B-52 Stratofortress, "Büyük Çirkin Şişman Adam"

ABD’nin “ikonik” stratejik ağır bombardıman uçağı B-52; soğuk savaş dönemini, sonrasını ve günümüzü yaşayan dede-baba-oğul üç neslin de tanıdığı, bildiği bir uçaktır. Bir efsanedir ve bu unvanını fazlasıyla hakkeder.

B-52 neden Stratofortress (Strafor’daki Kale) olarak adlandırıldı?

Bu, Boeing'in ağır bombardıman uçaklarına verdiği bir dizi "Kale" lakabının sonuncusuydu; B-17 "Uçan Kale" ile başladı, çok ağır (o zamana göre nispeten) savunma silahlarıyla silahlandırıldığı için böyle adlandırılıyordu ve ardından B-29 Superfortress, son olarak da B-52 Stratofortress geldi. 

Bu arada, resmi USAF ve Boeing yayınları dışında kesinlikle hiç kimse B-52’yi Stratofortress olarak adlandırmaz. B-52 havacılar arasında BUFF (Big Ugly Fat Fellow/Koca Çirkin Şişman Pislik ya da eğer büyükannen soruyorsa “Arkadaş”) olarak bilinir.

Peki B 52 neden BUFF olarak adlandırılır?

B-52'nin devasa gövdesi ona BUFF takma adını kazandırdı, ancak bu koca gövde, uçağın; aynı zamanda son derece gelişmiş seyir, silah kontrolü ve elektronik karşı önlemler sistemleriyle donatılmasına da olanak sağladı. 

B-52A ilk olarak 1954'te uçtu ve B modeli 1955'te hizmete girdi. Sonuncu varyant olan B-52H; 1961'de USAF Stratejik Hava Kuvveti Komutanlığına teslim edildi.

60 yılı aşkın bir süredir B-52'ler, Amerika Birleşik Devletleri stratejik bombardıman kuvvetlerinin bel kemiği olmuştur. B-52, ABD envanterindeki en geniş silah yelpazesini atma veya fırlatma yeteneğine sahiptir. Buna yerçekimi bombaları, parça tesirli bombalar, hassas güdümlü füzeler ve ortak doğrudan saldırı mühimmatı da dahildir. Modern teknoloji ile güncellenen B-52H, ortak geliştirilen silahların tümünü teslim edebilecek ve 21. yüzyılda ABD’nin savunmasının önemli bir unsuru olarak devam edecek. Mevcut mühendislik analizleri, B-52'nin ömrünün 2040 yılını aşacağını gösteriyor. Yani USAF’ın +80 yıl kullanmayı planladığı bir “Stratejik Ağır Bombardıman Uçağından” bahsediyoruz.

B-52H (halihazırdaki varyant); hiçbir zaman olduğu konfigürasyonda kalmadı. Güncel ihtiyaç ve teknolojiler doğrultusunda sürekli iyileştirildi ve geliştirildi. Klasik mühimmat fırlatma konumunda kalmadı, her türden, uygun modern mühimmatı (bombalar, füzeler) taşıyabilecek, atabilecek ve fırlatabilecek konfigürasyonlara yükseltildi. Uçağın yapısal durumu, bu yükseltmeler için sürekli olanak sağladı. Şu an uçan B-52H BUFF’lar; 1961’de servise giren BUFF’ların “genetik kodları değiştirilmiş halidir!...”.

H modeli, 20 adede kadar havadan-yere fırlatılan seyir füzesi taşıyabilir. Buna ek olarak, 1990'larda Çöl Fırtınası Operasyonu ile başlayan ve Irak'a Özgürlük Operasyonu ile sonuçlanan çeşitli durumlarda fırlatılan konvansiyonel seyir füzelerini de taşıyabilir.

B-52, ABD envanterindeki en geniş silah yelpazesini atma veya fırlatma yeteneğine sahip uçaktır.

Resim 1: B-52H Stratofortress "BUFF"

Uçağın esnekliği Çöl Fırtınası Operasyonunda ve yine Müttefik Kuvvet Operasyonları sırasında kendini ispat etti. B-52'ler geniş alanlı birlik konsantrasyonlarını, sabit tesisleri ve sığınakları vurdu ve Irak Cumhuriyet Muhafızlarının moralini bozdu. Bu devasa uçak “halı bombardımanı” olarak adlandırılan, geniş bir alana, peşi sıra çok miktarda mühimmatı salarak, hedef alanı adeta süpürge ile süpürüyordu.

1996'da iki B-52H, Çöl Saldırısı Operasyonunun bir parçası olarak Bağdat elektrik santrallerini ve iletişim tesislerini 13 AGM-86C havadan yere fırlatılan konvansiyonel seyir füzesi veya AGM-86C CALCM'lerle vurdu. Bu görev, Barksdale Hava Kuvvetleri Üssü, LA'den 34 saatlik, 16.000 kara mili gidiş-dönüş seyrüseferini içeren “bir savaş görevi için uçulan en uzun mesafeydi”.

Resim 2: Bir B-52'ye altı AGM-86 ALCM yükleniyor.

2001 yılında, B-52, savaş alanının yukarısında dolaşma ve hassas güdümlü mühimmat kullanımıyla yakın hava desteği sağlama yeteneği sağlayarak Sonsuz Özgürlük Operasyonunun başarısına katkıda bulundu.

B-52, Irak'a Özgürlük Operasyonunda da rol oynadı. 2003 tarihinde, B-52H'ler bir gece görevi sırasında havadan-yere yaklaşık 100 CALCM Seyir Füzesi fırlattı.

Yalnızca H modeli hala ABD Hava Kuvvetleri envanterinde ve Hava Kuvvetleri Küresel Saldırı Komutanlığı'na bağlıdır. Uçak ayrıca ABD Hava Kuvvetleri Yedek Komutanlığının ermine de verilmiştir. 

B-52’nin Teknik Özellikleri:

Üretici: Boeing Military Airplane Co.

Motorları: Sekiz adet Pratt & Whitney TF33-P-3/103 turbofan motoru. Silah yükü: Yaklaşık 70.000 pound karışık mühimmat, bombalar, mayınlar ve füzeler. Hız: 1000 km/s Menzil: 8.800 mil. Mürettebat: Beş kişi (uçak komutanı, pilot, radar operatörü, seyrüsefer ve elektronik harp subayı).

Figure 3: B-52H’n Mürettebatı.

Dünyanın en tanınmış uçaklarından biri ve Amerika Birleşik Devletleri'nin Soğuk Savaş caydırıcılığının simgesi olan B-52 Stratofortress, onlarca yıldır ABD Hava Kuvvetlerinin birincil stratejik nükleer bombardıman uçağıydı.

Bu ağır bombardıman uçağı, 50.000 ft (15.166,6 metre) yüksekliğe kadar yüksek ses altı hızlarda uçma yeteneğine sahiptir. Dünya çapında hassas navigasyon kabiliyeti ile nükleer veya hassas güdümlü konvansiyonel mühimmat taşıyabilir. Konvansiyonel bir çatışmada, B-52 stratejik saldırı, yakın hava desteği, havadan engelleme, havadan karaya taarruz, hava ve deniz operasyonları gerçekleştirebilir. Okyanus gözetimi için kullanıldığında da etkilidir ve gemi karşıtı ve mayın döşeme operasyonlarında ABD Donanmasına yardımcı olabilir. İki saat içinde iki B-52, 140.000 mil karelik (364.000 kilometre kare) okyanus yüzeyini tarayabilir, izleyebilir.

Resim 4: B-52H Operasyonda.

Tüm B-52'ler, hedeflemeyi, savaş değerlendirmesini ve uçuş güvenliğini artırmak için iki elektro-optik görüntüleme sensörü, ileriye dönük bir kızılötesi ve gelişmiş hedefleme pod’ları ile donatılabilir.

Pilotlar, gece operasyonları sırasında görüşlerini geliştirmek için gece görüş gözlüğü takarlar. Gece görüş gözlüğü, pilotun araziyi görsel olarak temizleme, düşman radarından kaçınma ve ışıkların olmadığı bir ortamda diğer uçakları görme yeteneğini artırarak gece operasyonları sırasında daha fazla etkinlik ve güvenlik sağlar.

B-52'ler hedefleme etkinliği açısından; Litening Advanced Targeting Pod'dan Sniper Advanced Targeting Pod'a yükseltildi. Keskin nişancı bölmeleri, kara kuvvetlerine yakın hava desteği de dahil olmak üzere tüm görevler için gelişmiş uzun menzilli hedef tespiti/tanımlama ve sürekli stabilize gözetleme sağlar. Pod’ların gelişmiş hedefleme ve görüntü işleme teknolojisi, B-52'nin gündüz/gece ve kötü hava koşullarında muharebe etkinliğini, çeşitli soğuk silahlarla (örneğin, lazer güdümlü bombalar, konvansiyonel bombalar ve GPS güdümlü silahlar) yer hedeflerine saldırıda önemli ölçüde artırır.

Havada yakıt ikmali kullanımı, B-52'ye yalnızca mürettebatın dayanıklılığı ile sınırlı bir menzil sağlar, mürettebat dayanabilse menzili çok daha fazla arttırılabilecektir. B-52; havada yakıt ikmali yapmadan 8.800 milin (14.080 kilometre) üzerinde muharebe menziline sahiptir.

Sonuç:

ABD HAva Kuvvetleri B-52’leri halen; simgesel/ikonik bir uçak olma özelliğinden dolayı kullanmıyor. ABD Hava Kuvvetleri BUFF’ı işine çok yaradığı, çok kullanışlı bir “Koca Çirkin Şişman Pislik” olduğu için kullanıyor ve kullanmaya da devam edecek.