savunma

İskandinav Ülkeleri 250 Uçaklık Ortak Bir Hava Gücü Oluşturmak İstiyorlar

Yaklaşık 250 adet modern, kısa vadede 4.5 ve 5. Nesil, orta ve uzun vadede 5. & 6. Nesil ön-cephe hattı savaş uçağından oluşan ortak bir İskandinav Hava Gücü kavramı, 1990'ların ortalarından beri ilgili ülkelerin hükümetleri arasında sürekli bir istişare konusu olmuştur.

Dört İskandinav ülkesi, Norveç, Danimarka, İsveç ve Finlandiya; coğrafyalarının hava savunmasını güçlendirmek için kendi hava kuvvetleri arasındaki işbirliğini derinleştirmek için harekete geçti. Ortak bir niyet beyanını kapsayan girişim, Rusya'nın Ukrayna'ya karşı yürüttüğü savaşın” Yukarı Kuzey ve Baltık Denizi” bölgelerini etkileyen ve devam eden güvenlik gerilimleri zemininde gerçekleşti.

Kuzey ülkeleri arasında türünün ilk örneği olan deklarasyon, 16 Mart'ta Almanya'daki ABD Ramstein Hava Üssü'nde İsveç, Norveç, Finlandiya ve Danimarka hava kuvvetleri komutanları tarafından imzalandı.

İsveç ve Finlandiya'nın NATO’ya dahil olmamaları, müzakerelerin ve ortak girişimlerin ilerlemesine hep engeldi. Ancak bu iki ülke NATO'ya katılma beyanı verip, özellikle Finlandiya katılım sağladıktan sonra; bu niyet daha elle tutulur, kalıcı bir hava gücü oluşturma kararına dönüştü. Bahse konu dört İskandinav ülkesi arasında adeta bir mini-NATO oluşturacak ortak bir eylem planını tartışmak için artık daha sağlam bir zemin oluştu.

Deklarasyonda yer alan hava savunma operasyonları konsepti, dört ana eylem hattı boyunca oluşturulan ve geliştirilen ortak İskandinav hava gücünün işbirliğini öngörüyor. Ayrıca, hava operasyonlarının planlanması ve yürütülmesi için entegre bir yönetim yapısının geliştirilmesi de önerilmektedir. Toplamda yaklaşık 250 modern savaş uçağından teşkil edilmesi planlanan dinamik, esnek, güçlü ve büyük bir hava savaşı görev gücü öngörülüyor.

Geri Planda ABD’nin Yoğun bir F-35 Baskısı Var

Bu hava gücünde; Danimarka, Finlandiya ve Norveç Lockheed Martin'in beşinci nesil F-35A stealth savaş uçağını kullanmayı planlıyor. Ancak, İsveç kesinlikle kendi ürettiği haricinde bir savaş uçağını tedarik etmeyi düşünmüyor. Havacılık sanayinde elde ettiği bir asrı aşkın bilgi ve tecrübeyi terk etmeye hiç istekli değil, ancak ABD baskısına dayanabilecek mi? Daha önce tasarlayıp imal ettiği uçaklarında (örn. Saab Draken, Saab Viggen) özgün veya en azından lisans altında kendisinin ürettiği motorları kullanan İsveç, Gripen’de; ABD GE404 motorunu kullanmaya başladı. Kısıtlı miktardaki Gripen satışlarının rakibi olarak da karşısında sürekli Amerikan firma ve uçaklarını (F-16, F-18, F-35) yani ABD’yi buldu. İsveç askeri havacılık endüstrisinde ABD’ye karşı adeta bir bağımsızlık savaşı vermektedir (Detaylı bilgi için bknz. Ref.-1 & 2).

Bu ortak hava gücü konseptinde öne çıkan isteklerden birisi de “ortak bir hava eğitimi ve tatbikatı biriminin teşkil edilmesi”, ancak İsveç'in F-35A'yı kullanmayacak olmasının bu modelin standardizasyonunun sağlanmasını zorlaştıracağı iddia ediliyor. Bu anlamsız bir iddia ve aslında İsveç üzerinde bir baskı argümanı, hatta İsveç’in NATO’ya üyelik arzusu ve önündeki tek engelin Türkiye olması bile ABD tarafından İsveç’e dolaylı bir baskı aracı olarak kullanılmaya müsait.

ABD Finlandiya’da kendi F-35’lerini konuşlandırabilme anlaşmasını yaptı (Bknz. Ref.-3), hatta Finlandiya F-35’i satın alma kararını da verdi (Ref.-4). ABD bu bölgede NATO ve İskandinav Ortak Savunma Hava Gücü adı altında kendi çıkarlarına doğrudan hizmet edecek yaklaşık 250 uçaklık bedava bir hava gücünün oluşturulması için her türlü manevrayı yapacak, her türlü baskı mekanizmasını oluşturacaktır.

Aslında İsveç’in 2035’lerde uçar hale getirmeyi planladığı bir 5. Nesil uçak projesi var (Flygsystem 2020). Ayrıca; İngiltere, İtalya ve Japonya’nın konsorsiyum oluşturduğu TEMPEST 6. Nesil uçak projesine de dahil olabilir. Ancak, ABD’nin İsveç’i hem kendisine bağımlı bir müşterisi hem de müttefiki yapma niyeti ve kararı da çok aşikâr. İsveç’in ABD’nin bu yöndeki yoğun baskısına karşı koyması şart kriter. Aksi halde 100 yılı aşkın bir süredir ilmek ilmek ördüğü ve büyüttüğü askeri havacılık endüstrisine veda etmek zorunda kalabilir (Detaylı bilgi için bknz. Ref.-1 & 2).