Site İçi Arama

savunma

Türk A-400M Uçakları 94 Gündür Ukrayna’da Neden Mahsur Kaldı?

Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığına ait TUAF600 sefer sayılı A400M askeri nakliye uçağı, Eskişehir'den kalkış yapıp 24 Şubat günü saat 01:49'da havalandı ve yerel saatle 03:47'de Boryspil Havalimanı'na iniş yaptı. TUAF601 sefer sayılı diğer bir A400M, Eskişehir'den 02:47'de havalandı ve 04:49'da Kiev'e indi.

Rusya-Ukrayna Savaşı’nın Türkiye’ye En Büyük Etkisi:

Rusya-Ukrayna Savaşı 24 Şubat’ta başladı, bugün itibariyle savaş başlayalı tam 94 gün olmuş. Hayatın normale dönmesi, daha fazla insanın ölmemesi, yaralanmaması, daha fazla acı yaşanmaması için bu savaşın bitmesi gerekiyor. Özellikle Ukrayna tarafında yaşanan acıların sona ermesi ve savaş nedeniyle ülkesini terk etmek zorunda kalan Ukraynalıların ülkelerine geri dönmesi savaşın bitmesine bağlı. Türkiye açısından, Kiev'in Boryspil Havaalanında 23/24 Şubat gece yarısından itibaren “esir” kalan iki adet A-400M uçağının da “kurtarılabilmesi” için savaşın bitmesi bekleniyor. 94 gündür uçaklarımız bu havaalanında bekliyor.

Türk A-400M Ulaştırma Uçakları Ukrayna’ya Neden Gitmişti?

Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığına ait TUAF600 sefer sayılı A400M askeri nakliye uçağı, Eskişehir'den kalkış yapıp 24 Şubat günü saat 01:49'da havalandı ve yerel saatle 03:47'de Boryspil Havalimanı'na iniş yaptı. TUAF601 sefer sayılı diğer bir A400M, Eskişehir'den 02:47'de havalandı ve 04:49'da Kiev'e indi. Resmi kaynaklara göre, uçakların iniş yapması ile beraber havalimanında bombardıman başlamış, bu nedenle uçaklar Ukrayna’da mahsur kalmıştı. Türk askeri kargo uçaklarının yanı sıra Macar Wizz Air şirketine ait 4 yolcu uçağı da Ukrayna'da (üç uçak Kiev’de, bir uçak Lviv’de) bulundukları yerlerde mahsur kaldılar.

Ukrayna hava sahası, Rusya'nın ülkede askeri harekata başlamasının ardından aynı gün saat 00:45 GMT'den itibaren tüm uçuşlara kapatıldı ve hava trafik hizmetleri askıya alındı. Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA), Rusya ve Beyaz Rusya sınırındaki bölgelerde uçmanın tehlikeli olduğunu tüm ülkelere deklare etti.

Türk yetkililer, uçakların insani yardım taşımak ve Türkiye'ye geri dönüşlerinde Türk vatandaşlarını tahliye etmek için gönderildiğini iddia etti. Ancak Batılı ülkelerden farklı olarak Türkiye'nin işgalden önce tahliyelere başlamaması ve insani yardım konusunda bir gelişme olmaması, askeri nakliye araçlarının Baykar yapımı TB-2 insansız hava araçları veya bu uçaklar tarafından kullanılacak mühimmatı (MAM-L, MAM-C vb.) taşıdığı iddialarının dünya basınında gündeme getirilmesine neden oldu.

Türkiye’nin, savaş başladıktan sonra 11 Mart itibariyle Kiev’deki Türk büyükelçilik personelini yeni yerlerine tahliye ettiği biliniyor. Uçuş ekibinin de aynı tahliye esnasında büyükelçilik personeliyle birlikte hareket etmiş olma ihtimali yüksek.

Bakan Akar; 5 Mart 2022 tarihindeki Sualtı Taarruz (SAT) Komutanlığı ziyaretinde askeri nakliye uçaklarının Ukrayna’ya insani yardım ve dönüşte ise Türk vatandaşlarının tahliyesi maksadıyla Ukrayna’ya uçtuğunu açıkladı. Savunma Bakanı pilotların hâlâ büyükelçilikte olduğunu söyledi. Bakan Akar: “İnsani yardım maksadıyla iki A-400M uçağımızı Ukrayna'ya gönderdik.” bilgisini verdi.

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, "24 Şubat akşamı insani yardım maksadıyla iki A400M uçağımızı Ukrayna'ya gönderdik. Aynı zamanda oradaki vatandaşlarımızın da tahliyesini planlamıştık." dedi. Devamla Akar, Ukrayna’da mahsur kalan uçaklarla ilgili olarak da “uçakların yüklerini boşalttıktan sonra kalkış yapmak için piste girdiklerini ancak hava sahasının kapalı olması nedeniyle kalkışlarına izin verilmediğini” ifade etti ve uçaklarla ilgili müzakerelerin devam ettiğini söyledi. Yüklerini boşalttıktan sonra kalkamayan A-400M uçakları, o tarihten bu yana Kiev'in Boryspil Havaalanında park halinde tutuluyor. Yalnız, Akar’ın açıklaması, uçakların büyükelçilik çalışanları ve Türk vatandaşlarının tahliyesi için gönderildiğine dair Türkiye’nin resmî açıklamalarının güvenirliği hakkında soru işaretlerinin de doğmasına neden oldu.

 

Uçakların ve Uçuş Ekibinin Durumu:

Uçaklar Ukrayna’da kalmaya devam ederken, periyodik bakımları da yapılmaya devam ediliyor. Ara ara gönderilen ekipler, uçakların faaliyetini sağlıyorlar ve sonra Türkiye’ye dönüş yapıyorlar. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, “Hem uçuş ekibi hem teknik ekip gidip uçaklarımızı kontrol etti. Uçaklarımız sağlam durumda, şu ana kadar bir sorun yok. Şartlar müsait olduğu ilk anda uçaklarımızı yurda getireceğiz” açıklamasında bulundu.

Anlaşıldığı kadarıyla, uçakların yanı sıra, 16 kişiden oluşan uçuş ekibi de, Çernivtsi’ye taşınan Türkiye’nin Ukrayna Büyükelçiliği’nde bekler vaziyette tutuluyor. Görev verildiğinde, uçuş için hazırlar.

Uçaklar Kurtarılabilecek mi?

Ukrayna hava sahası kapalı olduğu için Türk uçaklarının Boryspil havaalanındaki bekleyişi sürüyor. Bir ay kadar önce, CNN Türk ekibi uçakları görüntüledi. Uçaklarda bir hasar olmadığı, açıkta bekletildikleri görüldü.

Türk basınında askeri nakliye uçağının pistin bombalanması nedeniyle havalanamadığı, hava sahasının kapatıldığı ve uçuş emniyeti riski bulunduğu yönünde haberler çıktı. Türkiye'nin, uçaklarının Boryspil pistinden kalkış izni alabilmesi için uçuş planının onaylanmasına, dolayısıyla Rusya ve Ukrayna ile kalkış tarihi ve saati üzerinde anlaşmaya varılmasına ihtiyaç bulunuyor.

Uçakların geri getirilmesi konusunda Akar, hem Rusya hem Ukrayna tarafıyla temaslarımızı sürdürüyoruz demişti. Nitekim, Ukrayna ve Rusya dışişleri bakanları Rus işgalinden sonra ilk kez 11 Mart'ta Antalya'da bir araya gelmişti ve barış adına herhangi bir önemli ilerleme kaydedilememişti. Basında, Türkiye'nin Antalya Diplomasi Forum'u esnasında, Ukrayna'da mahsur kalan uçakları her iki tarafla da görüştüğüne ancak bu görüşmelerin sonuçsuz kaldığına dair haberlere yer verildi.

Türkiye, Ukrayna ile Rusya arasında barış görüşmelerine ev sahipliği yapmasına rağmen, savaş bitmediği veya Rusların Boryspil Havaalanını bombalamayacaklarına, Türk uçaklarının geri dönüş rotalarında uçaklara saldırı yapmayacaklarına dair bir garanti vermediği için, uçakların dönüşü savaşın bitmesine bağlı gözüküyor. Hava sahası açılsa dahi Türkiye’nin riske girmeyeceği, uçakların kalkışı esnasında atılabilecek omuzdan atılan füzelerle vurulabileceği değerlendirmeleri ışığında, uçakların emniyetle dönüşü garanti oluncaya kadar Ukrayna’ya kalmaya devam etmesinin kararlaştırıldığı anlaşılıyor.

Öte yandan, eğer Türk uçakları Ukrayna’ya 23/24 Şubat gecesi askeri malzeme nakli için indiyse, Rusya'nın bir tür ceza olarak uçakların Türkiye’ye dönmesine özellikle sıcak bakmadığı ve bu nedenle izin vermediği benzeri değerlendirmeler de yapılıyor.

Bu arada Türk Hava Kuvvetlerinin envanterinde toplamda 10 adet A400M askeri kargo uçağı bulunuyor. İkisi Kiev'de mahsur kaldığından, diğer 8 uçakla Türkiye’nin Doğu Avrupa’ya askeri uçuşları kesintisiz devam ediyor. Örneğin savaşın ikinci günü 25 Şubat'ta bir A400M, Polonya'nın Ukrayna sınırına yakın Rzeszów Havalimanı'na iniş yapmıştı. Bu tür uçuşlar ara ara devam etti. A-400M’ler Türk Hava Kuvvetlerinin envanterine girdikten sonra, modernizasyon süreci devam eden C-130 uçaklarının hemen hemen tüm yurtdışı görevlerini A-400M’ler yerine getirmeye başladı. Nispeten daha uzun mesafedeki ülkelere daha fazla yük taşıyarak uçuşlarını gerçekleştirebilen A-400M’lerden iki adedinin eksikliği, doğal olarak diğer 8 uçağın yükünü artırıyor. Pençe-Kilit ve Suriye’nin kuzeyindeki devam eden operasyonlar için ulaştırma uçaklarının sağladığı malzeme ve personel nakli desteği önemli. İki uçağın geri getirilmesi, bu açıdan da önemli görülüyor.

 

Sonuç:

Bazı kaynaklara göre iki uçağın pilotları ve uçuş mürettebatı Türkiye’ye dönmüş olup, ihtiyaç olduğunda yeni uçuş ekipleri uçakları almak için gönderilecek. Bazılarına göre ise ekipler Ukrayna’da beklemeye devam ediyorlar ve uçakları her an getirebilecek bir uzaklıkta hazır bekliyorlar.

Her hâlükârda, uçuş emniyeti açısından uygun şartların oluşması halinde uçakların geri getirilmesinde sorun bulunmadığı anlaşılıyor. Halihazırda havalimanında çeşitli noktalara ve pist kenarlarına yerleştirilen mayınların yaklaşık 10 saatlik bir sürede temizlenebileceği ve sonrasında uçakların kalkışlarını yapabileceği öngörüsüyle hazırlık yapıldığına dair Türk basınında çeşitli haber yapılmıştı.

Öte yandan, 94 gündür Ukrayna’da mahsur kalan uçakların geri gelmesinin bu kadar gecikmesi, savaşın başlayacağı zaten belliydi. Koskoca Türk devletinin bundan haberdar olmaması düşünülemez. “Bile bile neden uçaklar Ukrayna’ya gönderildi ve neden orada mahsur kalmasına izin verildi?” soruları cevaplarını henüz bulabilmiş değil.

Dr. Hüseyin FAZLA
Dr. Hüseyin FAZLA
Tüm Makaleler

  • 28.05.2022
  • Süre : 5 dk
  • 5275 kez okundu

Google Ads