Elektronik sigaranın ithali, ticareti, bulundurulması ve kullanılmasına ilişkin yasal düzenlemeler nelerdir?
2149 Sayılı “Elektronik Sigara ve Benzeri Cihazlar ile Bazı Tütün Mamulleri ve Tütün Mamulünü Taklit Eder Tarzda Kullanılan Mamullerin İthaline İlişkin Karar” ile elektronik sigara ve elektronik nargile dahil her türlü mamul ve bu mamullerin tüketiminde kullanılan elektronik cihaz, aksam, yedek parça ve solüsyonlarının ithali yasaklanmıştır.
Elektronik Sigaranın İthali Yasak mıdır?
4458 Sayılı Gümrük Kanunu Madde 55’te Cumhurbaşkanı’nın çeşitli sebeplerle eşyanın kullanımına yasaklama veya kısıtlama koyabileceği düzenleme altına alınmıştır. Anılan madde “Cumhurbaşkanı; kamu ahlakı, kamu düzeni, kamu güvenliği, insan, hayvan ve bitki sağlık ve hayatlarının korunması, sanatsal, tarihi veya arkeolojik değeri olan ulusal hazinelerin korunması, fikri ve sınai mülkiyet haklarının korunması gerekçeleri ile eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasına yasaklama veya kısıtlamalar koyabilir.” Şeklindedir.
Bu maddeye dayanılarak çıkarılan ve 25.02.2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 2149 Sayılı “Elektronik Sigara ve Benzeri Cihazlar ile Bazı Tütün Mamulleri ve Tütün Mamulünü Taklit Eder Tarzda Kullanılan Mamullerin İthaline İlişkin Karar” ile elektronik sigara ve elektronik nargile dahil her türlü mamul ve bu mamullerin tüketiminde kullanılan elektronik cihaz, aksam, yedek parça ve solüsyonlarının ithali yasaklanmıştır.
Kişisel Kullanım için Bulundurulan Elektronik Sigara ile Ülkeye Giriş Mümkün müdür?
Yukarıda anılan Cumhurbaşkanlığı Kararı ile ithali yasaklanan bu eşyaların, yolcu beraberinde girişine ve transitine ilişkin düzenlemelerin Ticaret Bakanlığı tarafından yapılacağı belirtilmiştir.
Ticaret Bakanlığı da Cumhurbaşkanlığı Kararı’ndan aldığı yetkiye dayanarak 2020/7 Sayılı Genelgeyi yayımlamıştır. Anılan genelgeye göre 18 yaşını doldurmuş yolcuların kendi kullanımlarına ait olan bir adet elektronik sigara ve elektronik nargile dahil her türlü mamulün; 200 adete kadar ısıtılan tütün mamulü veya toplamda 30 ml’yi aşmamak üzere kartuş ya da solüsyon veya 10 adete kadar tek kullanımlık elektronik sigara ile sınırlı olmak üzere girişine izin verileceği ifade edilmiştir. Belirtilen miktarları aşan adetteki bu eşyaların yurtdışına çıkışta teslim edilmek üzere yolcu beraberi eşya ambarına alınması gerektiği ve zamanında yolcular tarafından alınmayan eşyaların imha edileceği bilgisine yer verilmiştir. Ayrıca; kara ve deniz yoluyla ülkemize giriş yapacak transit yolculara da söz konusu hükümler uygulanacağı belirtilmiştir.
Söz konusu eşyaların yurda girişinde kaçak eşya şüphesi doğduğunda ise 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu madde 11 gereğince eşyaya el konulacağı, bir tutanakla gümrük idaresine teslim edileceği ve imha edileceği düzenleme altına alınmıştır.
Elektronik Sigaranın Ülkeye Sokulması ve Ticaretinin Cezası Nedir?
Yukarıda elektronik sigaranın ülkemize ithalinin yasak olduğu ancak kişisel kullanım için yolcunun bir adet elektronik sigarayı yanında getirebileceği açıklanmıştır. Yukarıda yer verilen düzenlemelere aykırı olarak elektronik sigara, ticaret için ülkeye sokulması halinde bu fiili gerçekleştirenler 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu madde 3/5 kapsamında cezalandırılacaktır. Anılan maddeye göre;
Elektronik sigaraları, gümrük işlemlerine tabi tutmaksızın ülkeye sokan kişinin alacağı ceza;
Elektronik sigaranın ithali CBK ile yasaklandığından yalnızca kişisel kullanım için bir adet elektronik sigara ile ülkeye girilebilecektir. Ancak buna rağmen kişisel kullanımı aşacak sayıda elektronik sigaranın ülkeye sokulması halinde bu fiili işleyen kişi bir yıldan beş yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılacaktır. Elektronik sigaranın, gümrük kapıları dışından ülkeye sokulması halinde, verilecek ceza üçte birinden yarısına kadar artırılacaktır.
Elektronik sigara ticareti yapanların alacağı ceza;
Ülkeye kişisel kullanımı aşacak sayıda elektronik sigara sokan kişilerden bu elektronik sigaraları; bilerek ve ticarî amaçla satın alan, satışa arz eden, satan, taşıyan veya saklayan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılacaktır.
Elektronik Sigarayı Kullanmak Suç Oluşturur mu?
Elektronik sigaranın ülkeye giriş ve ticaretine dair yasal düzenlemeler yapılmış olmakla birlikte kullanımını yasaklayan bir yasal düzenleme henüz mevcut değildir. Anayasa madde 38’de yer alan “kimse, işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz; kimseye suçu işlediği zaman kanunda o suç için konulmuş olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez” şeklindeki güvence ve suçların ve cezaların kanuniliği ilkesi gereği elektronik sigara kullananlara herhangi bir adli veya idari yaptırım uygulanması şu aşamada mümkün olmadığı değerlendirilmektedir. Ancak elektronik sigara yakın tarihte ortaya çıkıp yaygınlaşmaya başladığından elektronik sigara kullanımına dair yasal düzenlemeler yapılacağı da tahmin edilmektedir.
Elektronik Sigaranın Kullanımına Dair Sınırlama Var Mıdır?
Ülkemizde 2008 yılında yapılan düzenlemelerle kamuya açık tüm kapalı alanlarda, 2009 yılında ise özel hukuk kişilerine ait olan lokanta, kahvehane, kafeterya, birahane gibi işletmelerde tütün ürünlerinin tüketilmesi yasaklanmıştır.
4207 sayılı “Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun” madde 2’de tütün ürünlerinin kullanımının yasak olduğu yerler sayılmıştır. Elektronik sigara da tütün ürünü niteliğinde olduğundan, bu yerlerde kullanımı yasaktır. İlgili maddede sayılan yerler şu şekildedir;
(1) Kamu hizmet binalarının kapalı alanları,
(2) Koridorları dahil olmak üzere her türlü eğitim, sağlık, üretim, ticaret, sosyal, kültürel, spor, eğlence ve benzeri amaçlı özel hukuk kişilerine ait olan ve birden çok kişinin girebileceği (ikamete mahsus konutlar hariç) binaların kapalı alanları,
(3) Hususi araçların sürücü koltukları ile taksi hizmeti verenler dâhil olmak üzere karayolu, demiryolu, denizyolu ve havayolu toplu taşıma araçları,
(4) Okul öncesi eğitim kurumlarının, dershaneler, özel eğitim ve öğretim kurumları dahil olmak üzere ilk ve orta öğrenim kurumlarının, kültür ve sosyal hizmet binalarının kapalı ve açık alanları,
(5) Özel hukuk kişilerine ait olan lokantalar ile kahvehane, kafeterya, birahane gibi eğlence hizmeti verilen işletmelerde.
Bu yasağa rağmen yukarıda sayılan alanlarda elektronik sigara içilmesi halinde Kabahatler Kanununun 39 uncu maddesi hükmüne göre 2024 yılı için geçerli olmak üzere 977,00 TL idari para cezası verilir. İdarî para cezasına ilişkin idarî yaptırım kararına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren ilgililer en geç on beş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabilir. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde idarî yaptırım kararı kesinleşir ve ilgiliden tahsil edilir.
Not: Bu yazının ortak yazarı Meryem Kılıç'tır.
Kaynakça
Anayasa Madde 38,
4458 Sayılı Gümrük Kanunu Madde 55,
5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu Madde 3 ve Madde11,
Kabahatler Kanunu Madde Madde 27 ve Madde 39
4207 Sayılı Kanun Madde 2,
2149 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı,
2020/7 Sayılı Genelge-Ticaret Bakanlığı.