tarih

Türk Hava Kuvvetlerinin Subaylarını Yetiştiren Hava Harp Okulunun Kuruluşu Sonrasındaki Gelişmeler Nelerdir?

1 Ekim 1951 tarihinde Eskişehir’de açılan Hava Harp Okulunun 1954-1967 İzmir döneminden sonra 1967 yılında günümüzdeki yerleşkesine, Yeşilyurt-İstanbul’a taşınması sonrasında eğitim öğretim önce 3 yıla, sonrasında 4 yıla çıkarılmış, yüksek lisans ve doktora eğitimi de verilmeye başlanmıştır. 2016 sonrasında yapılan düzenlemelerle, Hava Harp Okulu; Milli Savunma Üniversitesine bağlı bir yapıya geçiş yapmıştır.

Dünkü yazımda, Hava Harp Okulu öncesinde açılan Hava Mektebi, Hava Okulu, Hava Okullar Komutanlığı gibi bir dönem önemli hizmetleri olun okul ve kurumlardan bahsederek, nihayetinde 1 Ekim 1951 tarihinde Eskişehir’de açılan Hava Harp Okulu’ndan bahsetmiştim. Sonrasında Hava Harp Okulunun 1954-1967 yılları arasında İzmir dönemi olmuştu. Takiben 6-21 Temmuz 1967 tarihleri arasında günümüzdeki yerleşkesine, Yeşilyurt-İstanbul’a taşınan okulun, bundan sonraki gelişim aşamalarına değineceğim.

Eğitim-Öğretim Alanındaki Yeni Düzenlemeler

Hava Harp Okulu’nun yeni yerleşkesindeki, yeni ve modern tesisleri, 31 Ağustos 1967 tarihinde açılmıştı. Okul ilk mezunlarını 31 Ağustos 1968 tarihinde Cumhurbaşkanının da katıldığı devlet töreniyle vermişti.

1969 yılında Hava Harp Okulunun yerleşim durumunda bazı değişiklikler yapılmıştır. Hava Harp Okuluna girecek öğrencilere, sağlık muayenelerinden sonra yeniden İnönü Kampı’nda intibak uçuşu ve paraşütle atlama zorunluluğu getirilmiştir.

1969 yılında Yüksek Eğitim Şurasının çalışmaları ve Bakanlar Kurulunun kararı ile Harp Okullarının eğitim ve öğretimi iki yıldan üç yıla çıkarılmıştır. Harp Okullarının üç yıl süreli eğitim ve öğretimi içerisinde akademik ve askeri bilimlerin oranları, konuları ve sürelerinin belirlenmesi amacıyla yeni çalışmalar yapılmıştır. Hava Harp Okulu, kuruluşunun yirminci yılına girdiği bu yıllarda, pilot yetiştirmek için üç yıllık akademik eğitim ve iki yıllık tatbiki uçuş eğitimi sistemine geçmiştir.

Hava Harp Okulu öğrencileri, 1970 yılı Temmuz-Ağustos aylarında kamp eğitimini İstanbul-Yalova yakınlarında kurulan yeni tesislerinde ilk defa yapmıştır. Bundan böyle "Yalova Kampı", eğitim için sürekli yer haline getirilmiştir.

Hava Harp Okulunun, eğitim ve öğretim süresinin üç yıla çıkarılması üzerine yeni amfi ve laboratuvar ihtiyacının karşılanması için dershane binasının sona erdiği noktadan başlayarak nizamiyeye kadar yarım ay şeklinde iki katlı, içinde amfilerin ve laboratuvarların bulunduğu ek bina 1973 yılında hizmete açılmıştır.

1974 yılında Genelkurmay Başkanlığının emri ile Harp Okullarının eğitim süresi, lisans seviyesinde öğretim yapmak üzere dört yıla çıkarılmıştır.

Harp Okulları Yönetmeliği

1975 yılında Türk Silahlı Kuvvetlerinin subay kaynağı olan Harp Okullarının eğitim ve öğretimini çağın gereklerine göre geliştirmek için yapılan uzun ve geniş kapsamlı çalışmaların sonucunda "Harp Okulları Yönetmeliği" yayınlanmıştır.

Hava Harp Okulu Dekanlık ve Laboratuvar Tesisleri / İstanbul

Bu kapsamda Hava Kuvvetlerinin özellikleri göz önünde tutarak eğitim-öğretim programına son verilmiştir. Yeni öğrencilerin birinci sınıfta ortak ders gördükten sonra, ikinci sınıftan başlayarak "Uçak Bakımı", "İşletme Bölümü", "Elektrik-Elektronik Bölümü olmak üzere üç ihtisas bölümüne ayrılması esas alınıyor. Hava Harp Okulundan 30 Ağustos 1978 tarihinde, dört yıl süreli eğitim-öğretim sistemine göre öğretim gören ilk öğrencileri teğmen rütbesiyle mezun olmuştur.

Hava Harp Okulu Altyapısına Kazandırılan Yeni İmkan ve Kolaylıklar

1979 yılı Mayıs ayında, Hava Harp Okulu büyük ve modern bir spor tesisine, yeni kapalı yüzme havuzuna ve yeni alay binasına kavuşmuştur. 1981 yılı Mart ayında, Hava Harp Okulunda eğitim-öğretim yardımcı aracı olarak kurulan "Kapalı Devre Televizyon Sistemi", siyah-beyaz olarak faaliyete başlamıştır. Bu sistem 1983 yılı Ekim ayında renkli hale getirilmiştir.

1983 yılında Hava Harp Okulu ikinci ve üçüncü sınıf öğrencilerine, Hava Harp Okulunda T-41 uçaklarıyla "Uçuş Eğitimi verilmeye başlanmıştır.

1985 yılında, "Psikomotor" cihazları getirilerek, Öğretim Başkanlığı bünyesinde faaliyete geçirilmişti. Bu cihazlar, o tarihten itibaren, Bilgi İşlem dersinde laboratuvar olarak, aynı zamanda Hava Harp Okulu aday öğrencilerin uçuş yeteneklerinin saptanmasında kullanılmıştır.

Öğrenci seçim sistemini uluslararası boyuta çıkarmak amacıyla 1988 yılında çalışmalara başlanmıştı. Kayıt Kabul Komisyon Başkanlığının "İnsan Kaynaklarını Değerlendirme, Seçme ve Yerleştirme Merkez (IKDM) olarak yeniden düzenlenmesi 1992 yılında tamamlanmıştır. Bu düzenlemeyle İKDM, öğrenci seçiminde kişilik özellikleri ve yetenek değerlendirmelerine daha fazla ağırlık vermeye başlamıştır.

1990 yılında akademik eğitimin geliştirilmesi çalışmaları kapsamında; Uçak, Elektronik, Bilgisayar ve Endüstri Mühendisliği lisans dallarında eğitim yapılması planlanmıştır. Bölüm müfredat programlarının hazırlanmasında İTU, ODTÜ ve Boğaziçi Üniversiteleri esas alınmıştır. Hazırlanan programlar 1991-1992 eğitim-öğretim yılından itibaren uygulanmaya başlamıştır.

En son 1960 yılında bayan öğrencilerin alındığı Hava Harp Okuluna 32 yıl aradan sonra 1992 yılında yeniden kadın öğrenci alınmaya başlanmıştır. 1953 yılında ilk kez yabancı uyruklu öğrenci alımı başlamış olmasına rağmen, bir süre ara verildikten sonra 1992 yılından itibaren tekrar dost ve müttefik ülke öğrencileri de Hava Harp Okulunda eğitime başlamıştır.

17 Ağustos 1999 Depreminin Okula Etkileri

17 Ağustos 1999 tarihinde meydana gelen Marmara depreminde öğrenci yatakhane binaları ile ders- hane binaları büyük hasar görmüştür. Bu sebeple 31 Ağustos mezuniyet töreni İzmir 2'nci Ana Jet Üs Uçuş Eğitim Merkezi Komutanlığında gerçekleştirilmiştir. Hasar gören binalardaki onarım çalışmaları sırasında öğrenciler bir dönem Ataköy Cem Motellerinden yararlanmıştır.

Marmara depreminin ardından Millî Savunma Bakanlığı tarafından yapılan incelemeler sonucunda Hava Harp Okulu tesislerinin büyük bölümüne deprem takviyesi, tadilat ve yıkım kararı verilmiştir.

Onarılan Yeni Alay binası 24 Aralık 1999 tarihinde açılarak öğrencilerin tümü bu binaya yerleştirilmiştir. Eski Alay binasının onarımı ise 31 Ağustos 2000 tarihinde tamamlanarak tesis açılmış ve öğrencilerin bir kısmı bu binaya taşınmıştır.

2000 yılında Eski ve Yeni Alay binaları ile HUTEN binasının, 2002 yılında Dekanlık amfi ve laboratuvarlarının, 2004 yılında Hizmet ve Muhafız er koğuşlarının, 2006 yılında Subay Misafirhanesinin, 2007 yılında okul Karargâh binası ve sinema salonunun deprem takviyesi ile, genel bakım ve onarımları yapılmıştır. 2000 yılında ayrıca Sağlık Amirliği ek polikliniğin, 2002 yılında dekanlık, müşterek karargâh, kültür sitesi birinci kısım, intikal misafirhanesi ve prefabrik er koğuşlarının, 2004 yılında kapalı atış poligonu binasının, 2007 yılında kültür sitesi ikinci kısım, bando ve hastane binasının, 2008 yılında HUTEN ek binasının yapımı tamamlanmıştır.

11 Mayıs 2000 tarihinde kabul edilen 4566 sayılı Harp Okulları Kanunu ile Harp Okullarının yüksek öğretim kurumları içindeki yeri net olarak belirlenmiştir. Harp Okullarına lisans eğitim ve öğretimi yanında, lisansüstü eğitim, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapma gibi görevler ile sorumluluklar verilmiştir.

Hava Kuvvetleri Komutanlığının ihtiyaç duyduğu lisansüstü eğitimli personelin Hava Harp Okulu bünyesinde kurulacak enstitüde yetiştirilmesi bu ihtiyacın kalıcı ve sağlıklı olarak karşılanması yanında, yürütülen lisans eğitiminin de kalitesini artıracağı düşünülmüştür. Böylece Hava Harp Okulunda lisans düzeyinde eğitimleri verilen Havacılık ve Uzay, Elektronik, Bilgisayar ve Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dallarında yüksek lisans ve doktora eğitimlerini yürütmek üzere Havacılık ve Uzay Teknolojileri Enstitüsü, 2001-2002 eğitim öğretim yılında faaliyete geçirilmiştir.

Hava Harp Okulu HUTEN Açılış Töreni / İstanbul, 2001

2021-2022 Eğitim ve Öğretim Yılı Açılış Töreni

HUTEN, 2007-2008 eğitim-öğretim yılın- dan itibaren HUTEN merkez olmak üzere Hv.K.K.lığı Karargah ve Birliklerinde uzaktan eş zamanlı 20 öğrenci kapasiteli ders- haneler kurarak Hv.K.K.lığı personelini yerinde eğitmek üzere yeni bir sistem kurmuştur. Bu sistem sayesinde Hv.K.K.lığında görevli subaylar zamandan ve mekandan bağımsız olarak yüksek lisans alanında eğitim alma olanağına kavuşmuştur.

Hava Harp Okulu’nun Milli Savunma Üniversitesi'ne Bağlanması

Türk askeri eğitim-öğretim sisteminin yeniden yapılandırılması kapsamında 09 Kasım 2016 tarihli 6756 sayılı kanun ile Milli Savunma Üniversitesi (MSÜ) kurulmuş ve akabinde Bakanlar Kurulu'nun 14 Kasım 2016 tarihli 2016/9522 sayılı kararı ile harp okulları MSÜ kuruluşuna dahil edilmiştir.

Milli Savunma Üniversitesi bünyesinde teşkilat ve kadrosu yeniden yapılandırılan Hava Harp Okulu, 4566 sayılı Harp Okulları Kanunu'nda 15 Ağustos 2017 tarihli 694 no.lu KHK ile yapılan değişiklik hükümlerine uygun olarak eğitim ve öğretim faaliyetlerine İstanbul Yeşilyurt yerleşkesinde devam etmektedir.

Okulun mevcut teşkilat yapısına göre, Millî Savunma Bakanlığı, Milli Savunma Üniversitesi Rektörlüğüne bağlı olarak okul, iki ayrı yapılanma ile kendisinden beklenen iki farklı fonksiyonu Türk Hava Kuvvetlerinin subay ihtiyacını karşılayacak şekilde yerine getirmektedir:

- Hava Harp Okulu Komutanlığı: Uçuş ve askeri eğitim faaliyetleri

- Hava Harp Okulu Dekanlığı: Akademik eğitim ve öğretim faaliyetleri

Sonuç

Hava Harp Okulu, Hava Kuvvetlerinin kuruluş tarihine paralel gelişen bir eğitim ve öğretim yuvası olagelmiştir. Mevcut durumuna gelmesine kadar olan süreç, sistematik ve dünya havacılığındaki gelişmeleri takip eden büyüklerimizin aynı zamanda üniversitelerde verilen mühendislik ve diğer eğitim alanlarındaki uygulamaları da Hava Harp Okuluna zaman içinde kazandırmaları neticesinde, bu okul her dönem çağı yakından takip ederek Hava Kuvvetlerinin uçaklarını uçuran, havadaki ve yerdeki tüm faaliyetlerini başarıyla yerine getiren hava subaylarının yetişmesinde birincil rol oynamaya devam etmiştir.

Kuruluşundan günümüze 16.000 civarında mezun veren Hava Harp Okulu, çeşitli yerleşkelerde toplamda 7 farklı yerde faaliyet göstermiş, nihayetinde 1967 yılından itibaren mevcut yerleşkesi olan İstanbul Yeşilyurt’ta, Türk askerî havacılığının doğup geliştiği tarihi bölgeye yerleşmiştir.