İz Bırakan Askerî Nakliye Uçakları

Uzun kanat açıklıkları, devasa gövdeleri ve muazzam faydalı yük taşıma kapasiteleri ile bu büyük uçakların yerden havalanabilmeleri bile inanılmaz görünmektedir.

Nakliye uçakları, silahlı kuvvetlerin harekat hızını, etkinliğini ve elastikiyetini sağlayan çok önemli uçan platformlardır. Gözönünde, vitrinde, düşlerde ve ideallerde hep savaş uçakları bulunur ama askeri nakliye uçaklarının hava gücüne geri plandaki katkıları çok önemli ve gereklidir.

Havacılık harikası bu süper makinaların, askeri havacılıkta iz bırakan askeri nakliye/kargo uçaklarının listesini, belirli bir sıra olmadan, hizmet sürelerini ve hizmet etkinliklerini dikkate alarak derledik ve makalenin elverdiği ölçüde, kısaca tanıtmak istedik.

1. Lockheed C-130 Hercules

C-130 Hercules, Amerikan Lockheed firması tarafından geliştirilen orta sınıf bir taktik nakliye uçağıdır. Havacılık tarihinin en başarılı nakliye uçaklarından biri olarak kabul edilmektedir. Dünya genelinde 50'den fazla ülke için 2,500'den fazla C-130 Hercules üretilmiştir.

İlk uçuşunu 1954’de yapan, 1957’de hizmete giren C-130 halen bir çok ülkede faklı varyantları ile hizmettedir.

Azami faydalı yük taşıma kapasitesi 19,355 kg’dır.

C-130 efsanesinin son varyantı olan C-130J ilk olarak 1996 yılında ABD Hava Kuvvetleri için uçuşa geçti ve o zamandan beri sipariş veren 15 ülkeye daha teslim edildi.

Tarihteki diğer tüm askeri uçaklardan daha uzun süredir sürekli üretimde olan dört motorlu bir turboprop nakliye uçağıdır. C-130J modeli otuz yaşına yaklaşırken, C-130 Herkül ailesi yaklaşık yetmiş yıldır gökyüzündedir.

C-130 Hercules

C-160 Transall

2. C-160 Transall

Transall C-160, Fransız Aérospatiale ve Alman MBB (Messerschmitt-Bölkow-Blohm) firmaları tarafından geliştirilen orta sınıf bir taktik nakliye uçağıdır.

Aslında; C-160 Transall Avrupa’nın ABD’nin C-130 Hercules’ine cevabıdır. Ancak, C-130 Hercules’in gösterdiği başarıyı yakaladığını söylemek zordur.

1959 yılında bir nakliye uçağı geliştirilmesi için Alman ve Fransız havacılık firmaları tarafından Transport Allianz (TransAll) adlı bir konsorsiyum oluşturular. Müşterek yürütülen çalışmalarının ardından üç adet prototip üretildi ve ilk prototip uçak 25 Şubat 1963 tarihinde ilk uçuşunu gerçekleştirdi.

Azami faydalı yük taşıma kapasitesi 16,000 kg’dır.

Toplam 214 C-160 üretilmiş ve  Almanya, Türkiye, Fransa ve Mısır tarafından kullanılmıştır.

3. Lockheed C-141 Starlifter

Lockheed C-141 Starlifter, ABD Hava Kuvvetlerinde askeri stratejik nakliye uçağı olarak görev almaktaydı.

C-124 Globemaster II gibi pistonlu motora sahip yavaş nakliye uçaklarının yerini alması için geliştirildi ve 1960'ların ihtiyaçlarına göre tasarlandı. 1963 yılında ilk uçuşunu gerçekleştiren uçak, 1965 yılından bu yana, 284 adedi Askeri Nakliye Komutanlığı'na ve 1 adedi NASA'ya olmak üzere 285 adet üretildi. C-141 ABD Hava Kuvvetlerine 5 Mayıs 2006 tarihinde C-17 Globemaster III ile yer değiştirene kadar yaklaşık 40 yıl hizmet verdi.

C-141 Starlifter

Antonov An-12 Üstte, An-22 Altta

4. Antonov An-12 & Antonov An-22

Antonov An-12, Antonov An-10'un askeri versiyonudur. İlk kez 1957'de gökyüzüne çıktı, 1959'da resmi olarak toplu kullanım için üretildi. Bu uçakların Sovyetlerdeki üretimi durmadan önce 900'den fazla uçak inşa edilmişti.

Genellikle hem uçağın boyutu hem de işlevi açısından Lockheed C-130 Hercules'e benzer olarak tanımlanır. Bu uçakların çoğu, bir savunma kuyruk top kulesi ile donatılmıştı.

An-12’nin azami faydalı yük taşıma kapasitesi 20,000 kg’dır.

Antonov An-22 "Antey", Antonov tarafından üretilen bir Sovyet yapımı ağır turboprop askeri nakliye uçağıdır. Dört turboprop motor tarafından desteklenen tasarım, ilk Sovyet geniş gövdeli uçak olup aynı zamanda dünyanın en büyük turboprop motorlu hava aracıdır. 1966 ile 1976 yılları arasında yalnızca on yıllık bir süre için üretilmiş bir uçaktır. 

5. Lockheed C-5 Galaxy

Lockheed C-5 Galaxy, Lockheed firmasınca üretilmiş mega tip askerî kargo uçağıdır. 1968'den beri hizmet vermektedir. İlk hizmetini Vietnam Savaşı'nda vermiş, 2. Körfez Savaşı'nda çeyrek milyon ton yük taşımıştır.

C-5, 127.460 kg kargo yükü ile havada yakıt ikmali yapmadan 2.150 deniz mili uçabilir, yükünü boşaltabilir ve orijinal varış noktasından 500 deniz mili uzaktaki ikinci bir üsse uçabilir. Havadan yakıt ikmali ile uçağın menzili istenildiği kadar uzatılabilir ve bu menzil yalnızca mürettebatın dayanıklılığı ile sınırlıdır.

ABD Hava Kuvvetleri tarafından rutin olarak işletilen en büyük uçaktır. 

C-5, iki M1 Abrams tankı, 16 Humvee, üç Black Hawk helikopteri veya çeşitli diğer araçları taşımak için yeterli kargo alanına sahiptir. C-5; kargo olmadan, havada yakıt ikmali yapmadan, 7.000 mil mesafeye kadar uçabilir, bu da onu dünyanın en uzun menzilli askeri nakliye uçağı yapar.

An-22’nin azami faydalı yük taşıma kapasitesi 34,000 kg’dır.

Lockheed C-5 Galaxy

Ilyushin Il-76 Candid

6. Ilyushin Il-76 Candid

Bu Sovyet dönemi uzun menzilli nakliye uçağı, tam bir ağır işçidir. 140'a kadar personel taşıyabilir ve 50 tona kadar azami faydalı yük taşıma kapasitesine sahiptir.

Ekstrem meteorolojik koşullarda çalışacak şekilde tasarlanan Ilyushin Il-76’nın prototipi ilk kez 1971'de uçtu ve uçak üç yıl sonra seri üretime girdi. 

Faydalı yük taşıma kapasitesi 40,000 kg.’dır.

Il-76 Kısa, asfaltsız pistlere inip kalkabilir ve zorlu hava koşullarında kolaylıkla uçabilir. 800'den fazla inşa edildi ve bugün hala birçok ülke tarafından yaygın olarak kullanımaktadır. 

7. Boeing C-17 Globemaster III

C-5 Galaxy, ABD'nin en büyük askeri uçağı olabilir, ancak C-17 Globemaster birincil yük taşıyıcısıdır. 

C-17 Globemaster III, McDonnell Douglas (şimdi Boeing bünyesinde) firması tarafından üretilmiş olan Amerikan askeri kargo uçağıdır. 

Uçak ilk uçuşunu 1991'de yaptı ve1993’de hizmete girdi. Toplam 279 Globemaster üretildi.

Azami Faydalı Yük taşıma kapasitesi 63 ton’dur. 

Boeing C-17 Globemaster III

Airbus A400M Atlas

8. Airbus A400M Atlas

Airbus A400M Atlas dört turboprop motorlu, Avrupa ülkeleri silahlı kuvvetlerinin askerî havadan taşıma isteklerini karşılayabilmek amacı ile Airbus Military tarafından tasarlanıp geliştirilen büyük gövde sınıfında bir ulaştırma uçağıdır. Başlangıçta Airbus Military tarafından taktik uçak olarak kullanılmak, Transall C-160 ve Lockheed C-130 Hercules'ün yerini almak amacıyla tasarlandı.

Azami Faydalı Yük taşıma kapasitesi 37 ton’dur.

Uçağın kargo nakliyesi dışında başka kullanımları da vardır; diğer uçaklara havadan yakıt ikmali yapabilir,  tıbbi tahliyeler için de kullanılabilir.