23 Milyar Amerikan Doları mı, Yoksa Zimbabve doları mı olacak; Bu Meşhur 40 adet F-16V Blok-70 ve 79 Adet Blok-70 Modernizasyon Kiti FMS Alımının Bize Maliyeti?
ABD Dışişleri Bakanlığı, Türkiye'ye F-16 satışıyla birlikte Yunanistan'a da 8,6 milyar dolarlık 40 adet F-35 savaş uçağı satışına onay verdi.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Türkiye'ye 23 milyar dolarlık F-16 savaş uçağı ve modernizasyon kiti satışının onaylanması için Kongre'ye resmi bildirimde bulundu (Detaylı bilgi için Bknz. Ref.-1).
ABD Dışişleri Bakanlığı, Türkiye'ye F-16 satışıyla birlikte Yunanistan'a da 8,6 milyar dolarlık F-35 savaş uçağı satışına onay verdi.
ABD, iki ülke arasında denge kurmak adına Türkiye'ye F-16 ve Yunanistan'a F-35 satışının aynı anda yapılmasında ısrarcıydı.
ABD Kongresinin, Türkiye'ye F-16 satılmasına ilişkin resmi bildirimin ardından 15 günlük değerlendirme ve itiraz süresi bulunuyor. Bu süre içinde bir itiraz gelmezse satış gerçekleşmiş olacak.
Modernizasyon kitleriyle birlikte tahmini toplam satış bedeli 23,0 milyar dolar.
Bunun en yüksek tahmin olduğu, gerçek bedelin daha düşük olabileceği bildirime not düşülmüş.
“The description and dollar value are for the highest estimated quantity and dollar value based on initial requirements. Actual dollar value will be lower depending on final requirements, budget authority, and signed sales agreement(s), if and when concluded./ “Açıklama ve dolar değeri, başlangıç gereksinimlerine dayalı olarak tahmin edilen en yüksek miktar ve dolar değeri içindir. Gerçek dolar değeri, nihai gereksinimlere, bütçe otoritesine ve imzalanan satış sözleşmelerine (eğer imzalanırsa ve imzalandığında) bağlı olarak daha düşük olacaktır."
Tamam; FMS (Foreign Military Sales) alımlarında ABD Hükümetinin ABD Kongresine yazdığı satış müsaadesi yazılarında tahmini en yüksek bedel yazılır. Kongre onayından sonra asıl FMS kontratlarının ve bu kontratların alt kalemlerinin her birinin “kıran kırana pazarlıkları yapılacaktır” ve asıl sözleşmeler ondan sonra netleşecek ve imzalanacaktır.
Ancak; 40 adet F-16V (Blok-70) uçağı ve 79 adet F-16 Blok-70 modernizasyon kiti için (envanterimizdeki Blok-40 ve 50’lerden bazıları bu kitler ile Blok-70 seviyesine yükseltilecekler) 23 milyar U.S. doları tahmini “uçuk” bir rakam, adeta “aklımız ve matematiğimiz ile dalga mı geçiliyor” izlenimi yaratıyor.
F-16V uçağını ve modernizasyon kitlerini alabilecek miyiz kaygısı had safhada gündemde olduğu ve özellikle İsveç ve öncesinde Finlandiya’nın NATO üyeliğine oluşturulan “manivela” etkisine odaklandırıldığı için; bu uçakların ve kitlerin bedelinin ne olacağı gündemde çok fazla önem görmedi. Sürekli 20 milyar dolarlık bir alım konuşuldu ama içeriğinde başka birçok FMS alımlarının da olabileceği algısı mevcuttu.
Yenisinin adedi 60 milyon dolar civarında satılan F-16V Blok-70’lerin 40 adedi yaklaşık 2,4 milyar dolara mâl olacaktır. Modernizasyon kitleri maliyetinin ne olacağına ilişkin açık kaynaklarda bir bilgi olmasa da bu tutarın uçak başına 15-20 milyon doları geçmeyeceğini tahmin ediyorum. Bu pakette sadece aviyonik sistemlerin değil uçakların gövde ömürlerini uzatacak SLEP (Service Life Extension Program/Hizmet Ömrü Uzatma) kitlerinin olacağını da bilmek gerekir. Modernizasyon kitlerine ödenecek tutarın 1,4 milyar dolar civarında olacağını öngörmekteyim.
Alınacak 48 adet F110-GE-129D Motorunun da adedi 4-4.5 milyon dolardan yaklaşık olacağını tahmin etmekteyim, motorların toplam değeri yaklaşık 200 milyon dolar olacaktır.
Alınacak mühimmat ve diğer detayların sağlıklı bir şekilde tahmini yaklaşık değerlerini belirleyebilmek, açık kaynak bilgilerine göre çok kolay olmayacaktır.
Bu alıma baz alınacak mal ve hizmetin tahmini yaklaşık değeri mühimmat hariç 4 milyar dolar civarında olacaktır.
Bu FMS Tedarik Paketinin gerçeğe en yakın yaklaşık, en detaylı tahmini değerin Ref.-3’de verilen “6.5 milyar dolar” olduğudur.
Şahsi kanaatim ve beklentim tahmini maksimum tedarik maliyetinin “5 milyar dolar” civarında olacağıdır.
Şimdi durum netleşmeye başladı ve bundan sonra bu 40 adet F-16V Blok-70 uçağının ve envanterimizdeki eski varyant 79 F-16’yı Blok-70 varyantına yükseltecek modernizasyon (upgrade) kitlerinin bir NATO üyesi ülke olan Türkiye’ye kaça satılacağı ilgili devlet kurumlarınca “kartal gözüyle” ve “devlet aklı” ile incelenecek, izlenecek, istişare edilecektir...Tüm bunlardan sonra ilgili FMS Case’leri (FMS Alım Kontratları) imzalanacaktır.
Türk Devletinin bu FMS veya diğer savunma alımlarındaki hassasiyeti, titizliği, pazarlık gücü ve kabiliyeti, “Tüysüz Yetimin Hakkı Olan” tek bir cent’in bile boşa harcanmadığı, ilgili ABD şirketleri ve devlet kurumlarınca “çok çok iyi” bilinmektedir.
Hatta, Türkiye; fiyat konusunda tatmin olmaz ise; bu alımı yapmaz “olur biter”.
ABD Hükümeti, Kongre’ye verdikleri “olabilecek en yüksek satış bedeli” tahminlerini daha makul ve gerçekçi bir matematik ile yapmalıydı. Yapmadıkları görülüyor. Bu durumda, keşke tahmini değeri Amerikan Doları cinsinden değil de Zimbabve Doları cinsinden yaptıklarını deklare etselerdi!” Biraz güler, mizah yazılarına ve komedi programlarına konu eder, eğlenirdik!”
Şimdi, bu tahmini bedelin de bizim bu meşhur ve medyatik alımımızda başka bir “tehdit kozu” olarak kullanılıp, kullanılmayacağına kafa yormak zorunda kalacağız. İşte; kafa yormaya başladık bile!
Ortağı olduğu F-35 programından haksız yere çıkarılan ve bugüne kadar yatırdığı 1,2 milyar doları geri almak için çabalayan ve alana kadar da çabalayacak olan bir ülke; bahse konu tahmini 23 milyar doların 1/5’ini dahi bu miktarda bir alım için yapmaz diye değerlendiriyor, güveniyor, hatta iddia ediyor ve buna inanmak istiyorum.
Referanslar:
1. U.S. Defense Security Cooperation Agency NEWS RELEASE. On the web: http://www.dsca.mil Media/Public Contact: pm-cpa@state.gov, Transmittal No. 23-07, Türkiye – F-16 Aircraft Acquisition and Modernization.
2. Türkiye, F-16 Paketine 6,5 milyar yerine neden 23 milyar USD ödüyor? Yunanistan’a F-35 Veren ABD, Ege’de Dengeyi Neden Bozmak İstiyor? Türkiye’nin İzlemesi Gereken Strateji Nedir?