ABD’nin Vietnam’da binlerce Helikopter Kaybı Yaşamasının Nedenleri (Bölüm-3)
Vietkong, özellikle de indirme bölgelerinde ABD helikopterlerini pusuya düşürmek için çok fazla çaba harcamış ve bunun karşılığını da fazlasıyla almıştır. Vietkonglar helikopterlerin iniş yapabileceği alanları önceden öngörebiliyorlardı. Önceden yine bu iniş alanları kullanıldıysa bile bölgeyi mayınlamaktan çekinmiyorlardı.
Düşman ateşi ve düşmanın helikopterlere karşı hazırladığı pusular; Vietnam'da helikopterler savaş alanında düşmanın yerden ateşine karşı oldukça savunmasız ve çaresiz kalabiliyorlardı. Savaş alanındaki helikopterle sağlanan üstünlük birden çaresizliğe dönüşüp daha büyük kayıpların verilmesine yol açıyordu.
1963 yılında Vietnam’da helikopterlerin içinde bulunduğu operasyon ve harekatlarda hava hareketliliğine yönelik taktiklerin, tekniklerin ve prosedürlerin geliştirilmesinde tek ve en önemli faktör Kuzey Vietnam Hava Kuvvetlerinin kısıtlı sayıda avcı jet uçaklarından oluşuyor olmasıydı. Kuzey Vietnam Hava Kuvvetleri İlk birimi 1959 yılında kurulmuştu. İlk savaş uçağı, pilotu Laos hava kuvvetlerinden kaçan bir T-28 eğitim uçağının pilotuydu.
Vietnam Halk Hava Kuvvetleri (resmi adıyla) MiG savaş uçakları eğitimi için Sovyetler Birliği'ne ve Çin'e pilotlar gönderiyordu ancak Sovyetlerin 36 adet MiG-15 ve MİG-17'yi bağışladığı Şubat 1964 ayına kadar Vietnam Halk Hava Kuvvetlerinin kendine ait jet uçağı yoktu.
Vietnam Savaşında helikopterler Kuzey Vietnam Hava Kuvvetleri jetlerinden bu nedenle pek tehdit beklemiyorlardı. Bunun diğer önemli sebeplerinden biri Kuzey Vietnam Hava Kuvvetleri avcı jetlerinin ana hedeflerinin Kuzey Vietnam hava sahasına giren Amerikan bombardıman uçaklarının olmasıydı. Güney Vietnam’da savaş alanında helikopter için düşman tehditleri karada konuşlu birliklerden kaynaklanacağı hesaplanıyordu. Uzun namlulu silahlar makineli tüfekler ve 50 kalibrelik veya 12,7 mm’lik uçaksavar silahları en belirgin tehditler olarak görülüyordu. Uçaksavar ateşinden kaçınmak için helikopter uçuşları çok alçaktan, ağaç tepelerinin hemen üzerinden silme uçuşlar şeklinde yapılmaya başlandı.
Bu arada Vietkong, özellikle de indirme bölgelerinde ABD helikopterlerini pusuya düşürmek için çok fazla çaba harcamış ve bunun karşılığını da fazlasıyla almıştır. Vietkonglar helikopterlerin iniş yapabileceği alanları önceden öngörebiliyorlardı. Önceden yine bu iniş alanları kullanıldıysa bile bölgeyi mayınlamaktan çekinmiyorlardı. Olası iniş alanına helikopterlerin hassas pallerini hedefleyen tuzak kazıklar çakıyorlardı. Kazıkları iniş alanına gelene kadar daha önceden keşif yapılmadıysa fark etmek oldukça zor olabiliyordu. Helikopter bu kazıklar yüzünden iniş yapamıyor içindeki askerleri yere biraz daha yaklaşarak atamıyordu. Helikopterin pilotu bu durumda yerden gelecek saldırılara karşı savunmasız oluyordu. Çünkü askerleri indirmek isterken sınırlı sayıda olan inilebilecek alanlar yüzünden biraz daha ileride durum düzelir beklentisine girerek yere oldukça yakın mesafede uçarak süre bakımından o yükseklikte fazla oyalanıyorlardı bu da onları daha kolay bir hedef haline getiriyordu.
Bu kritik iniş aşamasındaki zamanlamanın önemine dair bir örnek vermek gerekirse; 12 adet helikopterden oluşan bir kol düzeninde en fazla 2 dakika içinde son helikopter içindeki tüm askerleri yere bırakmalıydı. Bu standart sürede indirme yapılamazsa, helikopter pilotu başka bir alana yönelmek durumunda kalıyordu. Bazı kritik durumlarda veya başka elverişli bir alan bulunamazsa, helikopter pilotu gerekirse görevi iptal ediyordu. İnişin gerçekleştirilmesine yönelik sürenin kısıtlı olması nasıl bir risk alındığını çok rahat ortaya koymaktadır.
Bir başka konu da bölgenin çok yağışlı olması ve iniş alanlarında biriken fazla miktardaki suydu. Bölgede muson yağmurları yüzünden yerde fazla su biriktiğinde, bu su genellikle göğüs hizasına kadar çıkabiliyordu. Helikopterin kızakları indirme sırasında su ile temas ediyordu.
Fotoğrafta; ABD Deniz Piyadelerine ait CH-46 Sea Knight kargo helikopteri, 15 Temmuz 1966 tarihinde Kuzey ve Güney Vietnam arasındaki Askerden Arındırılmış Bölge'nin hemen güneyinde, Hastings Operasyonu sırasında düşmanın yerden açılan ateşiyle vurulduktan sonra alevler içinde kaldı. Muhtemelen yakıt deposu veya yakıtı motorlara götüren yakıt hattında helikopterin vurulmasıyla meydana gelen sızıntının alev almasıyla meydana gelmiş olma ihtimali yüksek. İkinci olasılık ise düşmanın yerden açtığı ateş ile helikopterin kargo bölümünde taşınan patlayıcı mühimmatın alev almasıyla patlama olması ve yangın çıkmasıydı. Sonrasında ise helikopter bir tepeye düşerek parçalandı. Bir mürettebat ve 12 deniz piyadesi bu helikopter kazasında hayatlarını kaybettiler. Üç mürettebat ise ciddi yanıklarla bu elim kazadan kurtulmayı başarmıştı. (AP Fotoğrafı/Horst Faas).
Fotoğrafta; ABD askerleri 28-29 Ocak 1966'da Saygon'un yaklaşık 490 mil kuzeyinde, merkez sahildeki An Thi yakınlarında 24 saatlik bir savaş için birleşik Vietkong ve Kuzey Vietnam kuvvetleriyle çarpışırken pirinç tarlaları boyunca hızla ilerliyorlar. Vietkong tarafından yerden açılan ateş sonucu düşürülmüş UH-1D helikopterinin enkazı pirinç tarlasında duruyor. Helikopter vurulduktan sonra zorunlu iniş sonrasında ana palinden hasar alsa da gerekli bakımlar yapıldığı takdirde tekrar uçabilir durumda gözüküyor. ABD 1. Süvari Tümeni'nin zor durumdaki birimlerine malzeme getiren mürettebat güvenli bir şekilde kurtarıldı. (AP Fotoğrafı/Henri Huet)
Fotoğraf, Güney Vietnam'ın kurtarılmış (Komünistlerin kontrolündeki) bölgesindeki Viet Kong gerillaları, stratejik bir köyün yanında çivili telli bir bambu tuzağı hazırlıyor. Sivri uçlar ABD askeri helikopterlerinin inişini ve içindeki askerleri bırakmasını engelliyor. (Vietnam Savaşı. 1965. Kaynak Bridgeman Görselleri)
Bir şekilde helikopter Vietnam Savaşında savaş alanında vurulduysa onu ve içindeki ekibi kurtarmaya gelen diğer ekipler de hedef haline geliyorlardı. Bu durum Vietnam Savaşının acı gerçekleri içinde muharebe arama kurtarma ekiplerinin ve onlarla birlikte çalışan helikopter mürettebatının göz önüne almaları gereken risklerin başında geliyordu.
Vietnam Savaşında helikopterlerin savaş stratejisi ve savaş doktrinlerinin içinde yer alması zaman içerisinde alınan dersler, kazanılan tecrübeler ve yayınlanan sayısız talimnamenin olgunlaşmasının bir sonucuydu. ABD ordusu; sahip olduğu teknik avantajları kullanarak, Vietnam’daki zorlu arazi ve hava koşullarına rağmen, hızlı ve etkili bir şekilde güç konuşlandırmasına imkân sağladı. Bunun yanında Vietkong direnişini kıramamış olsa da ABD ordusunun ülkede varlığını sürdürmesine izin verdi ve askeri kayıpları düşük tutmaya yardımcı oldu.
Fotoğrafta; ABD 4. Tümeni askeri, 18 Kasım 1967 tarihinde Vietnam pançoyu öldürülen arkadaşının cesedinin etrafına düzgün bir şekilde sıkıştırıyor. 1338 Tepesi için yapılan savaşta öldürülen asker ABD birlikleri tepenin zirvesini aldıktan sonra arka plandaki UH-1D helikopterine alınmayı beklemekte. (AP Fotoğrafı/Rick Merron)
Sonuç
Vietnam Savaşı, ABD için sadece askeri yönden bakıldığında maliyetli ve başarısız bir savaş olarak tarihe geçti. Bu savaş 58.000'den fazla Amerikan askerinin ölümüne yol açtı ve ABD'ye 1 trilyon dolardan fazlaya mal oldu. Savaş aynı zamanda Amerikan halkını da kendi içinde böldü ve bu savaş boyutunda Amerikan hükümetine olan inancın kaybolmasına yol açtı. Savaş boyunca Kuzey Vietnam ve Güney Vietnam’da toplamda en az 1 Milyon masum sivilin öldürüldüğü tahmin ediliyor. Yine en az 1 milyon sivilin yaralandığı hesaplanıyor. Bu savaş yüzünden patlamamış bombalarla kara mayınları yüzünden siviller ölmeye ve yaralanmaya halen de devam ediyor. Sivil kayıpların büyük kısmından ABD’nin sorumlu olduğu kabul edilmiş bir gerçektir.
