F-35I Adir İsrail İçin Yeterince İyi mi?

F-35 tasarım, geliştirme, seri üretim programı sık sık gecikmeler ve artan maliyet aşımları nedeniyle kullanıcılarına ciddi sıkıntılar yaşatıyor. F-35 kullanıcıları arasında İsrail de var ve İsrail’in de memnuniyetsizliği biliniyor. Bu arada, anti-stealth (gizlilik) teknolojileri de geliştiriliyor ve bu uçağın en büyük avantajı olarak reklamı yapılan özelliğini yakın gelecekte etkisiz hale getirebilirler. 

İsrail'in ABD ile uzun süredir devam eden savunma ortaklığının bir parçası olarak, bu ortaklık çerçevesinde ülke elli yılı aşkın süredir hava savaşı yetenekleri için neredeyse tamamen ABD yapımı savaş uçaklarına güvenmektedir. 

F-35 ABD Hava Kuvvetleri’nin yaşlanan F-16'larının yerini alması amaçlanan beşinci nesil darbe amaçlı ve ihracata sunulan ilk hayalet avcı uçağıydı. F-16'nın İsrail Hava Kuvvetleri tarafından işletilen açık ara en çok sayıdaki platform olması ve savaş uçağının 1970'lerin sonlarında ilk ihracat müşterisi olması nedeniyle; İsrail’in hem F-35 tasarım ve üretim ortağı olması hem de en fazla sayıda F-35’i satın alması bekleniyordu. Ama böyle olmadı. İsrail, F-35’in hiçbir seviyesinden (I, II, III) program ortağı olmadı, FMS satışları kapsamında 50+25 F-35I Adir’i satın aldı. F-35I, F-35A konfigürasyonunda İsrail’e has değişiklikler yapılmış, özel bir varyanttır. İsrail’in F-16’ları servisten alımıyla paralel olarak F-35I sipariş sayısını arttırması bekleniyor ama İsrail’in bu konuda çok istekli olduğu gözlemlenemiyor. Ancak, bu konudaki ABD baskısı yüksek.

F-16I Soufa

İsrail’in F-35I alımını sayıca arttırması üzerindeki ABD baskısının ana nedeni sadece ekonomik değildir. İsrail hem Hem F-4, hem F-15 ve hem de F-16’nın harekât ortamındaki en etkili kullanıcısı oldu, bu uçakların muharebede kendini kanıtlamış (combat proven) olmalarını sağladı. Bir başka deyişle Israil; ABD savaş uçaklarının reklamını yapan, onlara itibar kazandıran, satışını arttıran bir kullanıcıdır.

F-35I, İsrail Hava Kuvvetlerinin ilk stealth platformu olarak; F-16I ve F-15I’ya nazaran kayda değer bir yetenek yükseltmesi sağlarken, İsrail'in savunma ihtiyaçları ve sürekli çatışma halindeki bu Orta Doğu devletinin karşı karşıya olduğu artan tehditler analizine göre, ülkenin sürekli güvenliğini sağlamak için yeterli değil. 

İsrail Hava Kuvvetleri, yakın rakiplerine karşı hava üstünlüğünü garanti altına almak için, uzun süredir ABD savaş uçaklarını kullanmaktadır. Yom Kippur Savaşı sırasında üçüncü nesil F-4 Phantom II’ya güvendi ve 1970'lerin sonlarından bu yana dördüncü nesil F-15I gibi seçkin ABD ağır sıklet savaş uçaklarına güveniyor. Bu, F-5 ve F-16 gibi hafif platformların hiçbir zaman güvenilir bir şekilde yerine getiremeyeceği bir roldü ve İsrail Hava Kuvvetleri, ABD yapımı en gelişmiş ağır hava üstünlüğü platformlarından (F-4, F-15) yoksun olsaydı, tarihi çok farklı olurdu. 

İsrail'in potansiyel düşmanları Suriye ve İran'ın hava harp yeteneklerini modernize etmek ve geliştirmek için adımlar atması ve mevcut en gelişmiş Rus yapımı donanımlardan bazılarını satın almasıyla birlikte, İsrail'in yaşlanan F-15I'nın yerini alacak daha modern bir hava üstünlüğü savaş uçağına her zamankinden daha fazla ihtiyacı var. 

F-15I Ra'am

ABD'nin F-16 hafif savaş uçağının beşinci nesil analoğu F-35A iken, F-15'in analoğu ise İsrail'in edinmeye derin ilgi gösterdiği seçkin F-22 Raptor hava üstünlüğü savaşçısıdır. Ancak ABD Kongresi'nin Raptor'un ihracatını yasaklaması ve platformun üretiminin durdurulması nedeniyle İsrail, uzun süredir gelecekteki hava üstünlüğü uçağı arayışında çaresiz bir konumda kaldı. F-35 hiçbir zaman hava üstünlüğü için tasarlanmadı ve İran veya Suriye, Su-35 veya Su-57 gibi modern bir yeni nesil hava üstünlüğü platformu edinirse (İran Su-35 tedariğine karar verdi) eski İsrail F-15I filosu buna karşı koymakta tamamen yetersiz kalacaktır. Son teknolojiye sahip Rus karadan havaya füze sistemleri ve savaş uçaklarının Orta Doğu ve Doğu Afrika'da çoğalmasıyla; İsrail, hava savaş yeteneklerindeki değerli ve uzun süredir devam eden avantajını kaybetmeye hazırlanıyor.

ABD, F-35'i hayatta kalabilmesi için büyük ölçüde stealth yeteneklerine güvenecek şekilde tasarlarken, İsrail, kendisine karşı sürekli gelişen uçaksavar teknolojileri karşısında bu sistemlere pek güvenmediğini ısrarla vurguluyor. 

Sonuç olarak; İsrail, Hava Kuvvetleri, hayatta kalma kabiliyetini artırmak ve stealth yeteneklerini tamamlamak için; F-35A savaş uçaklarını yerli elektronik savaş sistemleriyle değiştirmesine izin verilmesi konusunda ısrar etti ve bu talep başlangıçta reddedilmiş olsa da, ABD sonunda müttefikinin talebini kabul etti. İsrail, F-35'in performansından emin olmasa da, ülke kendi versiyonu olan F-35I'yı orijinal F-35A'yı temel alarak tak-çalıştır sistemlerinin yanı sıra kendi sensörlerini, elektronik karşı önlem sistemlerini ve diğer elektronik savaş sistemlerini ekledi. İsrail, F-35'in yerli versiyonunu bu şekilde geliştiren tek devlettir.

İsrail'in F-35'i özelleştirmesi, ülkenin F-16 ve F-15 dahil olmak üzere ABD yapımı savaş uçaklarını, savaş yeteneklerini geliştirmek ve özellikle hayatta kalma kabiliyetlerini artırmak için yerli olarak modernize etme konusundaki uzun geçmişinin bir parçası. 

İsrailli F-16 savaş uçakları normalde Suriye hava sahası üzerinde görev yaptıklarında kendilerini son derece savunmasız bulacak ve İsrail Hava Kuvvetlerinin ülke üzerindeki operasyonlarının sıklığı göz önüne alındığında son derece ağır kayıplar verecek olsalar da, İsrail; filosunu son teknoloji elektronik savaş sistemleriyle modernize etmeyi başarmıştı. Platformun kendi versiyonu olan F-16I'yı yoğun bir şekilde savunulan Suriye, Irak, İran hava sahalarında uçurabildi ve minimum kayıpla karşılaştı. ABD ve müttefiklerinin bu tür operasyonlarda kullandığı F-16C varyantını kullansaydı kayıpları çok daha yüksek olacaktı.

F-35I Adir, kendisinden önceki F-16'ya benzer şekilde beş ila on yıl içinde, karadan havaya füzeler gibi uçaksavar silah sistemlerine ve gelişmiş anti-stealth silah sistemlerine karşı savunmasız hale gelecektir. Rakipsiz anti-gizlilik yetenekleriyle şu anda Orta Doğu'da yaygınlaşan S-400 karadan havaya füze sistemi bunun yalnızca bir örneği olmaya devam ediyor. 

Bugünlerde İsrail, hava üstünlüğü kazanımında F-35I Adir (Güçlü Olan)’a güvenmiyor. F-15I Ra'am (Gökgürültüsü)’ın tahtını devralacak hava üstünlüğü uçağının arayışı içindedir.