Yunanistan'ın OH-58D Kiowa Warrior Silahlı Keşif Helikopterini Tedariki Üzerine Düşünceler
Özellikle OH-58D topçu atışlarını yönlendirme, düzeltme ve AH-64A’lara onları riske sokmadan hedef tespiti yapabilmesi Türk Ordusunun tedbir alması gereken konular arasındadır.
Bu yazıma ufak bir hatırlatma ile başlamak istiyorum. Daha önce STRASAM’da yayımlanmış OH-58D Kiowa Warrior silahlı- keşif helikopteri ile ilgili yazdığım 8 yazımı okumadıysanız veya hatırlamak isterseniz okumanızı tavsiye ediyorum. Peki bunu niçin yapmalısınız? OH-58D Kiowa Warrior helikopteri ile ilgili yazmış olduğum yazılar bu helikopterin nasıl ortaya çıktığı? sonrasında hangi koşullarda evrildiği, geliştiği, sahada, çatışma ortamında ve savaş alanında neler yaptığı? sorusuna cevap arıyordu. Aslında bununla birlikte sahada neler yapıp? neler yapamayacağının? ipuçlarını veriyordu. Bu konu ile ilgili meraklı savunma ve havacılık konularını seven insanları düşündürmek için çalıştığımı itiraf etmekte bir sakınca görmüyorum. Aslında STRASAM’da yazmamdaki temel amacım herhangi bir konuda okuma yapan insanların konu ile ilgili araştırma yapmasını ve düşünmesini sağlamak. Düşünmek ve araştırmak bu zamanda yazar ve okuyucuların elinde; sınırları belirleyen sadece biz insanoğluyuz.
Bu yüzden bana daha fazla okuma, düşündürme, karşılaştırma ve araştırma yapma imkanı sağladığı ve STRASAM’ın internet sitesinde değerli bir kaynak kütüphane oluşturduğu için STRASAM’ın kuruluşunda emeği geçen ve devam etmesini sağlayan tüm yöneticilerine teşekkürü bir borç bilirim.
Yazdığım metinler kutsal metinler değil. Sizde nerede olursa olsun okuduğunuz yazıları kutsal metinler gözüyle bakmayın. Benim ve içinizden bazılarınızın bazı zamanlar en büyük yanılgısı bir konu hakkında düşünmeyi bırakıp; yazılanları salt doğru düşüncelermiş gibi görüp okumaktır. Okuduğunuz bazı yazılar yazarın o sırada sahip olduğu kısıtlı bilgiler, bazen konuya hâkim olamadığı ve konu ile ilgili yanlış bakış açısını yansıtmış olma gerçeğini ve ihtimalini değiştirmez. Bu arada tamamen doğru ve tarafsızca yazılmış yazıların yazıldığını unutmamak gerek. Değindiğim hususları ancak düşünerek ve araştırma yaparak anlıyorsunuz. Yazıları okurken aklınıza gelen soruları hemen not almanız; konu ile ilgili araştırma yapmanızı, sorgulamanızı ve düşünmenizi kolaylaştıracaktır.
Aşağıya bırakacağım 3 link ile OH-58D Kiowa Savaşçısı ile ilgili tüm yazılarıma ulaşabilirsiniz.
OH-58D Kiowa Savaşçısı Pilotu Ryan Robicheaux’un Afganistan Anıları
Bir Pilot Olarak Uçacağınız Helikopterin Tipini Değil, Yaptığı Görevi Seçin
OH-58D'yi Uçurmak ve Savaşmak: Kiowa Warrior Pilotu Dan Berriochoa Röportajı
Yunanistan neden OH-58D Kiowa Savaşçısı helikopterlerine ihtiyaç duydu?
Yunanistan OH-58D Kiowa Savaşçısı helikopteri ile keşif, gözetleme, sınır güvenliği ve potansiyel hafif saldırı görevleri için çok yönlü ve uygun fiyatlı bir platform sağlayarak Yunanistan ordusunun operasyon yapma yeteneğini ve çeşitliliğini artırmak istedi.
İkinci el 70 OH-58D Kiowa Savaşçısı ABD Ordusu helikopterinin satın alınması, Hükümet Dışişleri ve Savunma Konseyi (KYSEA) tarafından Aralık 2017'de 44 milyon Euro'luk bir satın alma maliyetiyle onaylandı ve her bir OH-58D Kiowa Savaşçısının değeri 630.000 Euro oldu. Yunanistan Ordusu ABD Ordusundan emekliye ayrılan OH-58D Kiowa Warrior helikopterlerini EDA (Excess Defense Articles) (İhtiyaç Fazlası Savunma Malzemeleri) yöntemi ile temin etti.
16 Mayıs 2019 da 70 OH-58D Kiowa Warrior ve bir CH-47D Chinook helikopteri, “Ocean Giant” kargo gemisiyle Yunanistan'ın Volos limanına ulaşmıştı.
70 adet OH-58D’nin 36'sının çeşitli görev ve operasyonlarda, 24'ünün eğitim amaçlı olarak eğitim alanlarında, diğer 10 helikopterin ise yedek parça gereksinimini karşılamak amacıyla kullanılacağı iddia edilmektedir.
Başçavuş 3 John Meadows (solda), yeni gelen helikopterleri Yunanistan'ın Stefanovikio kentindeki Yunan Ordusu Havacılık hava üssüne uçurmadan önce, Yunanistan'ın Volos limanında Yunan Ordusu helikopter eğitim biriminin tabur komutanıyla birlikte duruyor. (Fotograf ;16 Mayıs 2019 ABD Ordusu Güvenlik Yardım Komutanlığı)
OH-58D Kiowa Savaşçısı Yunanistan ordusunun öncelikle silahlı-keşif gözlem helikopteri ihtiyacının yanında buna ilaveten envanterinde bulunan 19 AH-64A + 9 AH-64D toplamda 28 adet AH-64 Apache helikopterinin operasyonel etkinliğini ve gücünü arttırmak için ideal bir çözümdü. Özellikle OH-58D Kiowa Savaşçısı AH-64 Apache ile iyi bir ikili oluşturmaktadır.
Muhtemel Türk-Yunan çatışması, çatışma büyürse Türk- Yunan savaşında OH-58D Kiowa Savaşçısı helikopterinin rolü ne olabilir?
Öncelikle OH-58D’nin kara savaşındaki rolüne değinmek istiyorum. Türkiye ile Yunanistan arasındaki kara sınırı, 212 kilometre uzunluğundadır ve Doğu Trakya ile Batı Trakya’yı birbirinden ayırır.
Türkiye ile Yunanistan arasındaki sınırın Meriç Nehri boyunca çizilmesinin kökeni 24 Temmuz 1923'te imzalanan Lozan Antlaşması'na dayanıyor. Başlangıç noktasını da Meriç Nehri'nin ağzı oluşturuyor. Sınır, Türkiye ile Bulgaristan arasındaki Kapıkule Sınır Kapısı'na yakın bir noktada son buluyor. Bu sınırın, 191 kilometrelik kısmı Meriç Nehri boyunca uzanıyor. Her iki ülke ordusu kara birliklerini sınırdan içeri sokmak isterlerse ilk doğal engel Meriç nehridir. Bu iki ülke içinde Meriç nehri doğal bir savunma hattıdır.
Burada yine önemli bir hususu hatırlatmakta fayda görüyorum. 09-11-2021’de Millî Savunma Bakanlığı Eski Genel Sekreteri Emekli Albay Ümit YALIM'a göre “ABD ve Yunanistan Lozan Anlaşması’na aykırı davranıyor. 1923’te imzalanan Lozan Anlaşması’na göre Batı Trakya’daki Türkiye sınırına 30 km. içerisinde herhangi bir askeri üs kurulamaz ve silahlandırma yapılamaz. Oysaki Dedeağaç Limanı 18 km. uzaklıktadır. Türkiye Yunanistan’a bu konuda acil nota vermelidir, hakkımızdır. ABD’nin Dedeağaç bölgesine yığınak yapmasının diğer bir maksadı da Türkiye’nin, İskeçe, Gümülcine ve Dedeağaç bölgesinde yaşayan 150 bin Türk soydaşımız ile olan irtibatını kesmektir”
Yalım yaptığı açıklamalarda şunları söyledi: “ABD, Yunanistan ile yaptığı Savunma ve İşbirliği Anlaşması kapsamında Dedeağaç Bölgesinde deniz ve hava üssü kurdu. Anılan üsler açık bir şekilde 1923 Lozan Anlaşmasını ihlal ediyor. Lozan Antlaşması Trakya Sınırlarına İlişkin Sözleşme Madde 1’e göre, Bulgaristan ve Yunanistan arasında sınır olarak belirlenen Meriç Nehri’nin iki yanında yaklaşık 30 km. genişliğinde gayri askeri statüde bölge belirlendi. Ayrıca, Trakya’daki gayri askeri statüdeki bölgeleri gösteren harita Lozan Antlaşması’na ek olarak konuldu. Türkiye, Lozan Antlaşması’na uygun olarak askeri birliklerini sınırın 40-45 km. gerisinde konuşlandırdı. Ancak, Yunanistan Lozan Antlaşmasını ihlal ederek Dedeağaç ve Dimetoka bölgesinde gayri askeri statüdeki bölgeye toplam 2 Mekanize Tümen konuşlandırdı. ABD’nin Dedeağaç bölgesinde kurduğu deniz üssü Meriç sınırına 23 km., hava üssü ise 18 km. mesafede olup 30 km.lik gayri askeri statüdeki bölge içindedir. ABD, Lozan Antlaşması’nı açık bir şekilde ihlal etmiştir” diye konuştu.
Günümüze bu yazıyı kaleme aldığım tarihe dönecek olursak ABD’nin kurduğu üsler şuan aktif halde kullanılmaktadır. Türkiye gerekli tepkileri göstererek Yunanistan ve ABD’nin Lozan Antlaşmasına aykırı olarak kurduğu askeri üslerinin kullanılmasını engelleyememiştir. Konu ile ilgili ne Yunanistan’a ne de ABD’ ye NOTA verilmemiştir. ABD’nin Dedeağaç’ta kurduğu üsleri yakın yada uzak zamanda terk etmiş olsa bile boşalan üslere Yunan askeri unsurlarının yerleşmeyeceğini düşünmek aşırı saf ve iyi niyetli olmak demektir.
Batı Trakya’daki olumsuz durumu bu şekilde özetledikten sonra Türkiye, Yunanistan’a kara harekatı yapmak yönünde karar alırsa; Meriç nehrini geçip Yunanistan içlerine ilerlemek isteyen zırhlı birliklerimiz için toprak ve arazi yapısı dışında OH-58D, AH-64A, AH-64D’ler ile birlikte büyük sorunlar yaratabilir. AH-64D bulunan AN/APG-78 Longbow atış kontrol radarı göz ardı edilmemesi gereken bir özelliktir.
Özellikle OH-58D topçu atışlarını yönlendirme, düzeltme ve AH-64A’lara onları riske sokmadan hedef tespiti yapabilmesi Türk Ordusunun tedbir alması gereken konular arasındadır. Her iki ülke de savunma stratejilerini ve askeri doktrinlerini sürekli güncellemekte ve modernize etmektedir. Bu, olası bir saldırıya karşı etkili savunma yapılmasını sağlar. Her iki ülkenin de hava kuvvetleri Batı Trakya’da yaşanacak duruma müdahale edecek olursa; müdahale etmemeleri hayatın olağan akışına aykırı olur, harekât sahası dahada karmaşık ve daha zorlu bir hal alacaktır.
Askerî harekâtın nedeni, askerî harekâtın sebepleri, askerî harekâtın istenen sonuçları ve askeri harekâtın olası sonuçları. Askerî harekâtın kapsamı, askeri bir harekâtın başlatılması ve devam ettirilmesi kapsamlı bir strateji ve lojistik planlamayı gerektirir. Bu asker sayısı, askerlerin nitelikleri, uygulanacak olan askeri strateji ve askeri taktikler (baskın, sızma, saldırı ve savunma gibi). Eş zamanlı olarak ülkenizin stratejik altyapı, stratejik tesislerinin, askeri birliklerin; kara kuvvetleri, hava kuvvetleri ve deniz kuvvetleri tarafından tam bir koordinasyon içinde karadan, havadan, denizden etkili bir biçimde savunulması, askeri birliklerin birlikte koordineli bir biçimde çalışması, müşterek harekât kabiliyeti, teçhizat, ekipman, ikmal hatları ve muhtemel karşılıklı tepkiler, hızlı ve doğru reaksiyon gösterebilmek gibi birçok faktörü içerir. Bir ülke ile askeri anlamda çatışmaya girmek ve çatışmanın savaşa evrilmesi ihtimali ardından savaşın sonuçlarının neler olabileceği her zaman iyi hesaplanmalıdır. Ne olursa olsun bir ülke ile savaşmak kolaylıkla alınabilecek bir karar değildir. Ülkeler birbirleri ile savaşmak için değil öncelikle birbirlerine karşı düşmanca hareketleri caydırmak için silahlanır ve ordularını beslerler.
Bu noktada konu ile ilgili Mustafa Kemal Atatürk’ün iki önemli sözü aklıma geliyor.
‘’Savaş zorunlu ve hayati olmalıdır. Milletin hayatı tehlikeye girmedikçe savaş bir cinayettir.’’
Yukarıdaki söz çoğu zaman temel anlamından uzaklaştırılıp yanlış anlaşılmakta Türkiye Cumhuriyeti Devletinin barış seçeneği dışında başka bir seçeneği kullanamayacağı yanılgısına düşmektedirler. Böyle düşünme yanılgısına düşenler için Atatürk’ün söylediği güzel ve önemli bir söz daha vardır; ‘’Ordumuz, Türk birliğinin, Türk kudret ve kabiliyetinin, Türk vatanseverliğinin çelikleşmiş bir ifadesidir.’’
OH-58D Kiowa Savaşçısı helikopterinin Ege Denizi ve Doğu Ege Adalarındaki rolü ne olabilir?
Yunanistan, Doğu Ege adalarının silahlandırıldığına ilişkin açıklamaları reddetmeyerek, bunun kendini savunma hakkı olduğunu ileri sürüyor.
Türkiye’nin kendisi için Ege’de bir tehdit unsuru olduğunu iddia eden Yunanistan, Lozan ve Paris antlaşmalarının aksi yönündeki hükümlerine rağmen Doğu Ege adalarını silahlandırma politikasını savunmayı sürdürüyor.
Bu konunun daha iyi anlaşılması için STRASAM’dan Dr. Hüseyin FAZLA'nın kaleme almış olduğu 10 bölümlük yazı dizisinin linklerini aşağıya bırakıyorum. Okumanızı şiddetle tavsiye ederim.
Yunan İddialarına Karşı Türkiye’nin Cevapları (1-10) Yazan Dr. Hüseyin FAZLA
1) Yunan İddialarına Karşı Türkiye’nin Cevapları; Bölüm-1
2) Yunan İddialarına Karşı Türkiye’nin Cevapları: Bölüm-2
3) Yunan İddialarına Karşı Türkiye’nin Cevapları: Bölüm-3
4) Yunan İddialarına Karşı Türkiye’nin Cevapları: Bölüm-4
5) Yunan İddialarına Karşı Türkiye’nin Cevapları: Bölüm-5
6) Yunan İddialarına Karşı Türkiye’nin Cevapları: Bölüm-6
7) Yunan İddialarına Karşı Türkiye’nin Cevapları: Bölüm-7
8) Yunan İddialarına Karşı Türkiye’nin Cevapları: Bölüm-8
9) Yunan İddialarına Karşı Türkiye’nin Cevapları: Bölüm-9
10) Yunan İddialarına Karşı Türkiye'nin Cevapları: Bölüm-10 (Son)
Görsel Grafik; Anadolu Ajansı
Bu bilgilerden hareketle Yunanistan Ordusuna ait OH-58D helikopterlerinin Ege Denizi ve Doğu Ege Adalarında neler yapabileceğini inceleyelim.
Bir helikopterden ya da helikopter grubundan faydalanabilmek için helikopter yada helikopterleri harekât-operasyon bölgesine ulaştırmanız gerekmektedir. Peki bu nasıl yapılabilir?
1) Helikopterleri Yunan anakarasından harekât-operasyon bölgesine direkt uçmasını sağlayarak.
2) Helikopterleri Yunan anakarasından harekât-operasyon bölgesine en yakın kargo uçaklarının iniş - kalkış yapabileceği pist varsa kargo uçaklarını o pistte yönlendirerek.
3) Helikopterleri Yunan anakarasından harekât-operasyon bölgesine Kargosunu indirebilmek için uygun liman altyapısı varsa kargo gemileri ile uygun liman altyapısı yoksa askeri çıkarma gemileri ile.
1)Yunan Ordusu doğu ege adalarına OH-58D helikopterlerini harekât-operasyon bölgesine direkt uçmasını nasıl sağlayabilir?
OH-58D tek motorlu, boyutları küçük ve fazla yakıt taşımadıkları için Yunan anakarasından doğrudan Doğu Ege'ye silahlı ve savaşa hazır şekilde uçamazlar. OH-58D deniz helikopteri değildir. Deniz helikopteri olarak tasarlanmadıkları için bu onların en büyük dezavantajlarından biridir. Deniz helikopteri olmamasına rağmen 1988 yılında Prime Chance kapsamında Basra Körfezinde gemi konuşlu harekâtlar icra etmişlerdir. Tek motorlu olması özellikle zaman zaman olumsuz hava şartlarının hâkim olabildiği fırtına ve sert rüzgarların olduğu deniz ortamında OH-58D helikopteri kullanan pilotlara sorun çıkarabilir. OH-58D menzilini ve harekât yarıçapını belirleyen faktörler taşıdığı yakıt, taşıdığı silah sistemleri, uçuş tarzı, uçuş irtifası ve uçuş hızı ve hava koşullarıdır.
OH-58’lerin direkt uçuş ile doğu ege adalarının en uç noktalarına uçup harekât icra edebilmesi için yakıt ikmali yapmaları zorunludur. Peki bunu nasıl yapabilirler?
a) Ege denizindeki adalarda barış şartlarında yakıt ikmali, silah podlarının takılması ve mühimmat ikmali yapılması için alt yapısı mevcut uygun sivil havaalanları ve askeri havaalanlarına ilave olarak başka adalarda (FARP) (ileri silahlanma ve yakıt ikmali noktası) ve “Forward Operating Base” (İleri Karakol Üssü) noktaları oluşturarak. Ancak bu yapıldığında Türk Ordusunun; Türk Deniz Kuvvetleri ve Türk Hava Kuvvetlerine ait keşif unsurlarınca fark edilebilirler. Oluşturulan bu noktalar ile olası OH-58D faaliyetlerinin tespit edilmesi kolaylaşır. Neyi, nasıl ve ne zaman yapabilecekleri daha önceden tespit edilebilir. OH-58D operasyonel hale geçebilmesi daha önceden belirlenmiş gerekli noktalarda teknik alt yapı ve eğitimli personel olması ve bu noktalarda konuşlanması gerekmektedir.
Yunanistan Ordusuna ait OH-58D’lerin barış zamanı silahlandırılması yasak olan ada konuşlu olarak adalar ve adacıklar etrafında faaliyet göstermesi Türkiye tarafından Türkiye'ye karşı saldırgan bir tutum olarak değerlendirilmelidir. Adaların Türkiye’ye karşı bir atlama taşı olarak saldırı amaçlı kullanma ihtimalinin artması yüzünden zaman zaman gerilen Türkiye-Yunanistan ilişkileri dahada gerebilir. Yunanistan yukarıda değindiğimiz ayrıntıları sadece kriz zamanında işlevsel hale getirirse bu helikopterlerin operasyonel faaliyetlerini kriz zamanın operasyonel zorluğu ve karmaşıklığından dolayı Türk Ordusu tarafından zamanında tespit edilemeyebilir, gözden kaçırılabilir.
b) Yunan Deniz Kuvvetlerinin helikopter indirip, kaldırma yeteneği yani uygun alt yapıya sahip helikopter pisti olan gemilerinden faydalanarak. Bunlar Petrol tankerleri ve filo ikmal gemileri, Fırkateynler, Çıkarma gemileri (LST-Landing Ship Tank) gibi su üstü unsurları olabilir. OH-58D ler Yunan anakarasından bu sefer adaları değil gemileri kullanarak harekât-operasyon bölgesine ulaşabilir. Ya da hem gemileri hem de adaları OH-58D’ler için atlama taşı olarak kullanabilir. Barış zamanında Yunanistan tarafından yapılan bu hamleler ise yine Türk Ordusu tarafından OH-58D faaliyetleri Türk Deniz Kuvvetleri ve Türk Hava Kuvvetlerine ait keşif unsurlarınca fark edilebilir. Ancak kriz zamanında kriz zamanın operasyonel zorluğu ve karmaşıklığından dolayı Türk Ordusu tarafından zamanında tespit edilemeyebilir, gözden kaçırılabilir.
Yunanistan Ordusu doğu ege adalarına Yunan anakarasından OH-58D helikopterlerini harekât-operasyon bölgesine direkt uçmasını sağlamak için helikopter pilotlarının kriz zamanı öncesi çok sık bir eğitim icra edilmesi gerektiğini hatırlatmak isterim. Ancak OH-58D helikopterlerinin Yunanistan Ordusu envanterine girdiği yandan bugüne böyle bir eğitim yaptığı hiçbir şekilde Yunan Ulusal basınına yansımamıştır.
Fotoğrafta; Jason Sınıfı Çıkarma Gemisi olan L- 175 Ikaria ve S-70 Sea Hawk görülmekte
2) Yunan Ordusu OH-58D helikopterlerini Yunan anakarasından harekât-operasyon bölgesine kargo uçaklarının iniş - kalkış yapabileceği pist varsa kargo uçakları ile nasıl ulaştırabilir?
Yunanistan Hava Kuvvetlerinin envanterindeki C-130 kargo uçakları ile 2 adet OH-58D taşınabilir. Askeri kargo uçakları genellikle sivil uçaklardan daha uzun pistlere ihtiyaç duyar. C-130 ların iniş kalkışına uygun askeri veya sivil havaalanları aracılığı ile OH-58D kısa sürede operasyonel hale gelebilir. Bu seçenek OH-58D’lerin Yunan anakarasından operasyon bölgesine ulaşması için en hızlı yoldur.
3) Yunan Ordusu OH-58D helikopterlerini kargo ve çıkarma gemilerini kullanarak Yunan anakarasından harekât-operasyon bölgesine nasıl ulaştırabilir?
Helikopterleri Yunan anakarasından harekât-operasyon bölgesine kargosunu indirebilmek için uygun liman altyapısı varsa kargo gemileri ile uygun liman altyapısı yoksa askeri çıkarma gemileri ile. Ancak bu yöntem OH-58D’lerin Yunan anakarasından operasyon bölgesine ulaşması için en yavaş yoludur. Yine bu faaliyet Türk Ordusunun Türk Deniz Kuvvetleri ve Türk Hava Kuvvetlerine ait keşif unsurlarınca fark edilebilir.
Ada ve adacıklara değinmişken 9 Eylül 2022’de Millî Savunma Bakanlığı Eski Genel Sekreteri Emekli Albay Ümit YALIM’ın gazeteci Ali TARAKÇI ile yaptığı youtube programında Yunanistan’ın 2004 yılından itibaren kendine ait olmayan Türkiye'ye ait 20 ada ve 2 kayalığı elini kolunu sallayarak işgal ettiğini ifade etti.
Yaptığım araştırmalar sonucunda bu konuya Türkiye Cumhuriyeti yetkililerinden resmi olarak herhangi bir yalanlama gelmemiştir. Yunanistan’ın 2004 yılından itibaren işgal ettiği ada ve adacıklar konusunda dönemin iktidarları büyük hatalar yapmıştır. Ada ve adacıkların işgal edildiği tarihler ve bu tarihte hükümette kimin olduğu ve kabine üyeleri bellidir. Bu acı gerçeği söylemeden geçmem bu yazının tamamen içi boş bir yazı olmasına sebep olacaktı.
Yunanistan'a ait OH-58D Kiowa Savaşçısı Helikopteri Savaş Alanında Neler Yapabilir?
Fotoğrafta; Yunan Ordusuna ait Bell OH-58D Kiowa Warrior Tanagra Hava Üssü 03 Eylül 2021 / Sebastian Sowa
Yunan OH-58D Helikopterinin Öz Savunma Sistemleri
Yunanistan'ın elindeki 0H-58D helikopterlerinde AN/APR-39(V)1 veya -39A(V)1 RWR (Radar Warning Receiver ) (Radar Uyarı Alıcısı) bulunmakta APR-39, pilotları her tehdide karşı kokpit çok işlevli ekranındaki veya video ekranındaki bir grafik sembolle uyarmadan önce tehdit türlerini, yönünü ve ölümcüllüğünü otomatik olarak tespit etmek ve tanımlamak için 360 derecelik sürekli kapsama sağlar. Bu uygun maliyetli sistem, çok çeşitli sabit, döner ve eğimli kanatlı uçakları günümüzün en modern tehditlerinden koruyan küçük ve hafif bir konfigürasyonda en son teknolojiyi içerir. Radar uyarı alıcısı radar tehdidini algılar algılamaz helikopter pilotu radar altı uçmaya ya da radar altı uçarak bölgeden uzaklaşma eğilimi içine girer. RWR bulunan bir helikopter pilotlarına uyarılar sunarak onların radarlardan kaçınma manevraları yapmasına ve bu helikopterde radar sinyal karıştırıcı varsa sinyal karıştırma tekniklerini uygulamasına olanak tanır. Yunan OH-58D’lerinde radar sinyal karıştırıcılarının da olmadığını hatırlatalım.
AN/ALQ-144 Kızılötesi Sinyal Bozucu
AN/ALQ-144 IR Karşı Tedbir Seti, geniş bir çevresel aralıkta kızılötesi füzelere karşı koruma sağlayan, her zaman açık bir kızılötesi sinyal bozucudur. Sistem, küçük ve orta büyüklükteki helikopterleri tamamlayacak çoklu konfigürasyonlar sunduğundan son derece esnektir. Füze uyarı sistemi ve işaret fişekleri ile bağımsız veya uyumlu olarak çalışabilmektedir.
Kızılötesi Karşı Tedbirler (IRCM) olarak da bilinen kızılötesi karıştırıcılar, füzelerin kızılötesi yönlendirme sistemini hedeflerini kaçıracak şekilde karıştırarak helikopteri kızılötesi güdümlü füzelerden korumak için tasarlanmış cihazlardır. MANPADS(Man-Portable Air-Defense Systems)(Taşınabilir Hava Savunma Sistemi) alçak irtifada uçan uçaklara ve helikopterlere karşı kullanılan, omuzdan atılan füzeler için kullanılan bir terimdir. Elle taşınabilir hava savunma sistemleri anlamına gelir ve genellikle kızılötesi arayıcı başlıklı yönlendirmeli silahlardır. MANPADS atıcı tarafından kendi omuzu üzerinden ateşlenir. Bu füzelerin potansiyel hedefleri menzili içinde ve uygun irtifada yakaladıkları düşük hızlı uçak ve helikopterlerdir. Özellikle helikopterler için büyük bir tehdit oluştururlar. Yunan OH-58D helikopterlerinde bu sistem takılı değildir ve hiç alınmamıştır. Bu sistemin Yunan OH-58D’lerinde olmaması ısı güdümlü füzelere karşı bu helikopterin korumasının zayıf olduğunu göstermektedir. IRCM’ leri biraz daha irdeleyecek olursak Kızılötesi (IR) karıştırıcısı olmayan bir helikopter, savaş alanında, özellikle geceleri veya düşük ışık koşullarında çeşitli zorluklarla karşılaşacaktır:
Artan tespit edilebilirlik: Helikopterler doğal olarak motorlardan ve egzozdan önemli miktarda ısı üretir. Bu ısı imzası kızılötesi (IR) kameralarda ve füze yönlendirme sistemlerinde parlak bir şekilde ortaya çıkar. Karıştırıcı olmadan Kızılötesi (IR) tespit edebilme teknolojisiyle donatılmış düşman kuvvetleri, helikopteri uzak mesafelerden kolaylıkla tespit edip takip edebilir.
Azaltılmış sürpriz faktörü: Gece operasyonları ve düşük ışık koşulları, helikopterlerin düşman bölgesine sızması veya gizli operasyonlar yürütmesi için genellikle sürprizlere dayanır. Parlak IR imzası bu avantajı ortadan kaldırarak helikopteri en başından itibaren kolay bir hedef haline getirir.
Füzenin kilitlenmesi riski daha yüksek: Modern ısı güdümlü füzeler, hedeflere kilitlenmek için IR imzalarına güveniyor. IR sinyal bozucu olmadan helikopter bu tür füzeler için vurulmaya hazır bir ördek haline gelir ve vurulma riski önemli ölçüde arttırabilir.
Sınırlı karşı önlemler: Bazı helikopterlerin flare veya alev topu dediğimiz temel karşı önlemleri olsa da, bunlar gelişmiş IR güdümlü silahlara karşı daha az etkilidir. IR bozucu, füzenin hedefleme sistemini aktif olarak bozarak daha güvenilir bir savunma sunabilir.
Azalan operasyonel esneklik: IR tarafından kolayca tespit edilme korkusu, helikopterin gece veya düşük ışık koşullarında serbestçe çalışma yeteneğini sınırlayabilir. Bu, belirli görevler için kullanışlılığını kısıtlar ve genel görev etkinliğini azaltır. Bu durum ise helikopteri kullanan pilotları daha fazla stres altında uçmaları demektir. Pilotların yaşadığı bu korku yapabilecekleri bir görevi bile iptal etmelerine neden olabilir.
Özetle; Bir helikopterde IR karıştırıcısının bozucunun bulunmaması, helikopteri özellikle geceleri gelişmiş IR yetenekleriyle donatılmış düşmanlar için helikopter çok daha kolay bir hedef haline getiriyor. Bu, hayatta kalma kabiliyetini önemli ölçüde azaltır ve savaş alanındaki operasyonel esnekliğini sınırlar.
AN/AVR-2 Laser Detection System (Lazer Algılama Sistemi)
AN/AVR-2A Lazer Algılama Seti, askeri helikopter mürettebatını lazer destekli silahlardan kaynaklanan tehditlere karşı uyarmak için Raytheon tarafından geliştirildi. Lazer destekli silahları tespit eden, tanımlayan, karakterize eden ve görüntüleyen 4 sensör ünitesi ve merkezi işlem ünitesine sahiptir. AVR-2A, helikopterin etrafında 360 derecelik bir çevreyi ve +45/-45 derecelik bir yüksekliği kapsama alanına sahiptir. Tehdit tespit edildikten sonra sistem her tehdidi öldürücülük öncelik sırasına göre görüntüler. AN/AVR-2A, ABD askeri helikopterleri için üretiliyor. Yunanistan'a ait OH-58D’lerde bu sistemde yok. Bu sistemin olmaması özellikle Lazer güdümlü füze ve ATGM’ler tarafından bu helikopterin daha rahat yok edilmesine olanak sağlar. Lazer algılama sistemlerinin veya Lazer İkaz Alıcısının (LWR) ne işe yaradığını biraz daha irdeleyecek olursak lazer algılama sistemi olmayan bir askeri helikopterde aşağıda sıraladığım sorunlar ortaya çıkabilir.
Lazer güdümlü tehditlere karşı savunmasızlık: Lazer güdümlü füzeler helikopterleri hedeflemek için lazer ışınları kullanır. Helikopter lazer tehdit algılama sistemi yoksa helikopter bu tehditleri algılayamaz ve bunlara karşı kendini savunamaz. Bu da helikopterin vurulma ve düşürülme riskini önemli ölçüde artırır.
Aslında lazer güdümlü füzelerin helikopterler için tehdit derecesini bende çok yüksek görmeyenlerden biriydim. Bu eksikliği tolere edilebilir olarak görüyordum. Ancak bu görüşüm bundan 6 yıl kadar önce Ocak 2018’de Türkiye - Suriye sınırında bir tepemi? yoksa Suriye toprakları içinde bir tepede mi? olduğunu bilmediğim bir bölgede; bölgede konuşlu Türk askerlerine ikmal için gelmiş Türk Kara Kuvvetlerine ait S-70 Black Hawk helikopterimize YPG / PKK lı teröristlerce ATGM fırlatılmasının ve helikopterimizin bu ATGM’den kurtulmuş olmasıyla değişti. YPG/ PKK ya işbirliği içindeki bir hesap bu görüntüyü youtube’ta paylaştı video kısa sürede çok sayıda insan tarafından izlendi YPG / PKK lı sosyal medya hesapları helikopterimizin düşürüldüğünü iddia etmeye başladılar aslında S-70 Black Hawk’ın düşürülmediği açıkça görülmekteydi. İnsanların büyük kısmını yanıltan görüntünün çekildiği açıdan aşağıda helikopterimizin manevra yapmaya uygun bir arazi yapısının görünmüyor olmasıydı. Ancak o sırada tepede görevli olan bir Türk askerinin tesadüfen S-70 Black Hawk helikopterimizin kalkışını çekmesiyle oyun bozulmuştu. Askerimizin çektiği bu görüntünün youtube yüklenmesi helikopterin sorunsuz bir şekilde kalkışını belgelemişti. S-70 Black Hawk’taki lazer ikaz alıcıları görevini yapmış buda helikopterin pilotlarının durumsal farkındalıkları arttırmış bu sayede helikopteri kullanan pilotlarımız çok kısa bir zaman diliminde helikoptere doğru gelen ATGM’ den ustaca bir kaçınma manevrası yaparak ATGM’ den kurtulmuşlardı. Belki o gün orada uçan pilotlarımız bana bir gün ulaşır bende sizlerle paylaşırım ya da başka bir yazar tarafından onların bu inanılmaz kurtuluş hikayesini bizimle paylaşılır.
Helikopterlerde lazer algılama sisteminin önemi Ukrayna - Rus savaşında bir kez daha ortaya çıkmıştır. Rusya'nın Ukrayna'ya ait Ukrayna toprağı olan 2014 yılında Rusya'nın Kırım Yarımadasını işgali ile başlayan savaş. 24 Şubat 2022 tarihinde Rusya devlet başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna'da "özel bir askerî operasyon" ilan etmesiyle daha üst aşamaya geçmiş bu savaşta zaman zaman ATGM’ ler ile vurulan helikopter görüntüleri sosyal medyada paylaşılmaktadır.
Uçuş güvenliğinde azalma: Lazer tehdit algılama sistemi, bu sistem pilotlara lazer ışınlarının kaynağını ve yönünü tespit edilmesinde yardımcı olur. Bu bilgi, pilotların lazer güdümlü füzelerden özellikle ATGM’lerden kaçınmak ve helikopteri güvende tutmak için çok önemlidir. Lazer tehdit algılama sistemi olmadan, pilotlar bu bilgilere sahip olmayacak ve bu da uçuş güvenliğini tehlikeye atabilecek hatalara yol açabilir.
Görev kabiliyetinde azalma: Lazer tehdit algılama sistemi, arama ve kurtarma, askeri operasyonlar ve havadan keşif gibi görevlerde önemli bir rol oynar. Lazer tehdit algılama sistemi olmadan, helikopterler bu görevleri etkin bir şekilde yerine getiremeyebilirler.
Pilotların iş yükünde artış: Pilotların ATGM kaynaklı tehdidin önüne geçmek için çevre kontrolüne gereğinden odaklanıp aynı zamanda diğer güvenli uçuş yapabilmek için yapmaları gereken uygulamaları aynı anda yerine getirmek istemeleri pilotları yorar belli bir süreden sonra dikkatsizliğe yol açabilir.
Sonuç olarak; Askeri helikopterlerde lazer tehdit algılama sisteminin kullanımı, uçuş güvenliğini ve operasyonel kabiliyeti artırmak için önemli bir yatırımdır. Askeri helikopterlerde lazer tehdit algılama sisteminin kullanımı, pilotların ve helikopterin güvenliğini artırmak için önemlidir.
Özetleyecek olursak; Yunan OH-58D’lerinde olmayan öz savunma sistemleri: Füze ikaz sistemi, karşı tedbir atım sistemi, IRCM (Kızılötesi Sinyal Bozucu), Radar frekans karıştırıcı sistem. Bu sistemlerin yokluğu helikopterin öz savunmasını buna bağlı olarak ciddi anlamda pilotların durumsal farkındalığını ve operasyonel etkinliğini olumsuz yönde etkilemektedir.
Yunan OH-58D’lerde ATAS ( Air-to-Air Stinger) silah sistemi de yoktur. Bu sistemin olmaması bölgeye gönderilip konuşlandırılan Türk Kara Kuvvetlerinin T-129 ATAK Taarruz ve Taktik Keşif Helikopteri ile karşılaştıklarında T-129’ların kilit atıp ateşledikleri AIM-92 Stinger ile düşürülme ihtimalini arttırır. Çünkü Türk T-129’ları kanatlarındaki 4 podda 8 adet 5km menzilli AIM-92 Stinger taşıma ve atma kabiliyetine sahiptir. Türk Kara Kuvvetleri ve Jandarma Genel Komutanlığı ait toplamda 77 adet T-129 Atak ile Türk Deniz Kuvvetlerinin envanterindeki 10 adet AH-1W Super Cobra ve 24 adet SH-70B-18 Seahawk deniz helikopteri, 4 adet AB-212 deniz helikopteri, 14 adet Sahil Güvenlik Komutanlığı ait AB-412EP deniz helikopteri bulunmaktadır. Yunan Ordusunun elinde ise 19 AH-64A + 9 AH-64D toplamda 28 adet Apache, 11 adet S-70B-6 Aegean Hawk, 1 adet MH-60R Seahawk. Bu yıl sonuna kadar 3 adet MH-60R Seahawk daha envanterine girecek. 2025 yılında ise 3 tane daha MH-60R Seahawk envantere girmesi planlanıyor. 60 adet OH-58D Kiowa Warrior. 7 adet AB- 212 ASW /AB- 212 EW. Her iki tarafında envanter sayılarını vermiş olduğumuz helikopter platformları birlikte harekât-operasyon icra edebilirler. Bu uçuş birliktelikleri sayesinde birbirlerinin güvenlik açıklarını kapatıp durumsal farkındalıklarını arttırabilirler. Örneğin üzerinde radarı bulunan deniz helikopterleri radarı olmayan helikopterlerle işbirliği yaparak harekât icra edebilirler. Ancak bu işbirlikleri için operasyon sahasında çok sık eğitim yapmak zorunda olduklarını unutmayalım. Ne kadar çok eğitim yaparlarsa kriz ve savaş zamanlarında görev başarıları artar.
Sonuç; Yunanistan Ordusunun OH-58D Kiowa Warrior helikopterleri ile Ege Denizi ve bölgedeki adalar üzerinden Türk topraklarına harekât-operasyon yapmak istediğinde en büyük kısıt Yunan ana karasından uzak olmasıdır. Yunan ana karasından uzak oluşu bu helikopterlerin korunmasında sıkıntılar yaratacak ve yapılacak operasyonlar için gerekli korunmadan yoksun olarak harekât icra etmelerine, operasyon yapmalarına neden olacaktır. Helikopterleri operasyon sahasına yaklaştırmak istediklerinde; adalara, su üstü platformlara konuşlandırdıklarında Türk topraklarına olan mesafe kısalmış olur ancak bu seferde Türk Silahlı Kuvvetlerinin imkân kabiliyetleri sayesinde çaresiz kalarak helikopterlerin kendisi ve konuşlandıkları ada, su üstü platformları meşru müdafaa (savunma hakkı) çerçevesinde Türk Ordusu tarafından hedef alınması ve yok edilmesi kolaylaşacaktır.
Türk Silahlı Kuvvetlerinin en kötü senaryoya göre doküman hazırlayıp buna uygun eğitim ve tatbikat yapması elzemdir. Ege ve Trakya’da gerekli modern hava radar kabiliyetinin ve sayılarının artırılması buna ek olarak havadan erken tespit sistemlerinin önemi artmış bulunmaktadır. Bu sistemler savunma ve taarruz görevlerinde kritik bir öneme sahiptir. Bu tür sistemler, muharebe sahasının geniş bir resmini oluşturarak, hava araçlarının ve ona destek olacak sistemlerinin koordinasyonunu kolaylaştırır. Yer konuşlu radar sistemlerine göre daha az coğrafi kısıtlamaya sahip olan havadan erken ihbar ve kontrol uçakları, düşman hareketlerini daha erken tespit edebilir ve böylece gerekli önlemlerin alınmasına olanak tanır. Türk Hava Kuvvetlerinin envanterinde daha fazla havadan erken ihbar ve kontrol uçaklarının olması gerekmektedir. HEİK uçaklarının sayısının artması kritik zamanlarda bölgeye yönelik daha fazla sortinin gerçekleşmesine uçakların bölgede daha fazla kalmasına dolayısıyla bölgedeki durumsal farkındalığı arttıracaktır. Türk Deniz Kuvvetleri ve T.C. Sahil Güvenlik Komutanlığı mevcut deniz helikopteri sayısını gereken miktarda artırmalı. Türk Deniz Kuvvetleri deniz karakol uçaklarının sayısını artırmalı. 3 tarafı denizlerle çevrili Türkiye'nin Türk Deniz Kuvvetleri ve T.C. Sahil Güvenlik Komutanlığına bu platformlar için gereken bütçeyi ayırmaları çok önemlidir. Gerekli durumlarda katmanlı hava savunma sistemlerinin hızlı bir şekilde askeri ve stratejik tesisleri konuşlandırılma yeteneğinin olması ve sayılarının artırılması, kara konuşlu hava radarlarının adalardan kaynaklanan kör noktalarının azaltılması için su üstü platformlarındaki hava radarlarından etkili bir biçimde faydalanabilmek için su üstü platformlarının hava radarlarının modern olması gerekmektedir.
Bu platformların radarları modern değillerse hava radarlarının modernleştirilmesi ve platform sayısı yetersiz ise bu sayısının artırılması kriz ve savaş zamanlarında deniz üzerinde olması gereken nokta olmalarını sağlamak için yeterince eğitim yapılmasının ihmal edilmemesi gereken diğer bir husustur. Ege denizi üzerinde daha çok İHA ve SİHA’ nın keşif uçuşu yapması. Türk Silahlı Kuvvetlerinin olası Yunan tehditlerinin belirlediği dosyanın güncellenmesi, Yunan tehditlerine karşı Türk Silahlı Kuvvetlerinin müşterek harekât icra edebilmesinin önemi üzerinde durulması ve düşünülmesi gereken diğer önemli bir konudur.
Müşterek harekât kabiliyetinin mükemmele yakın olması için daha fazla eğitim ve daha fazla tatbikat şarttır. Elinizdeki imkân ve kabiliyetlerin olması önemlidir ancak bu imkan ve kabiliyetlerin eksikliklerini ancak eğitim ve tatbikatlar ile giderebilirsiniz.
Askeri stratejistlerin en büyük hatası düşmanın imkân ve kabiliyetini küçümsemek kendi ordusunun imkân ve kabiliyetini abartarak güvende olunmadığı halde güvendeyiz illüzyonuna kapılmak ve kendi silah arkadaşlarını da bu illüzyon ile yanıltmaktır.
Kaynaklar;
2) https://www.siyahgribeyaz.com/2017/01/yunanistann-eda-hamlesi-oh-58d-ve.html
3) https://www.defenceturk.net/israil-yunanistanin-ah-64-apache-helikopterlerini-silahlandiracak
4) https://www.savunmasanayist.com/yunanistan-kara-kuvvetleri-analizi/
5) https://www.airporthaber.com/havacilik-haberleri/abd-hibe-ettigi-helikopterleri-teslim-ediyor.html
6) https://www.helis.com/database/news/greece-army-oh-58/
8) Türkiye-Yunanistan arasında Meriç Nehri sınır bölgesinde neler oluyor? - BBC News Türkçe
9) https://pimaair.org/museum-aircraft/bell-oh-58d-1/
10) https://www.airforce-technology.com/projects/oh-58d-kiowa-warrior/
12) https://www.korkusuz.com.tr/giritteki-abd-ussu-neden-veto-edilmedi-wp-359980
14) https://www.youtube.com/watch?v=8q-cPR3RwKI
16) https://www.savunmasanayist.com/roketsan-hava-hava-fuzesi/
17) https://www.savunmasanayiidergilik.com/tr/HaberDergilik/Kizilotesi-fuze-ikaz-sistemleri
19) https://mavivatan.net/s-70b-seahawk-helikopteri/
20) https://www.savunmasanayist.com/elektronik-harp-podlu-t129-atak-teslim-edildi/
21) https://www.savunmasanayist.com/sikorsky-ilk-yunan-mh-60r-seahawklarinin-testini-tamamladi/
22) https://mavivatan.net/ab-212/
23) https://tr.wikipedia.org/wiki/Yunanistan_Deniz_Kuvvetlerinin_hizmetteki_gemileri_listesi
