Frizbi Nedir?

Frizbi nedir biliyorsunuz değil mi, ya da uçan daire mi desem?

Bir zamanlar pek meşhurdu, şimdiki çocuklar oynuyor mu bilmiyorum. Şimdiki çocuklar daha çok tabletleri ile bilgisayar oyunları oynamayı seviyorlar. Biz ise sokaklarda oynardık.

Ama ben de epey bir sonraları tanışmıştım bu frizbilerle.

İnternetten baktım biraz, adını turta satan bir pastaneden almış. Bu pastane Amerika’daki Connecticut eyaletindeymiş ve pastanenin adı Frisbie Pastanesi. 

Buradan yuvarlak karton kutular içinde turta ya da pasta alan kolej öğrencileri pastalarını yedikten sonra karton kutuları birbirlerine fırlatarak aralarında bugün frizbi oynamak dediğimiz havada karton kutu oynamaca oynuyorlarmış.

Bu dediğim oyun 1959 yılında yine Amerikalı Wham-O oyuncak firması tarafından farkediliyor ve firma günümüzdeki frizbinin patentini daha o yıllarda alarak 1970’li yıllarda da seri üretimine başlıyor.

Frizbi bizim dilimize ise ilk defa ekşi sözlük ile 2000 yılında girmiş diye yazıyor etimolojik sözlükte. Bakın ben bu bilgiden emin olamadım, ben küçükken bile vardı bildiğim kadarıyla frizbi, yanlış hatırlıyor olabilir miyim?

Bu arada Amerika’da Schweppes 70’li yıllarda gazoz kapaklarında hediye olarak veriyormuş frizbileri. İngilizcesi ise frisbee!

Neyse, nereden nereye değil mi?

Basit bir plastik oyuncak disk ile dünyanın parasını kazanmıştır bu firma. Şimdi artık üretilen frizbiler için başka oyuncak firmaları bu firmaya patent ücreti ödüyor mudur bilmiyorum, ama artık ele düştü diyebilirim, marketlerin oyuncak raflarında kim bilir kimin üretimidir, oldukça ucuz fiyata bir frizbi bulabilirsiniz.

***

Ne kadar ilginç değil mi? Döndürerek fırlatıyorsunuz ve dümdüz epey bir uzağa uçarak gidiveriyor. 

Bu uçuşun şimdi burada Bernoulli denklemlerini falan yazardım, ama kafanızı karıştırmayayım. Evet, bu basit plastik disk fiziğin o ilginç akışkanlar kuralı ile havada uçuyor.

***

Bunca sene düşünmüşümdür, niye acaba benzer bir prensipte uçabilen uçan daireler yapmıyorlar? Çok mu zor?

Güya uzaylıların hep dünyaya uçan dairelerle gelecekleri ya da geldikleri konu edilir filmlerde, filmlerde hayal edilmiş olan birçok şey bugün artık gerçekleştirilmiş ve üretilmiş durumda.

Acaba niye insanlık uçan daire üretemiyor?

Mantıken oldukça düşük yakıt sarfiyatı olmalı!

Frizbi dönerek uçuyor ve dönüp duran bir pilotun başı da döner demeyin. Tabii ki pilot mahali dönmeyecek. İşin o kısmı çözülür bence bir şekilde.

Prensipte dairesel bir cihaz üretilecek ve bu cihazın üzerinde dönerek havanın kaldırma kuvvetini kullanabilen bölümler olacak.

Bence olabilir böyle bir şey! Teknolojimiz çok ilerledi, artık uçan daireler yapma vaktimiz geldi de çoktan geçiyor bence.

***

Bugün çok uzatmayacağım, sadece bu konu aklıma takıldığı için paylaşayım istedim. 

Belki birileri gerçekten uğraşıyordur böyle bir cihazla. Prototiplerini bile yapmış olabilirler. Başka türlü koskoca Amerika’da ciddi ciddi ben uçan daire gördüm diyen pilotlar olabilir mi?

Yoksa o pilotlar gerçekten uzaylıların üretimi olan uçan daireler mi görmüşler dersiniz?

Niye böyle şeyleri hep Amerikalılar görüyorlar, bu da ilginç gerçekten.

***

Durun son bir şey daha anlatayım size, bu konudan bahsederken şimdi aklıma geldi. 

Ben Norilsk’te çalışırken bir gün camdan baktım bir ışık parıldıyor gökyüzünde. Sabah vaktinden bahsediyorum, hava eh işte, aydınlanmış sayılır. Aklım karıştı hemen, çünkü o bölgenin tek havaalanından baktığım yöne doğru uçan uçak olmaz hiçbir zaman. Gördüğüm ışık bir uçağın arkadan görünüşü olabilir mi acaba diye epey bir bakındım ve sonradan emin olabildim, gerçekten bir uçaktı gördüğüm, ama halen daha merak ederim, nereye uçuyordu acaba o uçak? Çünkü gerçekten uçaklar baktığım o yöne hiç uçmazlardı normalde, havaalanı da 50-60 km ötede olduğu için normalde şehrin üstünde uçan uçak görmüşlüğümüz de yoktu hiç. 

Bilmeyenler için söyleyeyim, bu şehir kuzey kutup dairesi içindeki bir şehir, yani uçuşlar genellikle Moskova yönüne, yani batıya olur oralarda, benim baktığım yön ise doğuydu, belki biraz kuzey doğu.

***

Neyse, bahar da geldi ya, piknik falan yapmayı planlıyorsanız eğer yoksa yakındaki bir marketin oyuncak raflarında frizbi bulabilirsiniz, piknik yerlerinde eğlenceli olur oynaması. Tavsiye ederim.

Yoksa uçan daire mi desek biz?

Moskova’dan herkese sevgi ve saygılarımla.