Çalışanlarımızı Nasıl Güdüleyebiliriz?

Gallup’un Dünya çapında yaptığı araştırma; çalışanların yüzde 65’i işlerinin en stresli yönünün yöneticileri olduğunu, yüzde 75’i işlerine yabancılaşma nedenlerinin başında yöneticileri geldiğini, yüzde 20’si yaşamlarında bir kere yöneticilerini öldürmeyi gerçek olarak düşündüklerini veya ölmesi için dua ettiklerini, araştırmaya katılanların tamamının yaşamlarında en az bir kere “katlanılması olanaksız bir yönetici ile çalıştıklarını” ortaya koymuştur.

Çalışanlarımız belirli bir görevi tamamladıklarında, onları daha iyi bir iş yapmaları için uyararak mı ödüllendirerek mi güdülersiniz? Havucun sopadan daha etkili olduğu kanıtlanmıştır. Yani insanlar ceza almaktan çok takdir edilmek isterler. Takdir edildiklerinde daha verimli çalışırlar. Bu bağlamda güdüleme (motivasyon) önemli bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır.

Güdüleme Nedir, İşlevleri Nelerdir?

Bir hedefe doğru davranışı harekete geçiren, sürdüren ve yönlendiren güç olarak tanımlanan güdüleme, kurum çalışanlarını işe yönlendirmede ve işten duydukları doyumu artırmada çok etkilidir. Güdüleme, eylemi başlatıp sürdürerek başarının ve verimin sağlanmasında en önemli·belirleyicidir. Güdüleme; işletmelerin, çalışanların verimliliğine, toplumsal ve ekonomik refah koşullarının geliştirilmesine, çalışanların yaratıcılık ve liderlik niteliklerinin ortaya çıkmasına ortam hazırlamaktadır.

Çalışanları Güdülemek İçin İzlenen Yollar Nelerdir?

Yönetim bilimcilerimizin, kendi ülke çalışanlarını güdüleyecek etkenleri sıraladığında, ülkemizdeki çalışanları güdüleyen etkenlerde genelde aynılık saptadığı gözlemlenmektedir.

Günümüzdeki kurumsal kültür ve yaklaşımlar, güdülemede sinerjik (görevdaşlık) gücün bireysel enerjiden daha etkin olduğuna inanan ve takım çalışmasını destekleyerek çalışanlarını verimli kılan bakış açılarını ön plana çıkarıyor. İşletmelerin takım odaklı bir güdüleme modeli ile harekete geçmeleri, verimlilik ve kalite çevirimlerinde başarılı sonuçlar alınmasında etkili olacaktır.

Çalışanları takım odaklı güdülemek için genelde izlenen yollar şunlardır:

• İyi bir iş yaptıklarında çalışanlarınıza kişisel olarak teşekkür edin. Her birine ayrı ayrı, sözlü veya yazılı olarak ya da her iki şekilde memnuniyetliğinizi gösterin. Teşekkürlerinizi zamanında ve içten bir biçimde ifade edin.

• Çalışanlarınızla görüşmek ve onları dinlemek için zaman ayırmaya hazır olun. İnsanları güdülemek, onların istek ve gereksinimleri ile samimi olarak ilgilenmeyi gerektirir. Personelinizin size gereksinimleri olduklarında ve görüşmek istedikleri zaman onlarla görüşün.

• Performansları hakkındaki görüşlerinizi belirtin. Personelin çalıştığı birimin performansı ile ilgili görüş ve yorumlarınızı onlara bildirin. Birini eleştirirken açık ve belirgin ifadeler kullanın, kendisini geliştirmesi için birlikte bir plan hazırlayın. Kesinlikle azarlamayın, aşağılamayın, küçük görmeyin. Gerçek hayatta insanlar, takdir de edilebilirler beğenilmeyebilirler de. Her iki durumda da görüşlerinizi belirtin.

• Açık, güvenli ve eğlenceli bir çalışma ortamı yaratmak için çaba gösterin. Yeni fikirleri, bazı durumlarda karar verme veya öneride bulunmalarını özendirin. Bu nedenle çalışmalarınıza saygı gösterin, değer verin, kendileri ile ilgili görüşlerinizi her fırsatta dile getirin. Başarmak için gereksinim duydukları kaynakları onlara sağlayın, düşüncelerini, önerilerini dinleyin, kaygılarını anlayın, açık ve güvenli çalışma ortamı yaratın ve işinizde duyduğunuz heyecanı onlarla paylaşın.

• Çalışanları karar alma sürecine katın. Herkesin katkısına değer verin. Yöneticiler herkesin katılımını sağlayarak çalışanlardan yapabildiklerinin en iyisini alabilirler. Bu bağlamda, özellikle çalışanları etkileyen durumlar için alınacak kararlarda mutlaka çalışanların katılımını sağlayın.

• Çalışanlara aidiyet duygusu aşılayın. Çalışanlar, kurumu ile aynı duyarlılığa sahip olduklarında enerjilerini kurum için harcamaları daha kolaydır. Kurumun toplumsal görev ve sorumluluğunu benimsedikleri ölçüde çaba gösterir, hatta heyecan duyarlar. Kurumları ile aynı amaçta birleşmek, kendilerini daha değerli hissettirir.

• Performanslarıyla orantılı olarak çalışanları takdir edin, ödüllendirin. Performansı düşük veya sınırda olanlarla da ilgilenin, kendilerini geliştirmeleri için çaba harcayın.

• İşbirliği yapın. En iyi sonucu almak için işbirliği yapın. Ödüllendirmeniz gereken davranışlar; risk alma, işbirliği, fikir verme, yenilik getirme, değer katma, yaratma ve yılmadan çalışmaktır.

• Başarıları kutlayın. Birimin ve kişilerin başarılarını kutlayın. Takım ruhu yaratma, moral kazanma toplantıları ve benzeri etkinlikler için zaman ayırın.

Son Söz

İnsanların gereksinimleri sonsuzdur. Bunun yanında her bireyin istekleri, alışkanlıkları ve kişilik yapıları birbirinden farklı olduğu için gereksinim duyacağı şeyler de birbirinden farklı olabilmektedir. İş yaşamında yöneticilerin bu gerçeğe dikkat etmesi, çalışanların olumlu yönde güdülenmesi açısından çok önemlidir.

Kaynakça

ACAR, Baltaş (2023). https://www.acarbaltas.com/liderlik-egitimleri-neden-beklenen-sonucu-vermiyor/

KARATEPE, Selma (2005). Örgütlerde İletişim-Güdüleme İlişkisi. Siyasal Kitapevi, Ankara.

KAYACAN, Emir (2020). Motivasyon Teoriler ve Uygulamalar. Ekin Yayınevi, Bursa. 

NELSON, Bob (1997). “Motivasyonun 10 Yolu” Executive. Excellence Dergisi. İstanbul : Rota Yayın, Sayı:3, S. 7.

ONARAN, Oğuz (1991). Çalışma Yaşamında Güdülenme Kuramları. A.Ü. SBF Yayınları, Ankara.

YILMAZ, Necati (1998) Güdülenmeyi Paylaşma. Hv.Tek.Ok.K.lığı Yayınları, Sayı:19, İzmir.