F-35A Yakın Hava Desteğini “Tank Katili” A-10’dan Daha İyi Yapabilecek mi?
F-35'in; daha düşük süratle ve daha alçak irtifada uçan uçakların yürüttüğü yakın hava destek görevlerinin tehlikeleri ve zorlukları için uygun olmadığı veya “çok pahalı, lüks bir platform” olduğu da değerlendirilmektedir.
ABD Hava Kuvvetleri (USAF) efsanevi yakın hava desteği uçağı, “Tank Katili” A-10 Thunderbolt II (Warthog)’u artık geliştirmeyecek ve peyderpey servisten alacak. A-10’ın icra ettiği yakın hava desteği (CAS-Close Air Support) görevleri ise F-35A’ya devrediliyor.
USAF uzun süredir, F-35A’yı A-10’un görevlerinde test etmektedir. Sonuçların pek de tatmin edici olmadığı basına yansıyan bazı test raporlarından anlaşılmakla beraber, USAF bu konuda mecburen ısrarlıdır. Çünkü, A-10’nun yaşam döngüsünü daha da uzatmak, uçak yapısal bütünlüğü açısından artık fizibıl değildir. Aynen F-15EX’de yapıldığı gibi; ya yeni A-10’lar inşa edilecek, yada onların görevleri F-35A’ya devredilecekti, USAF ikinci şıkkı seçti.
F-35A kendisine has bazı kabiliyetlerden, CAS görevlerinde özellikle faydalanabilecek mi?
F-35A, uzun yıllardır yüksek tehdit CAS misyonu için, A-10’un görevini devralabilecek en uygun platform olarak düşünüldü, bu rol için hazırlandı.
F-35A, düşman hedeflerini kendisinin görülemediği aralıklardan tespit edebilen ve yok edebilen 5. nesil, stealth (gizli), çok rollü savaş uçağı olarak; ileri seviyede enformasyon işlem yeteneği ile yakın hava desteğine başka bir boyut kazandıracaktı veya kazandırmak zorundaydı. Çünkü, kendi ileri seviye yeteneklerini bu göreve katma değer olarak kanalize edemediği sürece; A-10’un mevcut kapasitesinin eşdeğerini gösterebilmesi mümkün değildi. A-10 tam olarak CAS görevi için yaratılmıştı, halbuki F-35’in temel görevi ise; derin darbeydi.
F-35A, CAS görevlerinde; pilotlara yüksek çözünürlüklü hedef görüntüleri sunan ve yüksek seviyelerde tehdit algılama kapasitesi getiren algılama teknolojisi ile düşman hava savunma sistemlerinden kaçınmak veya onları bulup yok etmek, böylelikle asıl hedefi olan başta tanklar olmak üzere, düşmanın etkin zırhlı ana savaş araçlarına, yüksek irtifadan, yüksek süratle taarruz ederek, yüksek vuruş yüzdesine sahip mühimmatı ile tahrip edecektir.
Daha doğrusu etmek zorundadır. Çünkü, rolünü üstleneceği A-10’un asli görevi budur ve bu görevdeki havacılık tarihinin en iyi savaş uçağı olarak kabul edilmektedir.
Yüksek teknolojilere ve geniş kapsamlı operasyonel bakış açısına sahip gizli (stealth) bir savaş uçağı olarak, F-35'in; daha düşük süratle ve daha alçak irtifada uçan uçakların yürüttüğü yakın hava destek görevlerinin tehlikeleri ve zorlukları için uygun olmadığı veya “çok pahalı, lüks bir platform” olduğu da değerlendirilmektedir. Hatta; CAS görevlerinde F-35 kayıplarının Amerikan kamuoyunda sindirilemeyeceği endişesi de yüksektir ve bu endişe yerindedir. Ancak, A-10’un da sürekli yıprandığı ve yaşlandığı da bir başka gerçektir.
USAF, CAS görevleri için hem A-10 hem de F-35'in yeteneklerini inceleyen özel bir CAS değerlendirme süreci yürüttü. Açıkça kokpiti kaplayan koruyucu titanyum zırh kaplaması, 30 mm’lik Gatling topu ve "alçaktan ve yavaş" uçma yeteneği; A-10 Warthog "Uçan Tank"ı çok değerli ve çok gerekli, çok sevilen bir yakın hava desteği uçağı haline getirdi, A-10 bu görevde adeta efsaneleşti.
Ancak, F-35'in bu göreve farklı bir operasyonel boyut katarak, bazı yönlerden, CAS operasyonları için A-10’dan daha üstün olabileceğinin değerlendirilmesine olanak verecek, az bilinen özelliklerinin de var olduğu ve bu özelliklerin harekât ortamında çok iyi denenmeleri ve operasyon tecrübesinin arttırılması gerekliliği de vurgulanmaktadır.
A-10’un ve F-35’in CAS değerlendirmelerinden ve tatbikatlarından elde edilen bulguların sonuçlarına göre; klasik anlamda A-10'un modern anlamda da F-35'in CAS misyonuna benzersiz nitelikler getirdiği konusunda USAF’ın şüphesi yok ama konjektürel sorunlarından dolayı; F-35’e tam güvenememe tereddüdü de aşırı yüksek. Özellikle, Asya-Pasifik bölgesindeki emelleri veya yarattıkları ve yükselttikleri Çin tehdidi söz konusu olduğunda; konu USAF için daha da önem ve derinlik kazanmakta, hem politik hem de askeri seviyede, A-10’a karşı F-35A tercihi tartışma konusu olmaya, gündemde kalmaya devam etmektedir.
CAS için F-35A uygun mu?
CAS görevlerinde F-35A; yerden yapılacak hafif silah ateşini atlatmak için hızını ve manevra kabiliyetini kullanabilir, ancak sensörlerinin ve silahlarının menzili ve hassasiyeti, bu jetin; A-10 gibi uçaklar için daha zor olan irtifalarda, CAS operasyonlarını çok daha başarılı bir şekilde gerçekleştirmesini sağlayabilir.
F-35A aynı zamanda 25 mm'lik bir topla da donatılmıştır ve sahada hızla gelişen tehdit dinamiklerine yanıt olarak; rotasını hızlı bir şekilde ayarlayabilecek kadar manevra kabiliyetine de sahiptir. Deneyimli pilotlara göre; F-35'i yakın hava desteği için A-10’dan daha uygun bir seçim haline getiren en öne çıkan özelliği; F-35'in algılama ve hesaplamasıyla sağlanan hava-yer ağı (network) ve iletişim sinerjisidir.
Hız, manevra kabiliyeti ve havadan yere silahlarının gelişmiş olmalarının yanı sıra, F-35'in yakın hava desteği görevlerini başarıyla yerine getirmesini sağlayacak diğer çok önemli özelliklerinin "algılama", "bilgi işlem" ve "hassas hedefleme" olacağı, USAF uzmanlarınca değerlendirilmektedir.
F-35'in sıklıkla tartışılan ve uzun yıllardır geliştirilmekte olan "sensör füzyonu" modülleri; gelen sensör verilerinin farklı havuzlarını entegre etme ve pilotlar için hızlı bir şekilde entegre bir resim oluşturma yeteneği ile çalışır. Bunun, benzeri görülmemiş bir hassas hava-yer hedefleme ve taarruz ölçüsüne olanak sağladığı vurgulanmaktadır. Ancak, tüm bu özelliklerin gerçek operasyon ortamlarında kullanılabilirliği tam olarak denenmemiş, tam olarak kendilerini henüz ispat etmemiş durumdadır.
Sonuç
F-35A'nın CAS ortamında A-10'dan daha iyi performans gösterebilmesini sağlayabilecek kritik teknolojik özellikleri; A-10’da bu seviyelerde olmayan; ağ oluşturma (networking), hassas algılama ve yüksek hızlı, doğru hava-yer bilgi paylaşımıdır. Bunlar, F-35A'nın CAS ortamında üstünlük sağlayacak şekilde konumlandırılmasını sağlayabilecek kritik kapasitelerindendir; ancak bu işlevlerini daha uzun menzillerden gerçekleştirebilme yeteneği de CAS kabiliyetine ayrıca katma operasyonel değer katacaktır.
Efsanevi uçak, Tank Katili A-10; kurtardığı hayatlar nedeniyle, kara birliklerinin kalplerindeki yerini sonsuza kadar sağlamlaştırmış olsa da daha gelişmiş karadan ateşlemeli, karadan-havaya taarruz silahları, hafif silah ateşi ve omuzdan ateşlemeli mühimmatın, muhtemelen daha da gelişmiş yeni varyantları harp ortamına sürülecektir. Bu yeni silahlar A-10 için yıllar öncesine göre çok daha ölümcül riskler taşıyacaktır. Yani; emektar A-10’un günleri artık sayılıdır.
Bu nedenle; bilgi işlem, algılama ve silahlarla sağlanan hassas hedefleme ve yüksek hızlı, tutarlı hava-yer bağlantısı, F-35A'nın önümüzdeki yıllarda CAS için en iyi şekilde konumlandırılabileceği anlamına gelebilir, ancak servisten alınana kadar A-10’un CAS şöhreti F-35A’nın karabasanı olacaktır. A-10 CAS çıtasını çok yükseğe çıkartmıştı, bu yüksekliği aşmak F-35A için hiç kolay olmayacak.