Rus Ural Havayollarına Ait Airbus A320 Uçağı Neden Bir Tarlaya Zorunlu İniş Yaptı?

12 Eylül sabah saatlerinde U61383 sefer sayılı Soçi (AER) - Omsk (OMS) uçuşunu gerçekleştiren Ural Havayollarına ait Airbus A320-214 uçağı (RA-73805); hidrolik arızası yaşanması sonucunda yedek meydan rotasında giderken uçaktaki yakıtın bitmesi nedeniyle bir tarlaya acil iniş yapmak zorunda kaldı. Şirketin 2019 yılında da benzer bir kazası olmuştu. 15 Ağustos 2019 tarihinde bir A321 uçağı, Moskova'daki bir havalimanından kalkışta motorlarına kuş girmesi üzerine bir tarlaya acil iniş yapmıştı.

A320-214 Uçağının Kazası Neden ve Nasıl Meydana Geldi?

Kayıtlara göre, RA-73805 tescilli Airbus A320-200, Ural Airlines havayolu şirketine ait 19 yıldır kullanımda olan dar gövdeli bir uçaktı. Rus haber kaynaklarına göre, Soçi'den Omsk'a giden Ural Havayollarına ait tarifeli yolcu uçağı Batı Sibirya'nın Novosibirsk bölgesindeki bir tarlaya acil iniş yapmak zorunda kaldı. Rus Interfax haber ajansına göre Airbus A320 tipi uçakta 159 yolcu ve 6 uçuş mürettebatı bulunuyordu.

Soçi'den Omsk'a giden uçağın uçuş rotasında Novosibirsk bölgesine doğru bir sapma görülüyor. Ural Havayolları tarafından işletilen Airbus A320-200, U61383 sefer sayılı uçuşuyla Karadeniz kıyısındaki Soçi Uluslararası Havalimanı'ndan (AER) Omsk Tsentralny Havalimanı'na (OMS) uçuyordu. Rus haber medyası tarafından yayınlanan resimlerde, bir Airbus A320 uçağı, iniş takımları aşağıda ve yolcuların uçaktan çıkabilmeleri için acil durum kaçış kızakları açılmış (uzatılmış) halde bir tarlaya inmiş vaziyette görülüyor. 

Türkiye saatiyle, 12 Eylül 04.41’de Omsk meydanındaki 07 pistine inmekte olan A320 uçağının, 8.200 feet uzunluğunda piste inişini tamamlamasına çok az kalmıştı. Rus haber ajansına göre, son yaklaşmada uçak hidrolik sistem arızası nedeniyle pilotlara uyarı verdi. Bu esnada uçağın irtifası 2.000 feetti. Hidrolik arızasını gören pilotlar pas geçmeye (go-around) karar verdiler. Pas geçme sonrası 18.000 feet irtifaya tırmanan uçak, Omsk meydanının doğusunda ve 320 NM (mil) uzaklıkta yer alan Novosibirsk meydanını yedek meydan olarak alarak, bu meydana divert (gitme) ettiler. Novosibirsk rotasındayken, muhtemelen uçağın bu meydana varamayacağına kanaat getirip, Kamenka köyü civarındaki bir düzlüğe (Novosibirsk güney batısında, bu meydana 110 mil mesafede) zorunlu inişe karar verdiler. Başarılı bir iniş oldu. Yolcu ve mürettebatta herhangi bir yaralanma olmazken, uçağın iniş takımlarında ve kanatlarında hasarlanma meydana geldi. Kaza sonrası 6 adat otobüsle yolcular emniyetli bir bölgeye taşındılar. 

Omsk meydanındaki pistin kısa oluşu nedeniyle bu meydana inemeyeceklerini hesaplayan pilotların, hidrolik sistem arızasının bir sonucu olarak uçağın frenlerinin tutmayacağını ve bu nedenle de uçağın nispeten bu kısa pistte durdurulamayacağını değerlendirdikleri anlaşılıyor. Ayrıca hidrolik sistemindeki problem, uçağın kanatlarının bir parçası olan spoilerlerin ve flapların da çalışmasına engel teşkil ediyordu. Nitekim Ural Havayolları da bu yönde bir açıklama yaparak, pilotların verdiği kararı savundu. Neticede pas geçme ve daha uzun pistli Novosibirsk’e yönelmeleri kararı beraberinde gelmiş. 

Gerçekten de ilk etapta, pilotlar bu yönüyle doğru bir karar vermişler gibi gözüküyor. Zira Novosibirsk meydanı 11.800 feet uzunluğunda bir piste sahip. Freni problemli bir uçağı böylesine uzun bir pistte durdurmak daha kolay olacaktı. Pilotları rotada kısıtlayan en büyük sorun, iniş takım kapaklarının açık kalmış olması ve hidrolik arızası nedeniyle yukarıya alınamamasıydı. Bu durumda yapılabilecek maksimum sürat 260 Knot idi. Bu sürat ve limitasyonla 18.000 feetin üzerine de çıkılamıyordu. Tüm bunların anlamı, pas geçme noktasından 320 mil uzaklıkta bulunan yedek meydana gidilirken harcanacak yakıt miktarının normalden daha fazla olacağıydı ama ne kadar olacağı tam bilinemiyordu. İniş takım kapaklarının oluşturacağı ilave sürtünme, ilave yakıt demekti. Bu nedenle uçağın Novosibirsk’e ulaşıp-ulaşmayacağı soru işaretiyle uçuşa devam eden pilotlar, nihayetinde korktukları durumla karşı karşıya kaldılar. Yakıt yetmiyordu. Uçağın hedeflenen meydana ulaşamayacağını değerlendiren kaptan zorunlu inişe karar verdi. Normal şartlarda, iniş takım kapaklarının aşağıda kalma sorunu olmasaydı, mevcut yakıtla A320’nin Novosibirsk’e erişmek için gerekli yakıta sahip olduğu bilgisi ajanslara geçildi. 

İlk belirlemelere/değerlendirmelere göre kazanın nedeni önce hidrolik arızasının yaşanması, takiben yakıt yetmemesi nedeniyle tarlaya zorunlu iniş yapılmak zorunda kalınması yaşanan kazanın ana nedenleri olarak gösteriliyor.

Batı Sibirya Kaza İnceleme Komitesi, görünürde teknik bir arıza nedeniyle tarlaya inen A320’nin kazasının incelemesini hemen başlatmış olduğu bilgisini Rus haber ajansları paylaştı. Teknik arıza olduğu kesin. Pilotların Omsk yerine Novosibirsk’e gitme kararları muhtemelen masaya yatırılacaktır. Bakalım nasıl bir kaza inceleme raporu yayınlanacak? Merakla bekliyorum.

2019 Yılındaki Uçak Kazası Nasıl Olmuştu?

12 Eylül’deki kaza, Ural Havayollarının 4 yıl önce meydana gelen benzer türdeki (A321) kazasını, daha ziyade pist dışında bir tarlaya inişini hatırlattı. İki kaza arasında çarpıcı bir şekilde benzerlik bulunuyor. 15 Ağustos 2019 tarihinde Ural Havayolları'na ait Airbus A321 Moskova'nın Zhukovsky Havalimanı'ndan Kırım'ın Simferopol kentine gitmek üzere havalandığında uçakta 226 yolcu ve yedi kişilik mürettebat bulunuyordu. Yolcu uçağı kalkıştan kısa bir süre sonra bir kuş sürüsüyle karşılaştı ve bu da her iki motoruna kuş çarpması hadisesinin yaşanmasına neden oldu. Motorlar devreden çıkınca, uçağın pilotları Moskova şehir merkezine yakın bir bölge olan Ramenskoye yakınlarında bir mısır tarlasına acil iniş yaptılar.

Durmuş motorlu bir uçağı emniyetle bir tarlaya indirmeyi başaran her iki pilot Putin tarafından ödüllendirilmişti. 41 yaşındaki kaptan pilot Damir Yusupov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından verilen en yüksek onur olan Rusya Kahramanı madalyasını aldı. Uçağın ikinci pilotu 23 yaşındaki Georgy Murzin de Putin'in elinden Rusya Kahramanı olduğunu belgeleyen madalyasını gururla aldı. Yine kaza geçiren A321’in kabin ekibine de ödüllendirmeler yapıldı.

Tarlaya iniş başarısının ardından Kaptan Pilot Yusupov bir kahraman olarak selamlandı ve Rus televizyon kanalları, uçağın yanında mısırların içinde dururken Yusupov'a sarılan ve teşekkür eden yolcuların görüntülerini yayınladı. Bu arada Kaptan Yusupov'un başarısı, Kaptan Chesley Sullenberger'in bir kuş çarpması sonucu motorları çalışmaz hale gelen uçağını New York'un Hudson Nehri'ne başarıyla indirerek uçaktaki 155 kişinin hayatını kurtardığı 2009 tarihli "Hudson Mucizesi" ile sıklıkla karşılaştırılır oldu. Hudson mucizesini gerçekleştiren kaptan pilot ise Rus meslektaşları kadar şanslı değildi. Amerikalı kaptan pilot, adeta kaza nedeniyle suçlanmış ve o da kendisini savunmak için bir hukuk mücadelesi vermek zorunda kalmış, en nihayetinde aklanarak itibarı iade edilmişti. 

Kaza sonrasında bazıları, tarlaya emniyetle inişi gerçekleştiren A320’nin pilotlarının da A321’in pilotları gibi Putin’in elinden Rus Kahramanlık madalyalarını alıp almayacaklarını merak ettiklerini söylediler. Benim de beklentim, son kazayı en ucuz şekilde atlatmayı başaran pilotların da “Rus Kahramanı” olmasalar bile uygun bir ödülle onurlandırılacakları yönündedir.

Kaynakça

Amna Khan, “Hydraulic Issues Force URAL Airbus A320 to Emergency Land in a Wheat Field”, Khaleejaviation, 12 September 2023, https://khaleejaviation.com/hydraulic-issues-force-ural-airbus-a320-to-emergency-land-in-field/

Simon Hradecky, “Accident: Ural A320 at Omsk and enroute on Sep 12th 2023, hydraulic failure, ran out of fuel, forced landing in a field”, The Aviation Herald, 12 September 2023, https://avherald.com/h?article=50e4701a&opt=0