Helikopterde Gövde İçi Tanklarla Orman Yangınlarına Nasıl Müdahale Ediliyor?
Orman yangınlarında Hangi yöntemin daha iyi olduğu, yangının türüne, arazinin türüne ve helikopterin özelliklerine bağlıdır. Küçük ve erişilmesi zor yangınlar için kovalar daha uygun olabilirken, büyük ve açık alanlardaki yangınlar için tanklar daha etkili olabilir.
Helikopter Yangınlarıyla Mücadele için Gövde İçi Tanklar: Su taşıyan tanklar gövdenin altına değil gövdenin içine yerleştirilmiştir.
Fotoğrafta gövde içi tank ile donatılmış CH-47D suyunu atarken görülüyor.
Billings Flying Service ait 2 adet CH-47D helikopteri gökyüzüne çıkma hazırlıkları yaparken.
Helikopterlerde yangın söndürmeye yönelik gövde içi tankların, kovalara ve gövde altı tanklara kıyasla avantaj ve dezavantajlarının bir dökümü aşağıda verilmiştir:
Gövde İçi Tankların Avantajları:
Geliştirilmiş Ağırlık Merkezi:
Suyun ağırlığı gövde içinde dağıtılarak özellikle manevralar sırasında daha iyi stabilite ve yol tutuşu sağlanır. Bu, hassas kontrol gerektiren yangınla mücadele operasyonları için çok önemli olabilir. ([WO2005014394A1] gibi bazı patent başvurularında yansıtılmıştır).
Kolaylaştırılmış Tasarım:
Tank gövdenin içinde olduğundan aerodinamik direnci azaltır, potansiyel olarak yakıt verimliliğini ve genel performansı artırır.
Dış Hasarlara Karşı Koruma:
Açıkta kalan gövde altı tanklara kıyasla tank, delinmelere veya darbelere karşı daha az hassastır.
Gövde İçi Tankların Dezavantajları:
Yüksek maliyet:
Kovalı sistemlere göre oldukça pahalıdırlar.
Ağırlık Kısıtlamaları:
Yapısal bütünlükten ödün vermeden veya güvenli uçuş için ağırlık sınırlarını aşmadan gövde içerisinde ne kadar sıvı taşınabileceği konusunda sınırlamalar olabilir.
Arama ve Kurtarma, personel taşıma:
Helikopterin iç kısmı tankla kaplı olduğu için acil durumlarda personel taşıma, arama ve kurtarma görevini yerine getirmek için uygun olmayabilir.
Azaltılmış Kapasite:
Gövde içi alan genellikle sınırlıdır ve daha büyük gövde altı tanklara kıyasla bir helikopterin taşıyabileceği su miktarını kısıtlar.
Karmaşıklık ve Maliyet:
Bir tankı gövde yapısına entegre etmek, daha basit kova sistemleriyle karşılaştırıldığında tasarım ve üretim açısından daha karmaşık ve pahalı olabilir.
Bakım Zorlukları:
Gövde içi tanka erişim ve bakım, harici tanklara kıyasla daha zor olabilir.
Helikopterler orman yangınlarıyla mücadelede önemli bir araçtır ve su dağıtımı için kova veya tank kullanımı, çeşitli faktörlere bağlı olarak değişmektedir. Her 2 yöntemin de kendine özgü avantajları ve dezavantajları vardır:
Seçim Kriterleri:
Kova veya gövde altı tank, gövde içi tank seçiminde göz önünde bulundurulması gereken faktörler şunlardır:
-
Helikopterin taşıma kapasitesi
-
Yangına olan mesafe
-
Yangının türü ve yoğunluğu
-
Arazinin tipi ve topografisi
-
Helikopterin boyutu ve kapasitesi
-
Mevcut su kaynaklarının tipi ve özelliği
-
Su kaynağına olan mesafe
-
Rüzgâr hızı ve yönü
-
Operasyonel maliyetler
Helikopterlerin yangın söndürme operasyonlarında etkin bir şekilde kullanılabilmesi için iyi bir eğitim ve koordinasyon gerekmektedir.
Billings Flying Hizmetlerine ait CH-47D kovası ile birlikte görülüyor.
Billings Flying Hizmetlere ait gövde içi tanka sahip CH-47D şnorkeli ile su çekmiş alandan ayrılmak üzereyken.
Hangi Yöntem (Kova, Gövde Altı, Gövde İçi) Daha İyidir?
Hangi yöntemin daha iyi olduğu, yangının türüne, arazinin türüne ve helikopterin özelliklerine bağlıdır. Küçük ve erişilmesi zor yangınlar için kovalar daha uygun olabilirken, büyük ve açık alanlardaki yangınlar için tanklar daha etkili olabilir.
Kovalar basit ve ucuzdur ancak hassasiyet ve stabiliteden yoksundur. Gövde altı tanklar kapasite, hassasiyet ile stabilite ve sürükleme açısından potansiyel dezavantajlar arasında bir denge sağlar.
Gövde içi tanklar, kovalar ve gövde altı tanklar arasındaki seçim özel ihtiyaçlara bağlıdır.
Orman yangınlarıyla mücadelede en iyi sonuçlar, kovalar ve tanklar gibi farklı su taşıma yöntemlerini bir arada kullanarak elde edilir. Hem kovalarla hem de tanklarla donatılmış helikopterlerin bir karışımından oluşan bir filo maksimum esneklik sağlar. Helikopter filosu, her 2 seçeneğe de sahip olmalı ve yangının özel gereksinimlerine göre en uygun yöntem seçilmelidir.
Helikopterle yangın söndürme işi tecrübe işidir. Bu yüzden Türkiye'deki bu konuyla ilgili tüm birimler diğer ülkelerdeki ilgili birimlerle temasa geçmeli, onların tecrübe ve birikimlerinden, bilgilerinden maksimum düzeyde faydalanmalıdır. Eğer bu yapılmaz ise ABD’yi yeniden keşfetmek bize oldukça maliyetli olacaktır. ABD’yi yeniden keşfetmeye gerek var mı?
Kaynaklar
https://www.helicoptersmagazine.com/buckets-or-belly-tanks-111/
https://www.airmedandrescue.com/latest/long-read/drop-it-its-hot-buckets-versus-tanks
https://en.wikipedia.org/wiki/Helicopter_bucket
https://tolgaozbek.com/savunma/jandarma/jandarma-t-70e-takilan-helitak-ile-yanginlari-sonduruyor/
https://www.helitak.com.au/helitak-fire-tank
https://verticalmag.com/features/20179-the-burning-question-html/
https://www.helicopterexpress.com/blog/search-and-rescue-helicopters-californias-wildfires
https://billingsflyingservice.com/chinook-helicopter-fire-fighting/