Türkiye’ye F-16 Satışına Taş Koyan Rüşvetçi Senatör Rob Menendez, Bu Sefer Hapsi Boylar mı?

Küba kökenli göçmen bir ailenin oğlu olan Robert Menendez, ABD Kongresi'nde Türkiye karşıtlığının yanı sıra, Rum ve Ermeni lobisine yakınlığı ile de biliniyor.

ABD'de Demokrat Parti’li Senatör Robert (Bob) Menendez ve eşi Nadine Menendez; görevini kötüye kullanmak, rüşvet almak ve Mısır hükümetine çalışmak, bir anlamda casusluk yapmak suçlamalarıyla yargılanıyor. Rüşvet almakla suçlanan 69 yaşındaki senatör ve 56 yaşındaki eşi, Mısır Hükümetinden bu ülkenin çıkarlarına hizmet etme karşılığında yüzbinlerce dolar ve altın külçesi aldığı iddia ediliyor. Menendez’leri mahkeme suçlu bulurlarsa, toplamda 45 yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilirler. 

Menendez çiftiyle birlikte üç iş insanı, aslen Mısırlı Wael HANA ile Jose URIBE ve Fred DAIBES de aynı suçlarla itham ediliyorlar.

Türkiye Karşıtlığıyla Bilinen Senatör Bob Menendez Neyle Suçlanıyor?

İddia edilen eylemlerin gerçekleştiği dönemde Senato Dış İlişkiler Komitesi Başkanı olan Menendez hakkında hazırlanan ek iddianame, ABD'li bir senatörün başka bir ülke adına çalıştığını iddia ederek davaya yeni bir boyut kazandırıyor. Menendez ve eşi Nadine Arslanian Menendez hakkında geçtiğimiz ay yolsuzlukla ilgili suçlamalar yöneltilmiş ve senatörün nüfuzuna karşılık "yüz binlerce dolar rüşvet" almakla suçlanmışlardı. Amerikan Adalet Bakanlığı, Menendez ve eşi Nadine'in üç iş insanından 550.000 dolar nakit para yanında külçe altın ve bir Mercedes Benz içeren rüşveti aldıklarını iddia ediyor. 

Savcılar; Hana'nın, Nadine Menendez'in evinin ipotek borcuna karşılık 23 bin dolar ödediğini, Nadine’nin danışmanlık şirketine 30’ar bin dolarlık çekler yazdığını, ona zarflar içinde paralar gönderme sözü verdiğini, jimnastik aletleri ve külçe altın gönderdiğini kaydediyorlar. Evde bulunan külçe altınların kaynağının bu olduğunu iddia ediyorlar.

Bu arada senatörün memleketi New Jersey’in Başsavcısının 2018 yılında Nadine Menendez'in karıştığı ölümlü trafik kazasıyla ilgili yeni bir soruşturmayı başlatması, Menendez’leri iyice köşeye sıkıştıran bir hareket oldu.

Geçtiğimiz Perşembe günü basına yaptığı açıklamayla ABD'ye bağlılığını vurgulayan senatör, yeni suçlamanın "Mısır'da insan hakları ve demokrasiyi savunmak ve bu ülkenin liderlerine meydan okumak konusundaki uzun siciline" aykırı olduğunu savununken; "Beni ve sicilimi bilen insanlardan savunmamı sunmam ve masumiyetimi göstermem için bana şans vermelerini tekrar rica ediyorum." diyerek, bir yolunu bulup bu suçlamalardan yırtmayı amaçlıyor. 

Şimdilik 2024 yılı Mayıs ayına kadar rahat bir nefes alma fırsatı yakaladı, zira davanın görüşüldüğü mahkeme yeni duruşma tarihini Mayıs ayı olarak belirledi.

Önümüzdeki yıl 5 Kasım’da ABD’de seçimler var. Menendez’e senatörlükten istifa etmesi için baskılar artıyor. Demokrat Parti seçmenleri Menendez’i şimdiden istifaya davet ediyorlar. Ancak Menendez bu çağrıları reddediyor. New Jersey eyaleti senatörü olan Menendez, son yaptığı açıklamada, senatörlük görevinden istifa etmeyeceğini ve rüşvet suçlamalarına karşı savaşmaya devam edeceğini söylemişti. Menendez’in gelecek yıl yeniden aday olup olmayacağı ise henüz netleşmedi. Öte yandan Senatör Bob Menendez, 2015 yılında bir göz doktoru arkadaşından hediye kabul ederek rüşvet almakla suçlandıktan sonra Senato koltuğundan istifa etmeyi reddetmişti. 11 hafta süren dava jürinin kilitlenmesiyle sonuçlanmıştı. Federal yargıç Menendez'i birçok suçlamadan beraat ettirince, Adalet Bakanlığı da kalan suçlamaları düşürmeyi daha doğru bulmuştu. Sonrasında senatör, 2018'de yeniden Senato’ya seçilmeyi başarmıştı. Bakalım bu sefer tekrar sıçrayabilecek mi?

İddia edilen plana göre Menendez, eşi ve New Jersey'li iş insanı Wael Hana ile birlikte 2019 yılında Senato'daki ofisinde Mısırlı bir istihbarat yetkilisiyle bir araya gelerek Mısır’ın çıkarları için senatörün ne yapılabileceğini görüştüler. Ayrıca, 2015 yılında bir hava saldırısında yaralanan Amerikan vatandaşına ödenmesi gereken tazminat konusunu da ele aldılar. Bazı Kongre üyeleri Mısır'ın saldırıda yaralanan Amerikalıya adil bir tazminat ödemediğine inandıkları için bu ülkeye askeri yardım yapılmasına karşı çıkıyorlardı. Senatör Menendez’den Mısır’ın beklentisi, Kongre üyelerini ikna etmek için gayret göstermesi, bu hizmetinin karşılığında Menendez ailesinin “daha rahat bir yaşam” sürmesine Mısır’ın yardımcı olmasıydı. Menendez bunun üzerine Mısır adına gayret göstermeye başladı.

Soruşturmayı yürüten Federal Savcılar, 2020 yılının Mart ayında Nadine Menendez'in Mısırlı yetkililerden birine "ne zaman bir şeye ihtiyacın olursa numaram sende var, her şeyi hallederiz" şeklinde mesaj attığını iddia ediyorlar. Nitekim birkaç gün sonra, Etiyopya'nın Nil Nehri üzerinde inşa etmekte olduğu bir baraj konusunda Mısır, Sudan ve Etiyopya arasındaki müzakereleri görüşmek üzere Mısırlı yetkili ile senatör arasında bir toplantı ayarlandı. Savcıların iddiasına göre barajın inşası Mısır'ın önemli bir dış politika meselesiydi ve Menendez bu politika doğrultusunda Mısır’a çalışmaya devam etti. ABD Hazine Bakanı ve Dışişleri Bakanı'na bir mektup yazarak baraj inşaatının durmaması için çaba harcanmasında ısrarcı oldu.

Menendez, Senato Dış İlişkiler Komitesi Başkanlığından İstifa Etmek Zorunda Kaldı

Daha önce Temsilciler Meclisi üyesi olan ve ilk kez 2006 yılında Senato'ya seçilen Menendez, Senato Dış İlişkiler Komitesi'nin başkanlığını yürütüyordu. Hakkındaki iddianame açıklandıktan sonra iç tüzük gereği geçici olarak istifa etmek durumunda kaldı. Senato Çoğunluk Lideri Chuck Schumer, Menendez'in güçlü Senato Dış İlişkiler Komitesi başkanlığı görevinden geçici olarak istifa etmeye karar verdiğini söyledi. Senato tüzüğü, liderlik pozisyonunda bulunan ve ağır bir suçla itham edilen senatörün pozisyonunu bırakmasını, ancak suçlamaların düşürülmesi ya da kişinin suçsuz bulunması halinde görevine iade edilmesini öngörüyor. Menendez 2015 yılında da suçlandığında istifa etmiş, 2018 Şubat ayında görevine yeniden başlamıştı.

Kongre'de yabancı ülkelere yapılacak askeri yardımlar üzerinde söz sahibi olan Senato Dış İlişkiler Komitesi'nin uzun süre başkanı olan Menendez, ABD'nin Türkiye'ye F-16 savaş uçakları satmasına karşı çıkmıştı. Menendez, S-400 krizi sırasında da ABD'nin Türkiye'ye uyguladığı CAATSA yaptırımlarının arkasındaki isimlerden biriydi. Ayrıca sık sık Türkiye'nin Doğu Akdeniz ve Ege'deki politikalarından rahatsızlığını da gündeme getiren Menendez, 25 Ağustos'ta, Kıbrıs Rum Ortodoks Kilisesi tarafından Rumların mücadelelerine katkı ve "Helenizme" hizmetlerinden dolayı Havari Barnabas Altın Madalyası ödülüne layık görülmüştü.

Bob Menendez’in Türkiye karşıtlığından rahatsızlığını saklamayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, gazetecilere yaptığı bir açıklamada; "Bizim, F-16’larla ilgili en önemli sıkıntılarımızdan biri de ABD’li senatör Bob Menendez’in ülkemiz aleyhine faaliyetleriydi. Sadece F-16 değil, diğer bütün konularda Menendez ve onun zihniyetindekiler bize karşı engelleyici faaliyet yürütüyorlar. Menendez’in devreden çıkması bize avantaj sağlıyor ancak F-16 meselesi sadece Menendez’e bağlı bir konu değil" demişti.

11 Aralık 2019 tarihinde ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi Türkiye'ye Suriye'nin kuzeydoğusundaki askeri faaliyetleri nedeniyle yaptırım uygulanmasını öngören yasa tasarısını onayladığında, Komitenin Başkanı Menendez’in bu kararda önemli bir rol oynadığı anlaşılmıştı. Menendez, bu karar sonrasında, “Türkiye'nin son bir yıl içerisindeki eylemleri haddini aşmıştır. Bu tasarı, Türkiye'nin Suriye konusunda davranışının kabul edilemez, S400 satın alımının da tahammül edilemez olduğunu açıkça gösteriyor” demişti.

Sonuç

Bob Menedez ve eşi, üç iş insanıyla birlikte, çok sayıda rüşvet iddiasının yanı sıra, konumunu birçok defa kötüye kullanarak, ABD hükümetinin insan hakları sicili konusundaki kaygılarına ve Kongre'nin yardımlara sınırlama getirmesine rağmen Mısır hükümetinin çıkarına gizli girişimlerde bulunmakla suçlanıyorlar.

Bu, Senatör Menendez hakkında 10 yıl içinde açılan ikinci yolsuzluk davası ve üçüncü federal soruşturma. Diğer dava jürinin karara varamaması nedeniyle sonuçsuz kalarak 2017 yılında kapanmış ve Menendez şu ana kadar hiç hüküm giymemişti. Bakalım bu sefer de yırtabilecek mi?

Kaynakça

Kara Scannell, “Sen. Bob Menendez charged with conspiracy to act as a foreign agent of Egypt in new indictment”, CNNPolitics, 12 October 2023, https://amp.cnn.com/cnn/2023/10/12/politics/bob-menendez-superseding-indictment-foreign-agent/index.html

BBC Türkçe, “ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi Türkiye'ye yaptırım öngören tasarıyı onayladı”, 11 Aralık 2019, https://www.bbc.com/turkce/live/haberler-turkiye-50740114

BBC Türkçe, “ABD'de Senatör Robert Menendez yargıç karşısına çıktı, yolsuzluk suçlamalarını reddetti”, 27 Eylül 2023, https://www.bbc.com/turkce/articles/c9e5vm0743ro#:~:text=İddianamede%2C%20çok%20sayıda%20rüşvet%20iddiasının,gizli%20girişimlerde%20bulunmakla%20da%20suçlanıyor.

Ashley Balcerzak, “Could Menendez resign amid corruption indictment? How would his Senate seat get filled?”, 23 Eylül 2023, https://www.northjersey.com/story/news/politics/2023/09/22/indicted-bob-menendez-resigns-who-would-be-next-nj-senator/70931986007/

U.S. Attorney's Office, Southern District of New York, “U.S. Senator Robert Menendez, His Wife, And Three New Jersey Businessmen Charged With Bribery Offenses”, 22 September 2023, https://www.justice.gov/usao-sdny/pr/us-senator-robert-menendez-his-wife-and-three-new-jersey-businessmen-charged-bribery

Reuters, “Menendez’e senatörlükten istifa etmesi için baskılar artıyor”, VOA, 26 Eylül 2023, https://www.voaturkce.com/a/menendez-senatorlukten-istifa-etmesi-baskilar-artiyor/7284807.html