Araç Değer Kaybı Zararının Tespiti Nasıl Yapılır? Başvurulacak Hukuki Çareler Nelerdir?
Motorlu araç kazalarından doğan maddi zararların tazminine ilişkin talepler, zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve her halde, kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşımına uğrar.
Trafikte meydana gelen kazalar neticesinde araçların hasar kaydı oluşturulmakta, hasar kaydı bulunan araçların ise satış esnasında değeri hasarsız araca göre daha az olmaktadır. İşte buna “araç değer kaybı” denilmektedir. Araç değer kaybı, kazaya karışan karşı taraftaki aracın sürücüsü, maliki ve Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasından talep edilebilmektedir. Ancak sigorta şirketinden zararın tazminini sağlamak daha kolay olduğundan genellikle sigorta şirketinin sorumluluğuna gidilmektedir.
Zararın belirlenmesi
Yerleşik içtihatlar gereğince aracın değer kaybı; aracın kaza öncesindeki marka, model yılı, kilometresi ve daha önceden kazaya karışıp karışmadığı, kaza nedeni ile onarım gören parçaların ve hasarlı kısımların yeri gibi olgulara göre tespit edilecek kaza öncesindeki değeri ile kaza sonrasındaki değeri arasındaki farktır. Değer kaybının tespiti için kaza sonrası araç onarımdan çıkar çıkmaz eksper raporunun alınması önem taşımaktadır.
Başvurulacak Hukuki Çareler
Aracı trafik kazası sonucunda zarar gören kişi karşı tarafın Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortasına dava açmadan önce başvuru yapmalıdır. Bu başvuru zorunluluğu Karayolları Trafik Kanunu madde 97 ile düzenleme altına alınmış olup, düzenleme “Zarar görenin, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde dava yoluna gitmeden önce ilgili sigorta kuruluşuna yazılı başvuruda bulunması gerekir.” Şeklindedir. Sigorta şirketi başvuru tarihinden itibaren 15 gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamaması veya verilen cevap ile başvuru talebi kabul görmediği takdirde zarar görenin ya Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurması ya da dava açması gerekmektedir.
Sigorta Şirketine Başvuruda Gerekli Evraklar
Başvuru esnasında gereken evraklar sigorta şirketinden sigorta şirketine farklılık göstermekle birlikte genellikle talep edilen evraklar aşağıda sayılmıştır;
1. Değer kaybı talep formu
2. Kaza anında çekilmiş olan fotoğraflar ve hasar fotoğrafları
3. Ekspertiz raporu
4. Sigortalı olan aracın ruhsatının fotokopisi
5. Zarara uğrayan araç sahibinin TC Kimlik Numarası ve Vergi Numarası
6. Zarar gören araç sahibinin banka hesap bilgileri
7. Avukat tarafından takip ediliyor ise; vekaletname örneği, vekilin IBAN bilgisi ve T.C. kimlik numarası
8. Zarar görmüş olan aracın ruhsat fotokopisi.
Sigorta Şirketinin Başvuruyu Kabul Etmemesi Halinde Dava Açmadan Önce Arabulucuya Başvuru Şartı
Sigorta şirketi zarar görenin talebine cevap vermediği ya da cevap verip de kabul talebi kabul etmediği takdirde zarar gören ya dava açarak ya da Sigorta Komisyonuna başvurarak zararının tazminini isteyebilir. Eğer aşağıda açıklandığı üzere Asliye Ticaret Mahkemesinde dava açılacak ise dava açmadan önce arabuluculuk sürecinin tamamlanmış olması gerekmektedir. Türk Ticaret Kanunu madde 5/A gereği arabuluculuğa başvuru dava şartıdır.
Eğer zarar gören dava açmayıp, Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru yapacak ise bu durumda arabuluculuk süreci zorunlu değildir. Kişi doğrudan Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurabilir.
Sigorta Şirketinin Başvuruyu Kabul Etmemesi Halinde Dava Açılacak ise Görevli ve Yetkili Mahkeme
Sigorta şirketine karşı dava açılması halinde;
Araç değer kaybından doğan tazminat davası yalnızca sigorta şirketine yöneltilecekse görevli mahkeme Asliye Ticaret Mahkemeleridir. Yine davanın, araç sürücüsü, maliki veya işleteni ile birlikte sigorta şirketine yöneltilmesi halinde de görevli mahkeme Asliye Ticaret Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme; trafik kazasının meydana geldiği yer, zarar görenin yerleşim yeri, sigorta şirketinin merkezinin bulunduğu veya Sigorta Şirketinin Bölge Müdürlüğünün bulunduğu yer mahkemesidir.
Kazaya karışan aracın sürücüsüne veya malikine karşı dava açılması halinde;
Araç değer kaybından doğan tazminat davası yalnızca araç sürücüsüne, malikine ve işletenine yöneltilecekse, bir başka deyişle sigorta şirketi davaya taraf olmayacak ise görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme; trafik kazasının meydana geldiği yer, zarar görenin yerleşim yeri veya davalının yerleşim yeri mahkemesidir.
Zamanaşımı
2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 109/1. maddesi uyarınca, motorlu araç kazalarından doğan maddi zararların tazminine ilişkin talepler, zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve her halde, kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşımına uğrar.
