savunma

Gelecekte Savaş Uçakları Nasıl Olacak?

Hava savaşının geleceği, yakında gerçek uçağın kendisinden çok ona eşlik eden sistemlere bağlı hale gelecektir. Veri ve istihbarat, uzun vadeli askeri stratejide daha değerlidir, bu nedenle sensörleri, hedef arama, bulma, görüntüleme, kilitleme, vurma teknolojilerinin etkinliği vd. benzer özellikler, yeni uçak modellerinden daha yüksek bir önceliğe sahip olacaktır.

Yaklaşık yüz yıl önce hava savaşlarının başlangıcından bu yana, savaş uçağı hava hizmetinin temel unsuru olmuştur. Bu yüzyılın son yetmiş yılı ise Jet Savaş Uçakları çağıdır ve en yoğun olarak Vietnam savaşında görev yapmışlardır. Dünyanın dört bir yanındaki silahlı güçlerde kullanılan savaş uçakları, savaşların nasıl yapıldığını yeniden tanımladılar ve geliştirdiler.

Ancak savaş uçakları, yeni teknolojiler tarafından demode edilme tehlikesiyle karşı karşıya mı?

F-117, F-22, F-35, radardan kaçmak için gizli teknoloji ile donatıldılar ve bu özellikler, uçakların "görünmez (stealth)" olarak tanımlanmalarına neden oldu.

Bu uçaklara görünmez demek elbette doğru değildi. Stealth uçakların, gövde kaplama malzemeleri, aerodinamik geometrileri ve bazı radar dalgalarını yanıltıcı algılama ve yayma sistemleri nedeniyle radar taramalarında tespit edilmeleri daha az olasıdır, tespit edildiklerinde verdikleri iz çok küçüktür. Ayrıca, potansiyel olarak düşman hava sahasında tespit edilmeden uçmalarına izin verebilecek “karıştırma” teknolojilerine de sahiptirler.

Ancak yeni teknolojilerin her zamankinden daha hızlı bir şekilde ortaya çıkmasıyla, gerçekçi olarak bu tür uçaklara daha ne kadar ihtiyacımız olacak ve bunların satın alma ve tedarik maliyetlerine değecek mi?

Yeni uçaklar, "altıncı" nesil savaşçılar kategorisine girecek (Bknz. Ref.-1 & Ref.-2). Altıncı nesil bir avcı uçağının hangi yeteneklere sahip olacağı hala net değildir, tam olarak belirlenmemiştir/belirlenememiştir. Bazı havacılık otoriteleri, altıncı nesil savaş uçağının; hipersonik hızlarda seyrüsefer yapabileceğini, insanlı ve insansız bir hava aracı arasında geçiş sağlayacağını, insanlı ve insansız uçurulabileceğini, lazer atışı yapan silah sistemlerine sahip olacağını ve hatta yapay zekaya da sahip olacağını öngörmektedirler. (Yapay zekâ için Bknz. Ref.-3)

Gelecekte Savaş Uçakları Nasıl Değişecek?

1. Savaş Uçakları Daha Çok Yönlü Olacak.

Hiper bağlantı, gelecekte etkileşimlerde hayati bir rol oynayacaktır. Canlı güncellemeler alma, herkesin savaş alanında nerede olduğunu anlama ve tüm insansız hava araçlarını tek bir alanda kontrol etme yeteneği, savaş uçağını daha çok yönlü bir silah haline getirecek.

2. Görünmezlik (Stealth) Özelliği Daha da Önemli Olacak.

Tarama ve izleme teknolojisi daha rafine hale geldikçe, geniş ve dar alanlarda radarlara tespit edilmeden hareket etme yeteneği daha elzem hale gelecektir. Karıştırma teknolojisi zaten var, ancak onu geniş bir aralıkta sürdürme yeteneği, gelecekte hava savaşlarını kazanmak için zorunlu olacaktır. Günümüzün gelişmiş uçakları, elektro-optik/kızılötesi ve sentetik açıklıklı radar görüntüleme yeteneklerine sahiptirler. Gelişen yetenekler, düşmanları tespit etmenin yollarını otonom olarak bulan "bilişsel" elektromanyetik silahları ve savunmaları içerirler/içerecekler.

3. Hız/Sürat.

Altıncı nesil savaş uçaklarının Mach 2.2 ile Mach 2.5 arasında herhangi bir hızda uçması bekleniyor. İnsansız olanlarının hipersonik hızlarda (+5 Mach) uçması istenecek/beklenecektir. Daha düşük maliyetle daha yüksek hız, savaş uçaklarının daha yetenekli ve verimli olduğu anlamına gelecektir.

4. Yüksek Manevra Kabiliyeti.

Günümüzün avcı uçaklarının bazıları da çok yüksek manevra kabiliyetine sahiptirler, ancak içinde insan olanlar +9 G (G, yerçekimi kuvveti nedeniyle hissettiğimiz ivmedir) kuvvetinin üzerine çıkamamakta (insanın fizyolojik direnci kısıtı nedeniyle) ve bu durum da manevra kabiliyetlerini kısıtlamaya neden olmaktadır. Ayrıca, daha yüksek manevra kabiliyeti için uçağın yapısal durumunun da müsait/uygun olması gerekmektedir.

5. Yüksek Taşıma Kapasitesi.

Kullanıcı hava güçleri, savaş uçaklarının silah ve mühimmat taşıma kapasitelerin de olabildiğince yüksek olmasını arzu ederler, bu talep havacılığın başından beri böyleydi.

6. Uzun Menzil.

Özellikle tek motorlu savaş uçaklarının en büyük kısıtları kısa menzilleriydi. Kullanıcı hava güçleri haklı olarak uzun menzilli savaş uçaklarını talep etmektedirler.

7. Düşük Satın alma ve Bakım-İdame Maliyetine Haiz Olmaları.

Sadece kullanıcı hava güçleri değil bu hava güçlerine bütçe finansmanlarını sağlayan kullanıcı ülke hükümetleri de satın aldıkları ve yaklaşık 50-60 yıl bakım ve idamelerini sağlayacakları savaş uçaklarının maliyetlerinin makul seviyelerde olmasını arzu ve talep etmektedirler.

Örneğin; günümüzde F-35’in bakım-idame maliyeti F-16’nın yaklaşık on mislidir, ancak 1 adet F-35 10 adet F-16’nın görevini yapmaktan uzaktır.

Uçağın Performans Parametrelerinin Optimizasyonu Nasıl Olacak?

Bir savaş uçağından yüksek yüksek hız, yüksek manevra kabiliyeti, yüksek taşıma kapasitesi, yüksek görünmezlik özelliği, uzun menzil istemek pratik bir çözüme götüremeyecektir. Henüz bunların hepsini tek platformda toplayabilen bir teknoloji yok, gelecekte belki olacaktır.

Örneğin, görünmezlik (stealth) özelliği olsun istediğimiz bir uçağın yüksek mühimmat taşıma kapasitesi, uzun menzili, yüksek sürati ve yüksek manevra kabiliyeti de olsun istediğimizde; görünmez uçaklarda harici kısımlarda mühimmat taşımak istersek uçağın görünmezlik özelliği ortadan kalkacaktır, görünmezliği sağlamak için tüm mühimmatı gövde içinde taşıdığımızda da taşıma kapasitemiz azalacaktır. Hadi uçağın gövdesini büyüttük ve gövde içinde daha fazla mühimmat taşıyabildik, bu durumda büyük gövde nedeniyle manevra kabiliyetimiz azalacak, sürat düşecek, menzil kısalacaktır.

Talep edilen tüm bu performans özelliklerinin hepsini tek bir hava platformunda bulundurabilmek için çok hassas bir optimizasyon (olabilecek en iyisi) denklemine ihtiyacımız olacaktır. Bir özellikten biraz fazla performans beklediğimizde bir başka özellikten makul bir oranda tasarruf etmek durumunda kalınacaktır.

Sonuç olarak; savaş uçakları insanlı ve akabinde tamamen insansız olarak önümüzdeki onlarca yıl boyunca geliştirilerek kullanılacaklar ve hava savaşlarını domine etmeye devam edeceklerdir.