Havacılığın Kilit Mesleği ve Sektörü; UÇAK BAKIM, Bölüm: 2

UÇAK BAKIMINDA EĞİTİM

Özet:

Bu bölümde; bazı toplumlarda “havacılık bakımı” olarak da tanımlanan “uçak bakım” mesleğinde veya sektöründe hizmet veren yönetici, mühendis, teknolog, tekniker ve teknisyenlerin hangi eğitim ve öğrenim seviyelerine sahip olmaları gerektiği, sivil ve askeri havacılıktaki benzerliklerinin neler olduğu irdelenmiştir.

A. Uçak Bakımında Eğitim Neden Önemlidir?

Eğitim her meslek için önemlidir. Eğitim bu dünyada ve bu toplumda yaşayabilmek için de önemlidir. Eğitim insanoğlunun binlerce yıllık yaşam mücadelesinin oluşturduğu ve geliştirdiği bir yetenek’tir. İnsanoğlu bu medeniyet seviyesine eğitim sayesinde ulaşmıştır.

Uçak Bakım havacılık dünyasının en kritik mesleğidir, çünkü tabiri caiz ise; “uçak bakımcının tornavidası sadece iki yönü işaret eder; yaşamı ve ölümü”. Üç eksende hareket edebilen bir platform ile şaka olmaz. Bütün havacılık uçuş ve sistem emniyet kuralları, 1903’den günümüze mürekkep ile değil “kan ile” yazılmıştır.

Uçak bakımcı olmak ve uçak bakımda kariyer geliştirmek için gerekli eğitim ve öğretim unvan sahibi olmak için alınmaz, uçak sistemlerinin etkinliği ve emniyeti bunu gerektirdiği için alınır. Üstelik sadece eğitimi almış olmakla kalmaz, aldığınız eğitimi uçak sistemlerine uygulayabilecekmisiniz amaçlı sörtifiyeye de tabi tutulur ve ilgili yetki sertifikanızı alırsınız. Uçak bakım mesleğinde iştigal edebilmek için sadece diploma yetmez, aynı zamanda yetki sertifikasına da sahip olmanız gerekir.

Bölüm: 1’de uçak bakım sisteminin ne olduğu, nasıl organize edildiği konuları işlendi ve özetlendi. Bu bölümde uçak bakım sisteminde görev alacak “bakımcıların” (yönetici, mühendis, teknolog, tekniker, teknisyen) temel ve ileri eğitimlerinin nasıl olduğu ve olması gerektiği yönündeki fikirlerimi özetlemeye çalışacağım.

Aşağıda verilen ve sanki sivil havacılık için olduğu algılanabilecek eğitim ve öğrenim askeri havacılık için de gereklidir yani üniversal’dir. İlave olarak, Türkiye, ABD, İngiltere, Almanya, Rusya silahlı kuvvetleri havacılık bakım yönetimindeki temel hususlara da kısaca değineceğiz.

Havacılıkta her mesleğin sörtiye edilmesi gerekliliğinden bahsettik. Başka bir ifadeyle; lise, meslek lisesi, teknik lise, meslek yüksek okulu, yüksek okul, fakülte ve ensttitülerden aldığını diplomalar uçak bakım mesleğini icra edebilmeniz için yeterli değildir. Sizin yeterliliğinizi FAA/EASA/SHY yönetmeliklerine göre sörtifiye edecek bir eğitime dahil olmalısınız ve sertifikanızı almalısınız. Ayrıca, çalışacağınız hava gücü ve havayolu şirketinin belirlediği birlik içi ve şirket içi iş üzeri eğitimleri ve iş üzeri eğitimleri de (OJT-On The Job Training) almalısınız. Aslında bu eğitimler de yetmeyecek, havacılık bakım faaliyetlerini yürüttüğünüz sürece eğitime yani “meslek yaşamı boyunca eğitime” tabi tutulacaksınız. 

Uçak Bakım Mesleği’nin gerektirdiği eğitim konularına girmeden önce kafa karıştıran birkaç husustan bahsetmek istiyorum.

1. Bakım Mühendisliği ile Uçak Bakım Mühendisliği aynı anlama mı gelmektedir?

Hayır, bakım mühendisliği genel bir bilimdir ve havacılık/uçak bakım mühendisliği, gemi bakım mühendisliği, tesis bakım mühendisliği gibi detay alanlara girdikçe o alanda uzmanlaşmayı geretirir. Fakat özellikle matematiksel ve istatistiksel metriksler (metrix), bakım konseptleri, meseleye çözüm bulma (troubleshooting)metodları, insan faktörleri mühendisliği v.d. bir çok bakım mühendisliği disiplini ortak olarak her bir farklı bakım sektöründe uygulama alanı bulmaktadır.

2. Fakültelerde veya yüksek okullarda 4 yıl okuyup lisans diploması alan Teknolog’lar neden Mühendis kabul edilmiyor?

Bu tamamıyla akademik bir konu ve gördüğüm kadarıyla dünyanın her yerinde böyle, en azından ABD’de de böyle olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim. Akademik dünyada genel kabul şu; mühendis yoğun bir teorik eğitim almalıdır, teknolog yoğun teorik eğitimden ziyade aynı mühendislik dalının teorilerinin uygulanmasına yönelik kapsamlı bir eğitim alır. Ancak, mühendislik grubu hiyerarşisinde mühendis teknolog’un üzerindedir ve yetki ve sorumluluğu da daha yüksektir. Bu durum bizde de olduğu gibi, mühendislik unvanının çok önemsendiği toplumlarda yoğun bir eğitim ve öğrenim gören kişilerin lisans diploması alabilmelerine ve alanlarında yüksek lisans ve doktora yapabilmelerine rağmen, mühendis unvan ve yetkisine sahip olamamalarını çok dert etmelerine neden olabilmektedir. Ayrıca bizde teknolog unvanının yaygın olarak kullanıldığını da gözlemleyemedim. Açıkçası, fakülte ve yüksek okullarda teknik disiplinlerde 4 yıl öğrenim görüp lisans seviyesi diploma alanların akademik unvanı nedir? Tam olarak bildiğimi söyleyemem. Bu nedenle bu satırlarda en azından uçak bilimleri alanında bu tarz eğitimi alanları, ABD’de olduğu gibi teknolog/teknolojist unvanı ile sıfatlandırmayı uygun değerlendirdim.

3. AME ve AMT Aynı Sertifikasyona Sahip Aynı Seviye Mesleklerdir. Bu Durum Bazı Kültürlerde Kavram Karışıklığına Sebebiyet verebilmektedirler.

AME (Aircraft Maintenace Engineer) ile AMT (Aircraft Maintenance Technician) aynı meslek ve sertifikasyonu temsil eder. Britanya Milletler Topluluğu’nda teknisyen, tekniker, teknolog ve mühendis grubunun tamamına mühendis tabirini kullanma alışkanlığı yaygındır. Bu durum, bu tarz genellemenin olmadığı toplumlarda kavram kargaşasına neden olabilmektedir. Örneğin ABD’de AME unvanı kullanılmaz onun yerine AMT unvanı kullanılır ve bu FAA dokümantasyonunda da belirtilir. AMT sertifikasyonu aynı zamanda A&P (Airfirame and Powerplant/Gövde ve Motor) sertifikasyonunu da temsil eder.

Bizim yazımızda bahsedilen Uçak Bakım Mühendisliği de AME değildir. Bizim “Uçak Bakım Mühendisi”nden kastımız; Uçak ve Elektrik-Elektronik mühendislerinin “Bakım Mühendisliği” ilave eğitimi alarak oluşturdukları mühendislik disiplinidir.

B. Uçak Bakım Sisteminde Görev Alacak Kişiler Kimlerdir ve Sistem İçerisindeki Rolleri Nedir ve Eğitimleri Nasıl Olmalıdır?

I. Uçak Bakım Meslek Grubu:

 Yönetici (ilgili mühendislik biliminde lisans ve yüksek lisans, sertifika & yönetim bilimlerinde yüksek lisans, sertifika) bilgi, tecrübe, yönetim tecrübesi ve liderlik yeteneği,

 Mühendis (lisans, yüksek lisans, sertifika),

 Teknolog (lisans, yüksek lisans, sertifika),

 Tekniker (ön lisans),

 Teknisyen (sertifika),

1. Uçak Bakım Yöneticisi:

Uçak sistemlerinin ve ekipmanının daha iyi bakımını, güvenilirliğini ve kullanılabilirliğini sağlamak için mühendislik kavramlarının ve prosedürlerinin uçak sistemlerinin, ekipmanının, optimizasyonunu uygulatır.

Uçak sistemlerinin ve ekipmanının bakımını, arıza giderme faaliyetlerini, modernizasyonunu planlamak ve uygulamak için mühendislik yönetimi teorilerini ve uygulamalarını kullandırmak. Bunu, en yüksek düzeyde güvenilirlik ve verim elde etmek ve sürdürmek için işletim prosedürlerinin optimizasyonu ile birlikte yaptırır.

Uçak Bakım yöneticilerinin birçok uçak sistemi hakkında detaylı bilgi sahibi olması gerekir. Uçak Bakım Yönetimi alanında çalışan bir kişi, uçak sistemleri, lojistik, olasılık ve istatistikler hakkında derinlemesine bilgi veya deneyime sahip olmalıdır.

Uçak Bakım yönetiminde, hava gücünün, hava yolu şirketinin asli sistemi olan uçakların işletimi ve bakım idame faaliyetlerinin bütçelendirilmesi konusunda bilgi deneyim de sıklıkla gereklidir. Pozisyon normalde çeşitli seviyelerde personel ile sözlü ve yazılı iletişim gerektirdiğinden, mükemmel kişilerarası iletişim ve katılımcı yönetim becerileri de arzu edilir.

Uçak Bakım Yöneticisi, rutin ve önleyici bakım programlarının planlanmasını ve uygulanmasını yaptırır. Arızaları ve yaklaşan sistem arızalarını meydana gelmeden önce görsel olarak tespit etmek için sistemlerin düzenli olarak izletir. Metodu ve süreci belirler, süreci yönetir.

Dış yükleniciler tarafından gerçekleştirilen bakım ve onarım faaliyetlerinin gözlemlenmesini ve denetlenmesini de yürütür, yani bir hava üssüne ait uçağın servis ve bakımını, arıza giderme faaliyetini bir başka hava üssü icra edebilir ya da bir havayolu şirketine ait uçağın servis, bakım ve arıza giderme faaliyeti başka bir havayolu şirketi tarafından yapılabilir. Bir bakım, üretim veya imalat ortamında, sorunsuz ve güvenli günlük tesis operasyonları için iyi bir bakım yönetimi gereklidir.

Uçak Bakım Yöneticileri yalnızca mevcut sistem ve ekipmanları izlemekle kalmaz, aynı zamanda geliştirilmiş sistemleri üst yönetime önerir ve sistemlerin eskidiği ve değiştirilmesi gerektiğine karar verilmesine yardımcı olur. Bu amaçla; bakım mühendisleri, teknolog, tekniker ve teknisyenlerinin de fikir ve değerlendirmelerini, önerilerini toplar ve sentezler, ayrıca diğer yöneticiler ile de fikir ve bilgi alışverişini yürütür.

Havacılık Bakımında/Uçak Bakımında Görev Alacak Yöneticilerin Branşları ve Öğrenimleri Nasıl Olmalıdır?

Uçak Bakım Yöneticileri; uçak mühendisliği, elektronik mühendisliği, bakım mühendisliği ve yönetim bilimlerinde eğitim ve öğrenim sahibi olmalı, FAA/EASA/SHY Uçak Bakım Yönetimi sertifikalarına da sahip olmalı, alanında bilgi, tecrübeye haiz, yönetici ve liderlik özelliği olan meslek erbabı kişilerdir.

Uçak Bakım Yöneticileri, uçak bakım sisteminin içerisinden seçilmelidir. Farklı sistemlerden ve ortamlardan gelenlerin uçak bakım sistemini yönetmeleri düşünülemez.

2. Uçak Bakım Mühendisi

Bu yazıda, bazı mühendislik alanlarında akademik dereceye sahip olanları tanımlamak için mühendis terimini kullanıyoruz.

Bu insanlar mekanik/teknisyen, tekniker ve teknologdan farklı şekilde eğitilmişlerdir.

Uçak Bakım Mühendisleri, bilim ve mühendisliğin temelleri (matematik, kimya, fizik vb.) yanı sıra; tümevarım ve tümdengelim akıl yürütme tekniklerinde, istatistiksel analiz, problem çözme ve sistem mühendisliği alanlarında eğitilirler. Mühendislerin, mühendislik unvanına sahip oldukları lisan eğitimleri uygulamalardan ziyade son derece yoğun teoriye ve bu teorilerin ispatlarına dairdir. Mühendisler fakültelerdeki lisans eğitimleri sürecinde temel olarak kendi mühendislik alanlarındaki sistemlerin tasarımına dair eğitilirler. Bu sistemlerin bakım ve idamelerine dair eğitimleri ise yüksek lisans programlarında ve/veya özel kurslarda alırlar.

Mühendisler ayrıca belirli bir mühendislik disiplininde uçak, elektronik uzmanlaşırlar, ilaveten bakım mühendisliğinde de uzmanlaşmalıdırlar.

İyi uçak bakım mühendisliği, boyutu ne olursa olsun herhangi bir uçak sisteminin veya işletme operasyonunun başarısı için hayati önem taşır. Uçak bakım mühendisi, günlük operasyonların verimliliğinden ve uçak bakım sistemindeki herhangi bir operasyonel problemin keşfedilip çözülmesinden sorumludur.

Peki Havacılık Bakımında Görev Alacak Mühendislik Branşları ve Öğrenimleri Nasıl Olmalıdır?

 Genel Gövde Sistemleri (yapısal, kumanda, iniş takımları, hidrolik, pinomatik, yakıt, elektrik, mekanik, mekatronik (mekanik bölümü), silah ve mühimmat sistemleri ve alt sistemleri) ve Gaz Türbinli Motorlar (turbojet, turbofan, turboprop, turboshaft, ramjet) ve bunlara ait sistemler ve alt sistemleri alanlarında;

Uçak Mühendisi (Lisans), Uçak Bakım Mühendisliği (Yüksek Lisans) ve FAA/EASA tarafından belirlenen alanlarda sertifikasyonların eğitimi. Ayrıca, bakım ve idamesinden sorumlu olunacak uçak/uçaklar ile ilgili tip sertifikasyon eğitimi.

 Aviyonik Sistemler (otopilot, seyrüsefer, iletişim, görev bilgisayarları, atış kontrol, mekatronik (elektronik bölümü)

Elektronik Mühendisi (Lisans), Uçak Bakım Mühendisliği (Yüksek Lisans) ve FAA/EASA tarafından belirlenen alanlarda sertifikasyonların eğitimi. Ayrıca, bakım ve idamesinden sorumlu olunacak uçak/uçaklar ile ilgili tip sertifikasyon eğitimi.

Mühendisler kendilerinin sorumluluk alanlarındaki havacılık disiplinlerinin dışındakiler ile ilgilenemezler örneğin uçak mühendisi aviyonik sistemlerden sorumlu değildir.

Mühendislik grubu dahilinde; diğer mühendisler, teknologlar, teknikerler ve teknisyenlere çalışmaları gerekir, teknolog, tekniker ve teknisyenlerin çözemediği sorunları çözmek zorundadırlar. 

Teknolog, teknisyen ve tekniker tarafından uygulanan tüm arıza arama ve giderme prosedürleri işe yaramadıysa, mühendis soruna yeni bir açıdan çözümü belirlemeli ve sorunu gidermelidir.

Bu, mühendisin sistemin tasarımından ve işletiminin temellerinden daha fazlasını anlamasını gerektirir.

Ayrıca, standart bakım prosedürlerinde açıklanmayan, ters gidebilecek türden şeyleri ve dış etkenlerden etkilenebilecek türde şeyleri de anlamalıdır.

Mühendis, sorunları incelemek ve analiz etmek için yeni ve yenilikçi prosedürler geliştirebilmelidir ve etkin bir şekilde uygun bir cevaba ulaşmak için "büyük resmi" anlamalıdır.

Mühendislerin yapması gereken budur. Mühendisler temel olarak problem çözücülerdir.

Etkili ve verimli bir bakım ve mühendislik organizasyonunun sorunsuz çalışmasını sağlamak için her iki disiplinin (mühendislik ve bakım) yanı sıra her seviyede uzmanın (mühendisler, teknologlar, teknikerler ve teknisyenler) olması gerekir.

Sorun giderme aslında bir düşünme sürecidir. Sistemin nasıl çalıştığının kapsamlı bir şekilde anlaşılmasıyla başlar. Ekipman veya sistemin çalışma teorisini bilin. Birden fazla varsa, tüm fonksiyonları ve çalışma modlarını bilin. Çeşitli çalışma modlarında hangi bileşenlerin veya devrelerin ortak olduğunu ve hangilerinin her moda özgü olduğunu anlayın. Sisteminizin gerekli tüm girdileri alabilmesi için başka hangi sistemlerin çalışması gerektiğini anlayın.

3. Uçak Bakım Teknolog’u/Teknolojist’i

Uçak Bakım Mühendislik Teknologları veya Teknolojist’leri, uçak bakım sistemlerinin bakım, arıza-onarım faaliyetlerini yürütmek ve süreçlerini geliştirmek için uçak, elektronik ve bakım mühendislik ilkeleri ve metotlarının uygulanmasını sağlar, tekniker ve teknisyenlere liderlik eder.

 Uçak Gövde ve Motor Bakım Teknolog’u/Teknolojst’i

 Havacılık Elektrik ve Elektroniği Bakım Teknolog’u/Teknolojst’i, olarak sınıflandırılırlar.

Havacılık Fakültesi veya Yüksek Okullarında 4 yıllık lisans seviyesi eğitim alırlar. Eğitimleri mühendislerinki kadar teorik ağırlıklı olmayıp uygulamaya yöneliktir. Teknolog, temel matematik ve mühendislik anlayışını uygular ve çalışmalarını tamamlamak için güçlü pratik beceriler kullanır. Mühendislik ilkelerine aşinadır ve bir dizi teknik beceri konusunda deneyime sahip olmalıdırlar. Akabinde bakım mühendisliği konusunda yüksek lisans ve/veya sertifikasyon eğitimlerine devam edebilirler. Uçak Bakım Mühendislik grubu içerisinde mühendis ve tekniker arası bir pozisyondadırlar.

4. Uçak Bakım Teknikeri

Uçak bakım sistemlerinin bakım, arıza-onarım faaliyetlerini yürütür.

Havacılık Meslek Yüksek Okulu ön lisans programı mezunlarıdır. Akabinde çalışılan uçağa ait tip eğitimi akabinde bakım ve arıza onarımı sertifikasına haiz olmaları gereklidir. Uçak Bakım Mühendislik grubu içerisinde teknolog ve teknisyen arası bir pozisyondadırlar.

 Uçak Gövde ve Motor Bakım Teknikeri

 Havacılık Elektrik ve Elektroniği Bakım Teknikeri, olarak sınıflandırılırlar.

5. Uçak Bakım Teknisyeni

Uçak bakım sistemlerinin bakım, arıza-onarım faaliyetlerini yürütür.

Havacılık Meslek Liseleri mezunlarıdır. Akabinde çalışılan uçağa ait tip eğitimi akabinde bakım ve arıza onarımı sertifikasına haiz olmaları gereklidir. Uçak Bakım Mühendislik grubu içerisindedirler.

 Uçak Gövde ve Motor Bakım Teknisyeni

 Havacılık Elektrik ve Elektroniği Bakım Teknisyeni, olarak sınıflandırılırlar.

Dünya Hava Kuvvetlerindeki Uçak Bakım Grubu Elemanları da yukarıdakilere benzer bir statü ve sınıflandırma içerisindedirler.

C. Dünya Silahlı Kuvvetlerindeki Uçak Bakım İhtisaslaşma Durumuna Göz Atış:

Türk Hava Kuvvetlerinde uçak bakım subayı olabilmek için Hava Harp Okulu’nun Uçak Mühendisliği (Havacılık Mühendisliği) bölümünden mezun olmak gereklidir. Akabinde Hava Teknik Okullar Komutanlığı’nda “Uçak Bakım Subayı” eğitimine tabi tutulurlar. Buradan da mezun olup, hava üstlerine görevlendirilen subaylar, çalışacakları uçak tipinin sertifikasyon eğitimini de alırlar. Uçak mühendisliği mezunları sayıca çok azdır ve bu mezunlar jet pilotu da olabilmektedirler, bu durumda uçak bakım subayı ihtiyacını karşılamak için; elektronik ve endüstri mühendisliği mezunlarından da uçak bakım subayı istihdam edilir. Uçak bakım sınıfı Türk Hava Kuvvetleri’nin en kalabalık sınıfıdır. Uçak Bakım Subayı ihtiyacı Hava Harp Okulu mezunlarından karşılanamaz ise; sivil üniversitelerin uçak/havacılık, elektronik, endüstri, bilgisayar ve makina mühendisliği mezunlarından bakım subayı olarak yetiştirilmek üzere personel kabulü yapılır.

TÜRK HAVA KUVVETLERİNDE UÇAK BAKIM SUBAYI LİSANS ÖĞRENİMİ ÜNVANLARI:

HAVACILIK VE UZAY MÜHENDİSLİĞİ

1924 Teğmen-Yüzbaşı, Uçak Bakım Subayı & 1921 Binbaşı-Albay, Uçak Bakım Üst Subayı–Uçak Bakım, Pilot

BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ

Pilot, 1924 Teğmen-Yüzbaşı, Uçak Bakım Subayı & 1921 Binbaşı-Albay, Uçak Bakım Üst Subayı–Uçak Bakım

ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ

Pilot, 1924 Teğmen-Yüzbaşı, Uçak Bakım Subayı & 1921 Binbaşı-Albay, Uçak Bakım Üst Subayı–Uçak Bakım

ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ

Pilot, 1924 Teğmen-Yüzbaşı, Uçak Bakım Subayı & 1921 Binbaşı-Albay, Uçak Bakım Üst Subayı–Uçak Bakım

Türk Kara ve Deniz Kuvvetlerinde de havacılık/uçak bakım bölümü vardır. Ancak, Kara ve Deniz Harp Okullarında uçak mühendisliği eğitimi yoktur. Çok eskiden, Deniz Kuvvetlerine Hava Kuvvetlerinden uçak bakım subayı transferi yapılıyordu, akabinde bu uygulamaya son verildi. Deniz Kuvvetleri Deniz Harp Okulu makine mühendisliği mezunlarından uçak bakım subayı istihdam edip, bu subayları Hava Teknik Okullar Komutanlığı Uçak Bakım Okulu’nda eğitmekteydi. Günümüzde aynı uygulamaya devam edilmekte midir, inceleyemedim. Kara Kuvvetleri çok eskiden pilot subaylarını uçak bakımından sorumlu tutardı, akabinde uçak bakım subayı sınıfı oluşturuldu, bu sınıfa Kara Harp Okulu makine mühendisliğinden mezun subaylar atanmakta ve bakım subayı eğitimini kendi bünyesinde vermektedir.

Uçak mühendisliği makine mühendisliğinden türeme bir mühendislik disiplini olduğu için; birçok dersleri ortaktır, gerekli fark dersleri alındıktan sonra makine mühendisleri uçak sistemlerine çok rahat intibak edebilirler. O nedenle; hemen hemen tüm hava güçleri (en azından 26 ülkenin hava gücünde böyledir) uçak/havacılık mühendislerinin sayıca yetersiz kaldığı durumlarda, uçak bakım organizasyonlarını makine mühendisleri ile takviye ederler.

ABD Hava, Deniz, Deniz Piyade ve Kara Kuvvetleri, İngiltere, Almanya, İtalya, Fransa, Belçika, Hollanda, Norveç ve Rusya Hava Kuvvetlerindeki durum da bizdekine benzer. Uçak Bakım Subayı’na İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetlerinde Hava Sistemleri Mühendis Subayı (Aerosystems Engineering Officer), Alman, İtalyan ve Rus Hava Kuvvetlerinde Teknik Subay, ABD, Fransız, Belçika, Hollanda ve Norveç Hava Kuvvetlerinde Uçak Bakım Subayı, denir.  

ABD Hava Kuvvetlerinde 21A/M – Aircraft/Munitions Maintenance, Uçak ve Mühimmat Bakım Subayının temel mühendislik branşları Havacılık ve Sistem Mühendisliğidir. 21AX – Aircraft Maintenance, Uçak Bakım Subayları Mekanik (Makine) Mühendisliği mezunları ve Yönetim, Davranış Bilimleri ve Liderlik sosyal bilimler mezunları arasından temin edilirler.

Ancak, ABD Hava Kuvvetleri Uçak Bakım Grup Komutanları Birliği ve ABD Hava Kuvvetleri Uçak Bakımcıları Birliği fahri üyesi olarak bir çok seminerlerine ve toplantılarına katıldım, sunumlar yaptım. Bakımcıların sunumlarından ve sohbetlerinden hatırlarım; teknik insanlar olan bakımcılar, yönetimlerinde teknik öğrenim altyapısından gelmeyen yöneticilere sıcak bakmıyor, içlerine ve kültürlerine dahil etmekte zorlanıyor ve bunu açıkça ifade ediyorlardı. Uçak sistemlerine hâkim olmayan alt-orta ve üst seviyedeki uçak bakım yöneticilerden verim alamadıklarını, kendileri gibi teknik bir dünyadan gelmeyen yöneticilerin liderliklerinin yetersizliğinden yakınıyorlardı. Neyse bu ABD Hava Kuvvetlerinin problemidir. Ancak, bakım yöneticilerinin önce ilgili mühendisliklerde akabinde yönetim bilimlerinde öğrenim görmeleri yönündeki genel havacılık bakımı prensiplerinin ne kadar geçerli ve yerinde olduğu ABD Hava Kuvvetlerinde kendini ispatlamaktaydı. Sadece devletten alınan yönetim yetkisinin havacılık uçak bakımı gibi çok geniş bir sahada liderlik için yeterli olamayacağı, ancak o mega grubun içerisinden kendini ispat ederek çıkanların lider olarak kabul edileceği aşikardır.

ABD HAVA KUVVETLERİNDE UÇAK BAKIM SUBAYI LİSANS ÖĞRENİMİ UNVANLARI:

AERONAUTICAL ENGINEERING

21A/M – Aircraft/Munitions Maintenance

11X – Pilot

11EX – Experimental Test Pilot

18X – RPA Pilot

62EXF – Flight Test Engineer

SYSTEMS ENGINEERING

21A/M – Aircraft/Munitions Maintenance

11X – Pilot

18X – RPA Pilot

62EXF – Flight Test Engineer

MECHANICAL ENGINEERING

21AX – Aircraft Maintenance

11EX – Test Pilot

MANAGEMENT

21A – Aircraft Maintenance

11X – Pilot

BEHAVIORAL SCIENCES & LEADERSHIP

21A – Aircraft Maintenance

11X – Pilot

Çok uzun yıllar önce Rusya Hava Kuvvetlerinde de pilot subayların uçak bakım subaylığı da yaptıklarını biliyorum, tanıdığım bir MiG-29 pilotu aynı zamanda uçak bakım subayıydı, akabinde onlarda da tamamen uçak bakım subaylığı uzmanlık alanına geçildiğini gözlemledim (onlar teknik subay ünvanını kullanıyorlardı) ama detaylı inceleme fırsatı bulamadım.

Sonuç:

Uçak Bakım Disiplini hem sivil hem de askeri havacılıkta kilit bir meslek ve sektördür. Uçak sistemlerinin emniyetinin öncelikle hava platformunun içindeki insanların hayatı, akabinde bu hava taşıtlarının ülke savunması ve ekonomisinde çok değerli ve kıt bulunur makinalar olmaları nedenlerinden dolayı; bu sistemlerin bakım, onarım ve idamesinden sorumlu olan uçak bakım mesleğinin ana oyuncuları olan uçak bakımcıların eğitimi ve öğrenimi çok büyük önem ve anlam arz etmektedir. Bu meslek erbaplarının eğitimlerinin nasıl oldukları ve olmaları gerektiği hakkındaki düşünce ve değerlendirmelerimizi, bilgi ve tecrübemiz doğrultusunda bu yazımızda arz etmeye özel çaba gösterdik.