak bence.

Düşünsenize, ben bir mühendis olduğum için kendi mesleğimden örnek vereyim, yanınızda bir robot mühendis yardımcısı taşıyorsunuz, ve inşaat sahasında sürekli size uyarılarda bulunuyor.

Söyle o işçiye, emniyet kemerini taksın, iskele üzerinde çalışıyor, düşecek şimdi aşağıya!

Bak, bak, şu işçi de kaskını takmamış!

Ama onlar robot işçiler! Niye emniyet kemeri taksınlar ki?

Niye başına kask taksın bir robot işçi?

Olsun, kurallar böyle! İnşaat sahasına girmek tehlikeli ve yasaktır!

Emniyet kurallarına herkes uyacak!

Robot işçi de olsa uyacak!

Sen de tak başına kaskını!

Ama ben ofisten sanal ortamda dolaşıyorum şantiye sahasını, niye kask takayım kafama durduk yerde?

Olsun, tak sen, başına iskeleden bir demir falan düşer, bir de senle uğraşmayalım!

Kurallar böyle! Emniyet önemli, burası inşaat sahası!

***

Ya da bir yargıç mesela, yarın yargıçlar da yapay zeka destekli kararlar vermek durumunda olabilirler mi mahkemelerde?

Sayın yargıç, olayın gelişimi ve kanıtlara bakacak olursak, davanın konusu TCK 25/1 maddesine göre nefsi müdafaaya giriyor, o yüzden sanık serbest bırakılmalı!

Silikon kafa sen sus, emir büyük yerden geldi, davalıyı daha uzun yıllar içeride tutmamız gerekiyor, ya da Çemişgezek’e sürecekler ikimizi birden!

Tamam karar verilmiştir!

TCK madde 48 uyarınca davalının müebbet hapis ile cezalandırılmasına…

***

Ülke yönetiminde bu yakın gelecek tarihte gerçekten yapay zekalardan faydalanılmaya kalkılırsa, bazı konularda yapay zekaların insanlardan çok daha doğru kararlar almaları mümkün olabilir mi dersiniz?

Tamam, yönetim yetkisi yine insanoğlunun elinde olacaktır da, bu durumda bir süre sonra biz insanlar karar kabiliyetimizi kaybedecek olabilir miyiz?

Sonuçta yapay zekalar olayları biz insanlardan çok daha hızlı değerlendireceklerdir. Çağımız süper hız çağı, biz ise o kadar hızlı çalışan organizmalar değiliz.

Biraz da tembeliz!

Şimdiden şehir içinde navigatör kullanıldığından dolayı insanlar eskisi gibi şehri tanımamaya başladılar.

Sadece navigatörden gelen komutlarla adres bulabiliyoruz bir çoğumuz.

***

Geçenlerde internette mutlak doğruyu bulacak algoritma yoktur başlıklı bir video izledim.

Konusu yapay zekâ ile mutlak doğruya ulaşabilir miyiz acaba diye tartışma yapılan ilginç bir programdı. Konuşmacının adı Tom Scott’tu.

Kendisi aslında bir YouTube fenomeni ve bir web tasarımcısıymış.

Oldukça da genç biri, eğitimi de öyle ahım şahım bir eğitim değil.

İngiltere’de York Üniversitesinde İngiliz dili ve edebiyatı okumuş.

Okurken de bir yandan üniversitesinin radyosunda sunuculuk yapmış.

Yani öyle profesör falan değil.

Yine de bilgili biri.

Bugün bilmiyorum ne kadar takipçisi vardır, ama Royal Institute’a konuşmacı olarak kabul edilmiş olduğuna göre bu konuda otorite olduğu düşünülüyor sanırım.

Hem de konuşma konusu yapay zeka tam olarak doğru bilgiye ulaşabilir mi diye ilginç bir konu.

***

Tom Scott’un görüşleri bir yana, yapay zekanın doğru bilgiye ulaşması gerçekten oldukça zor sanırım.

Tam doğruyu bulabileceğimiz bir algoritma yazmak mümkün olabilir mi?

Bazen öyle olaylar oluyor ki, insan olarak bile önümüzdeki seçeneklerden hangisini tercih etsek mutlaka birilerine bir zarar vermek durumunda kalıyoruz.

Yokuştan aşağıya giderken freni boşalmış kamyon içindeyseniz diyelim mesela, direksiyonu sağa kırsanız duraktaki yaş almış insanlara çarpacaksınız, sola kırsanız yol kenarındaki küçük çocuğu ezeceksiniz, düz gitseniz önünüz uçurum, uçurumdan kendiniz aşağı uçacaksınız!

Siz olsanız hangi seçeneği tercih ederdiniz?

Ben kamyondan aşağı atlardım herhalde ve kamyon bırakın uçurumdan uçsun gitsin diye düşünürdüm!

O hızla kamyondan atlayınca belki birkaç kemiğim kırılırdı, ama olsun, kırılan kemik yerine kaynar, olmadı zarar sadece kendime ve kamyondaki mala gelirdi.

Ancak kamyon bir yapay zekâ kontrolünde olsaydı ve siz de o anda içinde başka bir şey ile meşgul olsaydınız ne olacaktı?

Hadi bakalım çıkın işin içinden çıkabilirseniz. Yazın bir algoritma da göreyim sizi!

***

Tabii bu örnek belki bugün için gerçek dışı bir örnek, yine de gerçekten seçimlerimizde tam doğruyu bulmak bazen mümkün olmuyor. Her yaptığımız seçimde bir şeylerden feragat etmek zorunda kalıyoruz.

Benzer bir durumda kalsa bir yapay zekâ ne kadar doğru seçim yapabilir acaba?

Üstelik dediğim gibi gelecekte bugünün navigatörleri gibi insanlar yapay zekâ kararlarının kolaycılığına alışırlarsa, kendileri de doğru karar vermeyi unutabilirler.

Ben bilmem, beyim bilir!

Pardon yarım akıllı ve yapay zekalı yardımcım bilir demek istemiştim.

***

Evet, yapay zekanın kararları vereceği bir gelecekte bir de insanın doğası gereği zor kararları yapay zekaya bırakması söz konusu olursa, ki bu oldukça büyük bir ihtimaldir, bu kararların ne kadar tutarlı olacağı, ya da diğer bir deyişle ne kadar insancıl olacağı tamamen bir muamma.

Olası bir durumda bunun kanuni sorumluluğunun kimde olacağı bile belirsiz bence, ama olayın o tarafı başka bir konu.

Bir de gerçekten devletler düzeyinde savaş gibi alınması oldukça zor kararları yarın insanoğlu yapay zeka kontrolüne bırakırsa, işte o zaman insanlığın sonu gelecek diyebiliriz.

Evet, böyle kritik kararları insanlar kendileri verecektir, ama kararlarını alırken yapay zeka önerilerini de dikkate alacakları için sanırım biraz fazla silikon kokulu olacaktır alınan kararlar.

***

Ne diyeyim, ben ne desem fark etmeyecek.

Yapay zekanın aday belirlenmesinde bile devreye sokulduğu şu günlerde geleceğe hazırlıklı olmalıyız diyerek bitireyim yazıyı.

Ne hazırlığı yapacağız peki diye soracak olursanız gelin bir abimin zamanında bana verdiği bir tavsiyeyi paylaşayım sizinle.

Bir abim zamanında arabayla kaza yapacağını anladığın zaman mutlaka aynadan arkana bak derdi.

Ben de ne işe yarayacak ki arkada ne olduğu diye sorduğumda, bir işe yaramaz, ama en azından arkandan sana çarpan olacak mı onu anlarsın derdi.

Yani bu işler biraz da her şey olacağına varır gibi bir şey.

Merakınızı gidermenin tek yolu bekleyip olacakları görmek. Çok merak ediyorsanız gözünüz dikiz aynasında olsun.

Moskova’dan herkese sevgi ve saygılarımla.