Çin Servisten Aldığı Eski Jetlerini Dron Savaş Uçağına mı Dönüştürüyor?

ÇİN basınından GLOBALTIMES’a göre; Çin havacılık endüstrisinin artan bir hızla gelişmiş savaş uçakları inşa etmesiyle, ülke 2018'den beri Chengdu J-7 savaş uçaklarını emekliye ayırıyor ve bu oldukça eski model ve yaşlı uçak bu yıl Çin Halk Kurtuluş Ordusu (PLA) Hava Kuvvetlerinden tamamen hizmet dışı bırakılabilir. Bu halihazırda aktif görevde bulunan 300’ün üzerindeki Chengdu J-7’nin aniden servis dışı kalacağı anlamına geliyor. Peki bu uçaklar ne olacaklar? Hurdaya mı ayrılacaklar?

Çinli analistlere göre; kullanımdan kaldırılan J-7'ler ya eğitim ve test için ayrılacaklar veya insansız hava aracı haline getirilip modern savaşta yeni roller alacak şekilde modifiye edilecekler.

ABD Popular Mechanic’e göre ise; ÇİN, muhtemelen, başta Chengdu J-7 olmak üzere, servisten aldığı ve alacağı eski jet savaş uçaklarını insansız jet savaş uçaklarına dönüştürüyor veya dönüştürecek.

İronik bir şekilde, Soğuk Savaş dönemi Sovyet uçaklarının J-7 ve diğer Çin kopyaları, kokpitte bir pilotla yaptıklarından daha fazla başarı elde edebilirler.

İnsansız Savaş Uçağı Konsepti

Evet, Çin, eski savaş uçakları için yeni bir kullanım buldu; onları insansız savaş uçağı olarak kullanmak. Bu ÇİN’in yeni bulduğu bir konsept değil. ABD 60’lı yıllardan bu yana servisten aldığı birçok savaş uçağını hem insanlı hem de insansız uçabilen hava hedefi (aerial target) amaçlı jet savaş uçakları olarak kullanıyor ve bu uçaklara QF kodu veriyor. ABD Hava Kuvvetlerinin halihazırda kullandığı hava hedefi jet savaş uçağı QF-16’dır (detay için lütfen bknz. Ref-1).

Hatta ABD Hava Kuvvetlerinin bir QF-16 uçağına entegre edilen geliştirilmiş yapay zeka programı sayesinde insansız QF-16 insanlı uçan F-16’yı it-dalaşında (dog-fight) mağlup etmeyi başarmıştır. (Detaylar için bknz. Ref.-2).

Bazı uzmanlar, bu robotik jet yığınlarının; bir Çin işgalinin başlangıcında Tayvan'ın Hava Savunmasının Bastırılması ve İmhası SEAD/DEAD (Suppression and Destruction of Enemy Air Defenses) amaçlı görevler için olduğunu iddia ediyor. 

Bu iddiaların doğruluk payı yüksektir. İnsansız bir jet savaş uçağını robotik sistemlerle kontrol edilebilir konfigürasyona getirebilirseniz eğer; bu uçaklar yaşlı dahi olsalar onlardan mükemmel SEAD/DEAD operasyonel hizmeti alırsınız, üstelik hiçbir pilotunuzun hayatını risk altına atmadan. Eğer muharebe ortamında bu uçakların üslerinden kalkıp, hedefi vurup tekrar üslerine dönerek, diğer sortilerini uçmalarını sağlayacak teknoloji yatırımını yapmak istemiyorsanız, en azından çok etkili bir insansız “kamikaze” savaş uçağı olarak da kullanabilirsiniz.

Chengdu J-7 (NATO kod adı: "Fishcan"), 1960'lardan kalma Sovyet MiG-21'in Çin kopyasıdır. Başlangıçta bir Soğuk Savaş ortası tasarımı olmasına rağmen, 2013 yılına kadar 54 varyantta 2.400'den fazla J-7 üretildi (Pakistan ve İran hala F-7 ihraç versiyonunu kullanıyor). Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'nün askeri yetenekler ve savunma ekonomisi üzerine yıllık bir raporuna göre, Halk Kurtuluş Ordusu Hava Kuvvetleri'nin (PLAAF) yaklaşık 300 J-7'si var.

Chengdu J-7

Ancak Çin'in Rus tasarımı Su-30’lara ilaveten Çin tasarımı ve imali J-16 ve J-20 hayalet avcı uçağı gibi yeni dördüncü ve beşinci nesil jet savaş uçaklarını yoğun bir şekilde tedarik etmesi ve etmeye devam etmesi sonucunda; üçüncü nesil J-7 en iyi dönemini çoktan geride bıraktı. 

Bu nedenle; J-7’lere verilen "yeni rol", büyük bir ihtimal ile bunları insansız hava muharebe aracına (SİHA) dönüştürmek olacak. Bu, jetlerden insansız hava araçlarına dönüştürülmesi hedefinin ortaya çıkışı ilk değil. Çin'in, 1950'ler dönemi Sovyet MiG-19 avcı uçağının Çin'deki kopyası olan J-6'yı da bir SİHA'ya dönüştürebileceğine dair daha önce spekülasyonlar olmuştu.

Ancak gözlemciler, 2021 yılında Tayvan hava sahası yakınlarındaki tatbikatlar sırasında bir grup yeni J-16 savaş uçağına dört J-7'nin katıldığını hemen fark ettiler; bu, Tayvanlıların bile "büyükbaba jeti" olarak görmezden geldiği yaşlanan bir uçak için alışılmadık bir adımdı. Bazıları, bu J-7'lerin insansız hava aracına dönüştürülüp dönüştürülmediğini merak etti, ancak Çin devleti; bu konuda kamuoyuna hiçbir kanıt sunmadı.

İnsanlı bir savaş uçağını neden insansız bir savaş uçağına dönüştürelim? 

En bariz sebep, pahalı jetleri hurdaya çıkartarak israf etmemek olacaktır. Ancak daha büyük bir neden performans olabilir. ABD MQ-9 gibi amaca yönelik insansız taaruz uçakları, saatte yaklaşık 130-300 mil maksimum hıza sahiptir. J-7'den dönüştürülen bir insansız hava aracı neredeyse Mach 2'de uçabilir ve bu insanlı avcı uçakları çevik, yüksek hızlı manevralar için tasarlanmıştır. Savaş jetleri ayrıca havadan havaya, havadan yere ve gemi savar füzeleri ve bombaları dahil olmak üzere çok çeşitli mühimmatı taşıyabilir.

ABD merkezli bir düşünce kuruluşu olan Mitchell Institute'un Tayvan'a yönelik Çin SİHA tehdidine ilişkin 2022 tarihli bir çalışması; "Eski uçakları SİHA'lara dönüştürmenin maliyeti nispeten düşük, ancak insanlı varyant özelliklerinin çoğunu koruyorlar" sonucuna vardı. Bu çalışmaya göre; "dron’a dönüştürülmüş gövdeler, orijinal platformlarla aynı performansa, manevra kabiliyetine ve taşıma kapasitesine sahiptir olacaklardır."

Eski J-6, J-7 ve J-8 avcı uçaklarının yanı sıra Nanchang Q-5 bombardıman uçakları, SİHA'lara dönüştürülebilir ve ardından “Tayvan'ın hava savunma sistemlerini baskılamak, bir uçak gemisini kuşatmak veya temel karşı hava operasyonlarını gerçekleştirebilirler. 

Nanchang Q-5

Örneğin, Çin; yüzlerce insansız hava taarruzu uçaklarını, Tayvan'ın uçaksavar füzelerini tahrip amacıyla, taaruz öncesi göndererek düşmanının hava savunmasını baskılamayabilecektir. Böylelikle; Çin’in insanlı saldırı uçakları hedef bölgesine hava savunma tehdidi olmadan girebileceklerdir. 

Uzun süre yer altında kalabilen “ağustosböcekleri” gibi, PLAAF da bu SİHA'ların büyük bir kısmını yer altı sığınaklarında saklamayabilir ve Tayvan'a bir saldırı için gizlice kitle halinde ortaya çıkmalarını sağlayabilir.

Bu konseptte; ironik bir şekilde, Soğuk Savaş dönemi Sovyet uçaklarının J-7 ve diğer Çin kopyaları, kokpitte bir pilotla yaptıklarından daha fazla başarı elde edebilirler. 

Global Times, J-7'yi "Çin tarafından geliştirilen ve Mach 2'ye ulaşabilen ilk süpersonik savaş uçağı" olarak tanımladı. Gerçekte; J-7, 1961'de Sovyetler tarafından teslim edilen MiG-21 uçak tasarım planlarına, blueprint çizimlerine ve bileşenlerine dayanıyordu. Çin ve Sovyetler Birliği 1960'ların başında Komünist bloğun liderliği konusunda bölündüğünde, Moskova teslimatları durdurdu ve Çin tersine mühendislik yöntemiyle kendi tasarımını geliştirdi ve çok sayıda Chengdu J-7 üretti hatta ihraç bile etti. 

Sonuç:

Çin; yaşlı jet avcı savaş uçağı J-7 ve diğer yaşlanmış uçaklarını servisten alıyor ama onları elden çıkarmak için hiç acelesi yok. Bu uçakların “Özel Drone” yapımında kullanılacakları aşikâr. Görünüşe göre Çin; Amerika Birleşik Devletleri'ndeki insansız hava hedef uçakları QF’leri, özellikle yapay zekâ ile de çalışabilen QF-16 projesinin benzerini yapmaya ve onların deneyimlerini ödünç almaya karar vermiş. Bu teknolojik altyapının Çin’de fazlasıyla mevcut olduğu varsayılmaktadır. 

J-7 avcı uçakları; Mach 2'ye ulaşma yeteneğine sahip, bu nedenle, çoğu modern insansız hava aracından çok daha hızlı hem füzeleri ve bombaları hem de diğer silahları taşıyabilir. Üstelik de bu dönüşüm son derece maliyet etkin olacaktır.

Ülkeler; servisten aldıkları, alacakları yaşlanmış jet savaş uçaklarını hurdaya çıkartma gafletine artık düşmeyecekler gibi görünüyor. İnsansız jet savaş uçaklarının çağı başladı. Bu konsept; önümüzdeki askeri havacılık sürecinin çok dikkat çeken projeleri arasında olmaya aday.

Kaynakça:

1. Amerikan QF Hava Hedef Uçakları

https://strasam.org/savunma/havacilik-ve-uzay-sanayii/amerikan-qf-hava-hedef-ucaklari-1848

2. Yapay Zekâ Desteğiyle Pilotsuz F-16 Uçuşu Nasıl Gerçekleşti?

https://strasam.org/savunma/havacilik-ve-uzay-sanayii/yapay-zeka-destegiyle-pilotsuz-f-16-ucusu-nasil-gerceklesti-1379