Çin'in Galyum ve Germanyuma Uygulayacağı İhracat Kısıtlamaları AESA Radarı Üreticilerini Zorlayacak
Başlıca Çin'de bulunan Galyum arsenit (GaAs) ve galyum nitrür (GaN), modern savaş uçakları, savaş gemileri ve kara kurulumlarında yaygın olarak kullanılan aktif elektronik tarama dizisi (AESA) radarlarında verici alma modüllerinin yapımında kullanılan en temel malzemelerdir.
Çin Global Times haber ajansına göre; Çin devleti, Ağustos 2023’ten itibaren, Galyum arsenit (GaAs), Galyum nitrür (GaN) ve Germanyuma ihracat kontrolleri uygulayacak.
Uzmanlar, Çin'in dünyanın önde gelen üreticisi olduğu galyum ve germanyumun savaş uçaklarında, savaş gemilerinde ve kara sistemlerinde kurulu gelişmiş radar sistemlerinde yaygın olarak kullanılması nedeniyle, bu maddeler üzerindeki ihracat kontrollerinin özellikle ABD savunma sanayisini çok zorlayacağını iddia ediyorlar.
Galyum ve germanyum yarı iletkenler ve diğer elektronik bileşenlerin yapımında kullanılmaktadır.
Galyum arsenit (GaAs) ve galyum nitrür (GaN), modern savaş uçakları, savaş gemileri ve kara kurulumlarında yaygın olarak kullanılan aktif elektronik tarama dizisi (AESA) radarlarında verici alma modüllerinin yapımında kullanılan en temel malzemelerdir.
GaN, F/A-18E/F ve F-35 AESA radarlarında da kullanılmaktadır.
Çin küresel galyum rezervlerinin yaklaşık yüzde 85'ine sahiptir. Geriye kalan yüzde 15 Galyum Japonya, Rusya ve Güney Kore'de de üretilmektedir.
İhraç kısıtlamasına uğrayan batılı devletlerin ve özellikle ABD’nin bahse konu maddelere dair alış maliyetlerinin çok artacağı ve üstelik arz yetersizliği nedeniyle ciddi tedarik sorunları ile karşı karşıya kalacakları değerlendirilmektedir.
Galyumun çok fazla sistemde kullanım alanı mevcuttur; cep telefonları, optoelektronikler, güneş panelleri ve LED'leri üretmek için galyum, galyum arsenit (GaAs) ve galyum nitrür (GaN) bileşikleri kullanılır. Nükleer silahların yapımında da galyum kullanılmaktadır.
Peki Türkiye Nasıl Etkilenecek?
Türkiye de başta AESA radarları olmak üzere birçok hassas ve önemli sistemde bu malzemeleri kullanmaktadır. Çin ile karşılıklı ilişkilerimizin durumuna göre bu ihracat kısıtlamalarından etkilenme durumumuz şekillenecektir. Çin’in bahse konu malzemeler üzerindeki ihracat kısıtının ABD’ye yönelik olduğunu değerlendirmekteyiz, ancak bu malzemelerde Çin’e bağımlılık her zaman bir baskı unsuru olacaktır, alternatifler çok daha pahalı olacaklar üstelik arz kısıtı nedeniyle tedarik edememe durumu da doğacaktır. AESA radarı üreticilerini diken üstünde tutacak bir malzeme tedarik sürecine girilmiştir.
