AC-130H/U Gunship (Uçan Savaş Gemisi)

ABD Hava Kuvvetleri envanterindeki “uçan savaş gemisi”, “uçan topçu” veya “ölüm meleği” olarak adlandırılan, C-130 nakliye uçağının bünyesine top atış sistemleri dahil edilerek oluşturulmuş AC-130H/U Gunship; kendisini birçok muharebe ortamında ispat etmiş etkili bir uçan taarruz platformudur. 

AC-130'ların ortaya çıkışı Vietnam Savaşı yıllarına karşılık gelir. Kore Savaşı'ndan itibaren ABD Hava Kuvvetleri karadaki piyadelerine hava desteği için özel donanımlı uçaklar kullanmaya başladı. Vietnam Savaşı'nda C-47 Dakota başta olmak üzere çeşitli nakliye uçakları değişik kalibre ve çaptaki toplarla donatılarak düşman ateşi altındaki ABD birliklerine alçak irtifadan hava desteği sağlamak üzere modifiye edildi. 

Operasyonel ihtiyaçlar neticesinde, C-130 Hercules nakliye uçaklarından bir kısmı da 105, 40, 25, 20 mm'lik toplarla donatıldı. Modifiye edilen bu C-130'ların en büyük avantajı diğer uçaklardan yüksek irtifada uçmaları, böylece düşman yer ateşinin kendilerine ulaşamamasıydı. Vietnam'da muharebe arama-kurtarma, yakın hava desteğinde kullanılan uçaklar, Kuzey Vietnam ikmal yollarına yaptıkları saldırılarla adlarını duyurdular. Ormanlık bölgelerde sıkışan deniz piyadelerinin ve özel birliklerin bölgeden çıkabilmelerine destek sağladılar.

AC-130H Spectre (hayalet) ve AC-130U Spooky (hayalet gibi)'nin ana görevleri yakın hava desteği, havadan engelleme ve silahlı keşiftir. Yakın hava desteği görevleri arasında temas halindeki birlikleri koruma, konvoy eskortu ve nokta hava savunması bulunur. Hava engelleme görevleri, önceden planlanmış hedeflere veya fırsat hedeflerine karşı yürütülür ve saldırı koordinasyonu, keşif ve silahlı yoğun gözetleme görev setlerini içerirler.

Korkunç Uçan Topçu Silahları Platformu:

USAF bünyesinde hizmet gören Gunship’in üreticisi; Lockheed / Boeing Corp. şirketidir. Silahları; AC-130H’da 40 mm ve 105 mm toplar, AC-130U’da 40 mm, 105 mm toplar ve 25 mm mitralyöz mevcuttur. 

Resim 1: AC-130 H/U Gunship.

Resim 2: AC-130 Gunship, Silah Ateşleme Bölümü.

AC-130'da tüm silahlar uçağın sol kısmında bulunmaktadır. ABD Hava Kuvvetleri envanterinde en büyük silah çap ve kalibreye sahip uçaktır. 1 adet 105 mm'lik M101 Haubica hafif obüs uçağın en ağır silahıdır. Obüsün geri tepme sistemi bulunmaktadır. Etkili menzili 7.500 m'den fazla olan bu obüs dakikada 6-10 mermi atabilir. H modelinde 2, U modelinde 1 adet bulunan 40 mm Bofors L-70 topunun etkili menzili 4.500 m'dir ve dakikada 100 mermi atabilir. Uçakta da 256 adet 40 mm mermisi taşınır. U modelinde 1 adet 25 mm GAU-25 topu bulunur ve dakikada 1800 mermi atabilmektedir. 3.700 m'den atış yapabilen bu topun 3.000 adet de mermisi taşınır. H modelinde de ilave olarak 2 adet 6 namlulu M61A1 Vulcan topu bulunmaktadır.

Dört adet Allison T56-A-15 turboprop motoru ile takatlanır. Hız’ı; 300 mph, menzil’i; 1.300 nm’dir.  Mürettebat: AC-130H/U’da; pilot, yardımcı pilot, navigatör, atış kontrol subayı, elektronik harp subayı (beş subay) ve uçuş mühendisi, TV operatörü, kızılötesi algılama seti operatörü, loadmaster, dört hava topçusu olmak üzere sekiz mürettebat görev yapar.

Bu ağır silahlı uçaklar, hassas ve etkili havadan ağır ateş gücü veya dost kara güçlerinin uzun süreli ilerleme dönemlerinde, gece ve olumsuz hava koşullarında alan koruması sağlamak için gelişmiş sensör, navigasyon ve ateş kontrol sistemleri ile entegre yandan ateşlemeli silahlar içerir. Sensör paketi bir televizyon sensörü, kızılötesi sensör ve radardan oluşur. Bu sensörler Gunship’in dost kara kuvvetlerini ve hedefleri görsel veya elektronik olarak tanımlamasını sağlar.

AC-130, 105 mm'lik bir top ve 25 veya 40 mm'lik mitralyözler de dahil olmak üzere korkunç bir silah yelpazesiyle donanmıştır.

AC-130U, uzun menzilli ve olumsuz hava hedef tespiti ve tanımlaması için bir AN/APQ-180 uzun menzilli hedef tespiti ve tanımlaması için sentetik bir apertür radarı kullanır. AC-130'un navigasyon cihazları, INS (inertial navigation systems/ataletli navigasyon sistemlerini) ve GPS (global positioning systems-küresel konumlandırma sistemlerini) içerir. AC-130'ların her ikisi de en son teknolojileri kullanır ve aynı anda iki hedefe saldırabilirler.

İlk Operasyonel Gunship, yakından tanıdığımız C-47 Dakota’nın Silahlandırılmış Varyantı “Puff, The Magic Dragon” Lakaplı AC 47 “Spooky” Gunship’di. 

İlk Operasyonel Gunship, yakından tanıdığımız C-47 Dakota’nın silahlandırılmış varyantı “Puff, The Magic Dragon” Lakaplı AC 47 “Spooky” Gunship’di. Kore ve Vietnam Savaşlarında yoğun olarak kullanıldı.

C-130 Spooky (U modeli), üçüncü nesil C-130 Gunship’tir. Tüm Gunship’ler, ilk operasyonel Gunship olan AC-47'den esinlenildi ve geliştirildi.

Resim 3: AC 47 “Spooky” Gunship.

Figure 4: AC-130’un Klasik Taarruz Paterni.

AC-130H/U Gunship’in Harekât Başarılarının Özeti:

AC-130 Gunship’in Vietnam'a dayanan bir savaş geçmişi vardır. Vietnam’da Gunship’ler 10.000'den fazla kamyonu imha etti ve birçok hayat kurtaran yakın hava desteği görevinde itibar kazandı. 1983'te Grenada'daki Urgent Fury Operasyonu sırasında, AC-130'lar düşman hava savunma sistemlerini bastırdı ve düşman kara kuvvetlerine taarruz ederek Point Salines Hava Sahası'na dost kuvvetlerin havadan ve karadan başarılı bir şekilde taarruz etmesini sağladı. 

AC-130 Gunship’in klasik saldırı taktiği 3.000 m yükseklikten 300 km/s hızla hedef bölgeye yaklaşmak ve saat yönünün tersine hedef üzerinde daireler çizmektir. Bu irtifa ve hız, etkili atış ve isabet içindir. Tespit edilen hedefe lazer işaretleyicilerle nokta atışı yapılır. Hedefin etrafında daireler çizilmesi, atış öncesi ve atış sonrası hedefin durumunu tespit ve hedefe farklı açılardan saldırı imkânı verir. Radar kesiti ve boyutunun büyüklüğü nedeniyle genellikle gece harekatlarında kullanılmaktadır. Kötü hava koşullarında da iyi sonuçlar elde edebilen bu uçak, gelişmiş radarı sayesinde yerdeki hedeflerin dost mu, düşman mı olduğunu ayırt edebilmektedir.

Resim 5: Ürdün Hava Kuvvetleri’ne ait AC-235 Fixed-Wing Hafif Gunship.

AC-130'lar ayrıca 1989'da Panama'daki Just Cause Operasyonu sırasında Panama Savunma Kuvvetleri Karargahını ve çok sayıda komuta ve kontrol tesisinin imha edilmesinde birincil bir rol sahiplendiler. 

Çöl Fırtınası Operasyonu sırasında AC-130'lar ABD Kara Kuvvetleri için yakın hava desteği ve kuvvet koruması (hava üssü savunması) sağladı. Gunship’ler, Somali'deki Continue Hope ve United Shield operasyonları sırasında da kullanıldı ve Birleşmiş Milletler kara güçlerine yakın hava desteği sağladılar. 

Gunshipler ayrıca NATO'nun Bosna-Hersek'teki misyonunu desteklemede de çok önemli bir rol oynadılar. AC-130H, Saraybosna bölgesindeki kilit hedeflere karşı havadan abluka yaptı.

1997'de Gunship’ler, Arnavutluk ve Liberya'daki muharip olmayan Amerikan vatandaşlarının tahliyesi sırasında, ABD ve müttefik kara birliklerine havadan muharebe desteği sağlamak için İtalya'dan yönlendirildi. 

AC-130'lar ayrıca 1998'de Irak'ı BM silah teftişlerine uymaya ikna etmek için oluşturulan ABD kuvvetlerinin yapılanmasının bir parçasıydı. 

Daha yakın zamanlarda, AC-130U Gunship’ler Irak'a Özgürlük Operasyonunu/Yeni Şafak Operasyonunu desteklerken, her iki uçak da Sonsuz Özgürlük Operasyonunu desteklemek için kullanıldı. 

Son olarak, AFSOC Gunship’ler de Orta Doğu'daki son ayaklanmalarda çok önemli bir rol oynadı. 

Gunship’ler, düşman kuvvetleriyle angaje olan kara birliklerine silahlı keşif, engelleme ve doğrudan destek sağlar.

Diğer Ülkelerin Gunship Uygulamalarına Örnekler:

Sabit Kanatlı Gunship, benzersiz bir silahtır; en büyük ve dünyanın dikkatini çeken başarısını, Vietnam Savaşı'nda AC-130 ile ispat etti. C-130 kargo uçağından modifikasyon nedeniyle AC-130, görünüm, uçuş tavanı, menzil ve taşıma kapasitesi gibi birçok özelliğini korudu.

AC-130'un savaş alanındaki başarısı karşısında, birçok ülke nakliye uçağına dayalı silahlı varyantların gelişimini hızlandırdı. Geliştirilen Gunship ve hafif taarruz uçağına dönüştürülen nakliye uçağı versiyonları birçok Asya-Pasifik ülkesinde büyük ilgi gördü.

AC-235 Light Gunship

Örneğin, CASA CN-235 Kargo uçağının Gunship varyantı AC-235, CN-235 gövdesine dayalı bir hava ateşi destek uçağıdır.

Aşağıda; Ürdün Kraliyet Hava Kuvvetleri (RJAF) için, ATK firması ve Kral Abdullah II Tasarım ve Geliştirme Bürosu (KADDB) tarafından CASA CN-235’den modifiye edilen, AC-235 hafif Gunship görülmektedir.

AC-235, hafif Gunship olarak sınıflandırılır. Tasarım gereği AC-235, yandan monteli 30 mm M230LF otomatik top, AGM-114 Hellfire lazer güdümlü tanksavar füzeleri ve 70 mm roketlerle donatılmıştır. İki adet General Electric CT7 turbo motora sahiptir.

MC-27J Fire Support Aircraft

İtalyan Aermacchi Alenia (Leonardo), C-27J nakliye platformu temel alınarak geliştirilen MC-27J ateş destek uçağının test uçuşunu gerçekleştirildi. Siparişler doğrultusunda seri üretime geçilecektir.

Resim 5: MC-27J Fire Support Aircraft

Resim 7:  Orbital ATK AC-208 Eliminator

Şu anda dünyanın pek çok ülkesi, nakliye uçaklarından dönüştürülen keşif ve ateş destek uçaklarına büyük önem veriyor. AC-235 veya MC-27J gibi maliyeti oldukça yüksek olan model yükseltilmiş (upgrade) uçakların yanı sıra daha düşük maliyetli seçenekler de mevcuttur. Örneğin, Yemen ve Lübnan Cessna C-208 Grand hafif nakliye uçaklarını, Hellfire güdümlü füze ve izleme sistemini güçlendirmek için daha düşük bir maliyetle AC-208 versiyonuna yükseltiyorlar. Yemen'in AC-208 filosunu inşa etme motivasyonu ve kararlılığı, Irak Ordusuna ait AC-208’lerin savaş alanındaki başarısından geldi.

Sonuç ve Öneriler:

Gerek kara gücünün kara gücüne karşı yaptığı çatışmalarda ve gerekse düzenli ordunun terörist gruplarına karşı yürüttüğü operasyonlarda, Kore Harbinden bu yana, ABD silahlı kuvvetlerinin başarı ile kullandığı bir uçan silah platformu olan Gunship silah sistem modeli; ilgili uçağın yapısal mukavemetine uygun olacak şekilde, hafif askeri nakliye uçaklarına (örn. CASA CN-235) veya ağır askeri nakliye uçaklarına (örn. C-160 Transall, C-130 Hercules) uyarlanabilecek, etkili bir havadan-karaya ateş destek sistemidir. Üstten kanatlı ve uzun menzilli kargo uçakları Gunship hava silah platform görevi için daha uygundur. Gunship’lerin kullanımının ve idamesinin hava gücünde olması şart değildir, kullanım ve idame kara-hava güçlerinde de olabilir.