Çocukların Trajedik Haçlı Seferi

1212 yılında biri Fransız, diğeri Alman olmak üzere çocukların ağırlıklı olduğu ve sonu çok acılı biten iki haçlı seferi bulunmaktadır. Belki bu seferlerde çocuklar çoğunlukta olduğu için daha sonra vicdanlara bıraktığı izlerden dolayı, bunlar arasında bağlantı olmadığı da söylenir, biz ana hatlarıyla bilgi verelim, okur karar versin, irtibat olup olmadığına.

Fransız Çocukların Haçlı Seferi

Fransa kralı Philippe 1212 yılı mayıs ayında maiyetiyle birlikte Saint Denis katedralinde iken yanına kadar sokulabilen genç bir çocuk, yanında kendisine bir mektup uzattı. Çocuk 12 yaşlarında Etienne isimli bir çobandı.  Orleannais bölgesi Cloyes şehrinde doğmuştu. Yuhanna’da ki, İsa Peygamber’in Havari Petrus’a “Kuzularımı güt” ayetindeki gibi koyunlarını güderken İsa’nın kendisine fakir bir hacı kılığında göründüğünü söyledi. Ona ekmek verdiğini, İsa’nın da Fransa Kral’a iletilmek üzere bir mektup verdiğini anlattı. Mektupta bir haçlı seferi düzenlenmesi istenmekteydi.

Kral Philippe, çocuğa kulak asmadı, yurduna dönmesini emretti. Ancak Etienne, anlattığı rivayete kendini çok kaptırmış ve bir kurtarıcı havasına girmişti.

Saint Denis katedrali kapısında çocukların Hristiyanlığı kurtaracağını, bunun için bir haçlı seferi düzenlenmesi gerektiğine dair ateşli vaazlar vermeye başladı. İsa tarafından görevlendirildiği, kontların, kralların başaramadığı zaferin kendisine bahşedileceğini, denize adım atınca Musa Peygambere yapıldığı gibi denizin açılacağını ve Kutsal Ülkeye yürüyeceklerini söylüyordu. Üstün bir hitabet gücü ile yaşlı, genç, kadın, erkek insanları etkiledi.

Bu ateşli vaazların dalga dalga yayılmasıyla, zaten 1095 yılından beri içlerine yerleşen Haçlı ateşiyle, her taraftan, yaşlı-genç insanlar koşup gelmeye başladılar. Çok sayıda çocuk onlara katılmaya başladı. Gruplar, genç ve yaşlılarla birlikte erkek ve kızlardan oluşan, şehirler boyunca alaylar halinde yürüdüler. Çocuklara verilen hediyeler katılımı artırıyordu. Bir ay sonra Vendome’da buluşarak Kutsal Ülke’ye hareket etmeye karar verdiler.

Yola Çıkış

Etienne’nin seçtiği altın renginde “Oriflamme” bayrağı ile sallanan buhurdanlar, ile yürüdüler. “Rab Tanrım, Hristiyanlığı yücelt, Rab Tanrım bize gerçek haçı geri ver” diye ilahiler okuyarak ilerlediler. Çocukların ana babaları ve çevredeki herkes nereye gittiklerini sorduğunda ağız birliği yapmışlar gibi “Tanrı’ya” diye cevap veriyorlardı. Çocuklara mani olmak mümkün olmadı. Bazıları aç kalınca evlerine dönmek zorunda kaldılar.

Kral, Paris üniversitesinde hocalara danıştı ve emir çıkarınca çocukların bir kısmı daha evlerine döndüler. Kilisenin müdahale etmediği, hatta yola çıkanların papazlar tarafından takdis edildikleri, ana babalarının kenara iteklendiği bilinmektedir. Munro’nun, kaynaklardan naklettiğine göre kalan 30.000 kadar çocuk Vendome’a ulaştılar.

Lider Etienne silahlı muhafızlarla çevrili bir arabaya biniyordu. Güneşten korunmak için üstüne bir güneşlik geçirilmesinde ısrar etmişti. Etrafında asalet sahibi çocuklar ata binmiş halde refakat ediyorlardı. O kadar kutsal görünüyor du ki, kafasından bir tel saç veya elbisesinden bir iplik elde edebilen herkes kendini şanslı sayıyordu. Geri kalanların tamamı yaya idiler. Çok zorlu bir yolculuk oldu. Çocukların birçoğu yollarda öldü.

Marsilya da çok büyük bir coşkuyla karşılandılar. Çocukların çoğu evlerde misafir edildiler. Kalanlar sokaklarda yattılar. Ertesi sabah başlarında Etienne olmak üzere çocuklar ve tüm Marsilya halkı limanda toplandı. Beklenilen ve kıssada Peygamberin mucize olarak belirtilen Deniz (bu sefer) bir türlü yarılmadı. Çocukların bazısı Etienne’nin üstüne yürüyerek kendilerini kandırdığını haykırdılar. Bazıları evlerine geri döndü geri kalanlar ısrarla mucizenin gerçekleşmesini beklediler. Birkaç gün sonra Demir Hugue ve Domuz Guillaume adında iki tacir çocuklarıTanrı için ücretsiz Kutsal Ülke’ye götürmeyi teklif etti. Etienne hemen kabul etti. Yedi adet gemiyle denize açıldılar.

1230 yılında Etienne ile denize açıldığını iddia eden bir papaz geldi. Denizde birkaç gün yol aldıktan sonra fırtınaya yakalandıklarını, iki gemini yakındaki kayalıklara çarparak parçalandıklarını, iindekilerin hiçbirinin kurtulamadığını, kendilerinin de Mısırda köle olarak satıldıklarını anlattı. Bu süreçte etkin olan Marsilyalı tacirler, çocukları kaçırıp satmaktan değil, İmparator Friedrich’i kaçırmaya teşebbüsten idam edildiler.

• Alman Çocukların Haçlı Seferi

Alman seferinin lideri, Nicholas isimli Cöln’lü bir çocuktu. 1212 yılı Paskalya (17 Nisan) ile Petekost bayramları (5 Haziran) arasında harekete geçen taraftarları; erkek, kadın, genç ve çocuklar hatta göğüslerinde bebekler olan genç annelerden teşekkül etmişti. Çoğunluğu genç olup, sabanlarını, sürülerini terk edip gelmişlerdi.

Grupların tam olarak ne zaman ve nerede bir araya geldikleri bilinemiyor. Bilinen tek şey Cenova da bulunduklarıdır. Çocuklar haç, asa ve yazılar taşıyorlardı. Nicholas’ın kendisi Yunan T şeklindeki haçı taşıyordu. Haç taşıyan çocuklar, ebeveynleri hariç tepki çekmedi, her yerde çocuklara yemekler ikram edildi.

25 Ağustosta yedi binden fazla olarak Cenova’ya vardılar. Sabah deniz kenarında toplanan kalabalık, Fransız çocuklar gibi denizin yarılmadığını görerek büyük hayal kırıklığına uğradılar. Bir kısmı evlerine dönmeyi başardıysa da çok büyük kısmı ya yollarda öldüler ya da esir tüccarları tarafından köle olarak satıldılar.

Çocukları dönemeyen bazı ana babalar, Nicholas’ın babasını dava ettiler ve Nicholas’ın babası asıldı.

Sonuç

Otuz yedi bine yakın çocuğun canına mâl olan bu hareket, Fransa Kralı’nın emri ile geri dönen çok küçük bir kısmı hariç Papazları takdis etmesi, halkın desteği ıle tam bir trajedi oldu.

Murray Haçlı Ansiklopedisinde ilgili madde yazarı Gary Dickson, “felaketle sonuçlanan aptalca bir girişimdi” demektedir, sebeplerinden biri olarak da “Müslümanların gizli ajanlarının tuzağı” olabileceğini belirtmiştir. Başlarına gelen her sıkıntının sebebi olarak Müslümanları gören, günümüzde bile devam eden bu Haçlı Paranoyası araştırmaya değer görünmektedir.

Kaynaklar

Dana J. Munro, “The Children’s Crusade”, American Historical Review, Volume XIX, (London: Mac Millan and Co. Ltd, 1914) s. 516-523.

Gary Dickson,”Childeren’s Crusade”, The Crusades An Encyclopedia Alan V.Murray Editor (California: ABC-CLİO, Inc, 2016), s. 242-244.