Geçici Boşluğu Doldurmak (Stop-Gap) Amaçlı Jet Savaş Uçakları Kiralamak Pratik ve Ekonomik Bir Yöntemdir

Geçici Boşluğu Doldurmak (Stop-Gap) Amaçlı Jet Savaş Uçakları Kiralamak Çok Pratik Bir Yöntemdir. İtalya bu yöntemi iki farklı ülkeden iki farklı uçak tipiyle başarıyla uyguladı.

İtalyan Hava Kuvvetleri (AMI-Aeronautica Militare Italiana), 1989’da kurulan Eurofighter Typhoon konsorsiyumunun üyesidir (İngiltere, Almanya, İtalya, İspanya).

Doksanlı yılların başlarından itibaren, İtalyan Hava Kuvvetleri çok ısrarlı bir şekilde ve ciddi bir çabayla; eski Aeritalia F-104S Starfighter'larının yerini alacak yeni bir uçak arayışındaydı. F-104S’in yerini alması amaçlanan ve planlanan uçak olarak Eurofighter Typhoon'u seçtiler ve bu uçağın konsorsiyumuna dahil oldular.

Ancak, Eurofighter Typhoon’un teslimatı programın oldukça gerisinde kaldığından; İtalyan Hava Kuvvetleri Eurofighter Typhoon gelene kadar 5 ila 10 yıl boyunca “boşluk doldurmak” (stop-gap) amaçlı; hava savunma görevini yerine getirebilecek alternatif bir jet savaş uçağına ihtiyaç duyuyordu, bu nedenle; geçici bir ara-çözüm arayışındaydı.

AMI'nin çok sayıda Tornado IDS (interdictor/strike-muharebe sahasını baskılama/sızma/darbe) uçağına sahip olması nedeniyle; 1993’de RAF (Royal Air Force)'tan 10 yıllık bir süre için 24 Tornado ADV (Air Defence Variant-Hava Savunma Varyantı) uçağını kiralamaya karar verildi. Bu kiralama 2003 yılında sona erdiğinde yeni bir arayış içine girildi. AMI ilk başta Tornado ADV kiralama süresini 10 yıl daha uzatmayı tercih etti, ancak bunun çok pahalı olduğu ortaya çıktı ve bu nedenle İtalyan hükümeti çözüm arayışında yüzünü ABD'ye döndü. 

Mart 2001'de İtalyan hükümeti, ABD hükümeti ile 34 F-16 ve dört yedek uçak gövdesinden oluşan 5 yıllık (5 yıl ilave opsiyonlu) kiralama için, 10 yıl süreli bir anlaşma imzaladı. 

Eurofighter Typhoon'un teslimatına kadar geçici bir çözüm olarak 34 F-16A/B (çoğunlukla blok 15 ADF varyantı)’yı ABD Hava Kuvvetlerinden 2001-2012 yılları arasında leasing yöntemiyle kiraladı. EF2000 Typhoon’ların AMI’de hizmete girmeye başlamasıyla F-16'ların kiralama sözleşmesi peyderpey sonlandırıldı. 

F-16A/B ADF’ler, İtalya'ya teslim edilmeden önce Davis-Monthan AFB, Arizona'daki depodan (namı diğer uçak mezarlığı, detaylar için bknz. Ref.-1) çıkarıldılar ve 220 gün boyunca kapsamlı bir yenileme ve yükseltmelerden geçirildikleri Utah Hill AFB'deki Ogden ALC'ye aktarıldılar.

İtalyan Hava Kuvvetlerinin uçak bakım subayları, eğitmenleri ve teknisyenleri, Fort Worth, Teksas'taki Lockheed Martin tesislerinde F-16 bakım eğitimi aldılar.

Uçaklar 2003-2004 tarihleri arasında AMI’ye teslim edildi. 

İtalya'ya sağlanan uçaklar standart bir ADF (Air Defence Fighter-Hava Savunma Uçağı) konfigürasyonuna sahiplerdi. Tüm uçaklara yenilenmiş (upgraded) Pratt & Whitney F100-220E motoru takıldı ve Falcon-Up yapısal iyileştirme programına tabi tutuldular. AIM-120 AMRAAM füzesi de dahil olmak üzere F-16'larla birlikte kullanılmak üzere bir dizi silah sisteminin de AMI'ya sevki yapıldı.

Mayıs 2012'de, AMI son F-16’yı da servisten alarak leasing sözleşmesini sonlandırdı. İronik olarak AMI, F-16’yı kademeli olarak servisten alan ilk hava gücü olarak tarihe geçti. 

İtalya; Tornado ADV ve F-16A/B ADF kiralayarak ne elde etti? Bu nedenle İtalya’yı neden başarılı addetmeliyiz?

İtalya 24 Tornado ADV ve akabinde 34 F-16A/B ADF kiralayarak, 1993-2012 arasında; yaklaşık 20 yıl boyunca yeni bir uçak tipi alıp ilave bir yatırım yapmak yerine, makul leasing masraflarına katlanarak hava sahasını koruyabilme başarısını göstermiştir.

Eğer uçak kiralamak yerine tedarik etme çözümünü tercih etseydi, EF Typhoon’un envantere girmesiyle ihtiyacı kalmayacak bir uçak sistemini yaklaşık 50 yıl kullanmak ve idame etmek durumunda kalacaktı. İtalya masraflı bir çözümü değil, pratik, akılcı ve ekonomik olanı seçti ve başarıyla yürüttü.

Kaynakça:

1. Dünyanın 2’inci Büyük Hava Gücü Aslında Bir “Uçak Mezarlığı”

https://strasam.org/savunma/havacilik-ve-uzay-sanayii/dunyanin-2inci-buyuk-hava-gucu-aslinda-bir-ucak-mezarligi-1837