savunma

F-117A Nighthawk, “Emekliliğinin Sefasını Sürerken Tekrar Göreve Çağırıldı”

USAF, Nisan 2008'de F-117A Nighthawk hayalet saldırı jetleri filosunu resmi olarak 'emekliye ayırdı', ancak şimdi en az 2034'e kadar “sınırlı araştırma ve eğitim faaliyetlerini” desteklemek için Nighthawk’ı tekrar uçuş hizmetine almaya karar verdi. Stokajdaki uçakların uçuşa hazırlanmaları için gerekli bakım süreci başlatıldı.

Dünyanın radarda görünmeyen (stealth) ilk operasyonel uçağıydı. Bilim-kurgu filmi karakteri gibi askeri havacılık literatürüne girmişti. Kabiliyetlerine dair abartılı senaryolar yazılıyordu. Lockheed'in gizli Skunk Works bölümü tarafından geliştirilmişti. İlk uçuşunu 1981’de yaptı ve 1983’te hizmete girdi. (Skunk Works hakkında detaylı bilgi için bknz. Ref.-1).

1989’da Panama Harekâtına, 1991’de Körfez harekâtına katıldı. 1999’da bir F-117A Nato’nun Yugoslavya harekâtında yerden atılan bir SA-3 ile vuruldu. F-117A daha sonra 2001'de Kalıcı Özgürlük Operasyonunda ve 2003'te Irak'a Özgürlük Operasyonunda da kullanıldı. "Escape now and save yourselves/Şimdi kaçın ve kendinizi kurtarın" mottosu ile ün salmıştı. Görevleri de kendisi gibi gizliydi, pilotların ve bakım personelinin eşleri ve yakınları onların F-5E uçaklarında çalıştıklarını sanıyordu.

Kod ismi olan Nighthawk; geceleri geç yatma adeti olan kimse anlamına geliyordu.

USAF Medya Operasyonları Biriminin Ocak 2023'te yaptığı açıklamada; F-117A’nın 2034 yılına kadar operasyonel muharebe dışı hizmette tutulacağı belirtildi. Muharip görev için değil ama araştırma ve eğitim faaliyetlerini desteklemek için seçilen F-117A'lar servis dışı kalacakları zamana kadar bu görevde uçurulacaklar. Eğer ihtiyaç olursa görev süreleri tekrar uzatılacak.

Bu açıklama, Kaliforniya'daki Edwards AFB'deki ABD Hava Kuvvetleri Test Merkezi'nin (AFTC-US Air Force Test Center) 2022'de F-117A Bakım ve Lojistik Destek Hizmetlerinin sağlanmasına ilişkin bir Bilgi Talebi (RFI- Request for Information) yayınlamasının ardından geldi. İlgili endüstriyel firmalar, o yıl AFTC'nin gerekliliklerini karşılayacak proje tekliflerini sunmaya davet edildi.

RFI'nin amacı, "Nevada Tonopah Test Range'de (NTTR) on yıllık bir F-117A Bakım ve Lojistik Destek Hizmetleri sözleşmesini desteklemek için deneyim ve yeteneklere sahip potansiyel tedarikçileri belirlemekti." Bu sözleşme kapsamındaki çalışmaların 1 Ocak 2024'te başlaması ve USAF’ın F-117A operasyonlarını daha fazla uzatmayı gerekli görmediği sürece 2034 yılına kadar aktif olması bekleniyor.

NTTR'nin Uydu Görüntüsü.

ABD Hava Kuvvetleri Malzeme Komutanlığı, seçilen yüklenicinin; Geliştirme Testi ve Değerlendirme programlarını desteklemek ve araştırma ve geliştirme operasyonları için uçakta konfigürasyon değişikliklerini içeren F-117A T-2 modifikasyon hizmetlerini sağlaması gerektiğini deklare etti.

1983'te toplam 59 adet F-117A, USAF’ta operasyonel hizmete girdi. USAF, 1988'de resmi olarak kamuoyuna açıklanana kadar Nighthawk'ı ve operasyonlarını gizli tuttu. USAF 2008’de Nighthawk’ı hizmetten aldı ve emekli etti. Ancak bazı gözlemciler, 2010 yılında F-117A'nın Nevada Test ve Eğitim Alanında (NTTR) uçtuğunu gösteren bir videoyu kaydettiler ve açık bilgi kaynaklarında paylaştılar.

Fakat bazı F-117A’lar; tekrar ortaya çıktıkları 2010’dan beri hem Nevada hem de komşusu Kaliforniya üzerinde uçarken görüntüleniyorlardı. USAF; neredeyse on yıl boyunca, iki eyalette birden fazla kez görüntülenmesine rağmen, bu platformla ne yaptığı konusunda hiçbir açıklama yapmadı.

Artık USAF'ın hala uçuşa elverişli olan Nighthawk'larının gizli (stealth) saldırgan (aggressor) uçaklar olarak kullanıldığını ve aktif cephe muharebe pilotlarının, yetişmesinde önemli bir görev olan farklı hava muharebe eğitiminde (DACT- Dissimilar Air Combat Training) düşük gözlemlenebilir (LO- Low Observable) uçaklarla nasıl angajmana girecekleri konusunda eğitilmesine yardımcı olduğunu biliyoruz. Hem Çin hem de Rusya kendi beşinci nesil savaş uçaklarını kullanıyorken bu eğitim USAF için daha da kritik ve önemli hale dönüştü.

ABD Hava Kuvvetleri test pilotları tarafından uçulan uçuşa elverişli örneklerle birlikte; müzedekiler ve AMARG “Boneyard’dakiler” haricindeki USAF'ın geri kalan tüm F-117A'ları, Nevada, Nellis AFB yakınlarındaki muazzam geniş NTTR (Nevada Test and Training Range )'de uzun süreli Tip 1000 depolama koşullarında tutuluyor. NTTR Area 52 olarak da bilinir ve Area 51 gibi çok gizli tutulan bir alandır. (AMARG ve Tip 1000 depolama ile ilgili detaylı bilgi için bknz. Ref.-2).

F-117A AMARG’ı Aceleyle terk ederken pabuçlarını park yerinde unutmuş!

Doğan yoğun eğitim ihtiyacı nedeniyle, ABD Hükümeti tarafından; Nighthawk'ın gerektiğinde operasyonel hizmete geri döndürülmesine izin verildi ve USAF, Tip 1000 depolama sınıflandırmasındaki F-117A’ların 30 ila 120 gün içinde yeniden aktive edilebileceklerini açıkladı.

Çok yakında emektar F-117A gökyüzünde tekrar görülecek ama tabii ki radarlar gene göremeyecek!?!

Sonuç:

Servis dışı bırakılan uçakların, hurdaya ayrılmayıp, gerektiğinde tekrar kullanılmaları için stokajda (korozyonu önleyici depolama yöntemi) tutulmalarının önemi kendini F-117A ile bir kez daha ispat etti.