Site İçi Arama

ua-iliskiler

İsveç'e İlk NATO Görevi Verildi, JAS 39 Savaş Uçakları Rus Uçaklarını Önledi

Bölgedeki güvenlik durumunun 2. Dünya Savaşı'ndan bu yana hiç bu kadar ciddi olmadığı biliniyor. NATO'ya hem güvenlik sağlamak hem de güvenlik kazanmak için katılan İsveç Ruslara karşı NATO şapkası altında ilk zorlu sınavını başarıyla verdi.

İsveç, Washington'da katılım sürecinin tamamlanmasının ardından resmen NATO'nun 32. üyesi oldu. Rusya-Ukrayna Savaşının başlamasının ardından 18 Mayıs 2022 tarihinde Finlandiya ile birlikte NATO’ya üye olmak için başvuran İsveç'in katılımı, Türkiye ve Macaristan’ın çekinceleri nedeniyle, ancak iki yıl sonra, 7 Mart’ta gerçekleşti.

7 Mart’ta düzenlenen törende konuşan İsveç Başbakanı Ulf Kristersson’un, "Bölgedeki güvenlik durumunun 2. Dünya Savaşı'ndan bu yana hiç bu kadar ciddi olmadığını, İsveç'in NATO'ya hem güvenlik sağlamak hem de güvenlik kazanmak için katıldığını” belirtmesi dikkat çekiciydi. 7 Mart’taki töreni tamamlayacak şekilde İsveç'in NATO'ya üyeliği için Brüksel’deki NATO karargahında 11 Mart'ta tören gerçekleştirildi.

Rusya ile 1340 kilometrelik kara sınırı bulunan Finlandiya’nın 3 Nisan 2023 tarihinde gerçekleşen üyeliği sonrasında İsveç’in katılımıyla birlikte NATO’nun kuzey kanadında adeta bulmacadaki boşluk tamamlanmış oldu.

İsveç Hava Kuvvetleri, üyelikle birlikte NATO Alarm Reaksiyon Görevlerinin bir parçası oldu. NATO ülkeleri, Rusya ile doğrudan bir çatışmaya neden olabileceği için Ukrayna'ya asker göndermiyor ya da bölge üzerinde uçuşa yasak bölge uygulamak için hava kuvvetlerini kullanmıyor. Bununla birlikte Rus toprağı Kaliningrad civarı başta olmak üzere Arktik, Kuzey Atlantik, Karadeniz ve Baltık denizi üzerinde uçuşlar gerçekleştiren Rus savaş uçakları yanında istihbarat, keşif ve gözetleme uçaklarının NATO üyesi ülkelerin sınırlarına yakın bölgelerdeki uçuşları NATO tarafında yakından takip ediliyor. 

NATO, Rusya'ya karşı savunmasını artırıyor

NATO üyesi ülkelerin Genelkurmay Başkanlarının katılımıyla gerçekleşen 2023 yılındaki toplantıda, Kuzey Kutbu ve Kuzey Atlantik'te, Orta Avrupa'da ya da Akdeniz bölgesinde olası Rus saldırılarına karşı hazırlıklı olunması yönünde ortak anlayış birliğine varılmıştı. NATO bu toplantıda ayrıca Avrupa'da yüksek hazırlık durumunda bulunan birliklerinin sayısını 40 binden 300 binin üzerine çıkarmayı planladığını duyurmuştu. Bu deklarasyona ek olarak NATO, doğu Avrupa’daki Rusya sınırına yakın bölgelerdeki savunma önlemleri kapsamında sekiz adet muharebe grubunu çeşitli üslere intikal ettirmek suretiyle Rus askeri hareketliliklerini yakından takip etme niyetinde olduğunu fiilen sergilemiş oldu.

Halihazırda NATO ülkelerinin birçoğunun katılımı ile Mayıs ayı sonuna kadar sürecek bir tatbikat icra ediyor. Steadfast Defender isimli tatbikat bugüne kadarki NATO’nun en büyük askeri tatbikatlarından biri olması yönüyle önemli bulunuyor. Tatbikat, Rusya liderliğindeki bir koalisyona benzetilen ve tatbikatın amaçları doğrultusunda Occasus olarak adlandırılan bir düşmana karşı olası manevraları modellemek üzere tasarlandı.

22 Ocak'ta başlayan, 31 üye ülkeden ve İsveç'ten 90,000'den fazla asker, 50 savaş gemisi ve savaş uçaklarının katıldığı Steadfast Defender 2024 tatbikatı, Rusya'nın Norveç'ten kara sınırına ve Romanya ile deniz sınırına kadar uzanarak devam ediyor. Türkiye dahil 9 NATO ülkesinin katılımıyla gerçekleştirilen Steadfast Defender 24 Tatbikatı Polonya’da bölümü 17 Mart itibariyle tamamlandı.

Şüphesiz bu büyüklükteki bir tatbikata, hedef ülke Rusya’nın sessiz kalması düşünülemezdi. Nitekim Rus Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakharova, NATO'nun Steadfast Defender tatbikatının "provokatif" olduğu ve Avrupa için "trajik sonuçlara" yol açabileceği uyarısında bulunmuştu.

Bu arada Müttefik savaş uçakları, Baltık Denizi ve diğer hassas bölgeler üzerindeki NATO topraklarına yakın uluslararası hava sahasında uçan Rus uçaklarını önlemek, tespit ve teşhis etmek ve hatta gerektiğinde takip etmek için düzenli olarak alarm reaksiyon kalkışlarıyla havaya kaldırılıyorlar. 

İsveç Savaş Uçaklarına Ruslara Karşı İlk Alarm Reaksiyon Kalkış Görevi Verildi

11 Mart’ta İsveç'in, İttifakın 32. üyesi olarak Brüksel’de NATO Genel Merkezi önünde tüm üye ülkelerin bayraklarının dalgalandığı tören alanında İsveç’in bayrağı da çekilirken, aynı saatlerde Baltık Denizi üzerinde görülen Rus uçaklarına karşı İsveç alarm reaksiyon uçaklarının da ilk kalkışı gerçekleştirildi.

11 Mart sabahı, Müttefik radar operatörleri Baltık Denizi üzerinde Kaliningrad'dan Rusya ana karasına doğru ilerleyen tanımlanamayan, bildirimi yapılmamış bir uçak izi tespit etti. NATO'nun Almanya'nın Uedem kentindeki Birleşik Hava Harekât Merkezi'nde (Combined Air Operations Centre - CAOC) skop başında görev yapmakta olan başkontrolör; NATO'ya tahsis edilen İsveç JAS-39 Gripen çok rollü savaş uçaklarının yanı sıra Litvanya'da bulunan Šiauliai Hava Üssü'nde konuşlu Belçika Hava Kuvvetlerinin F-16AM savaş uçaklarının da scramble kalkışı yapması talimatını verdiler. Scramble uçakları tarafından gerçekleştirilen önleme neticesinde, bölgede uçmakta olan tanımlanmayan izin gerçekte Rus Tupolev Tu-134 “Crusty” askeri uçağına ait olduğun gözle teşhis ettiler.

Aynı günün ilerleyen saatlerinde yine Baltık üzerinde başka bir iz tespit edilmesi üzerine Letonya'nın Lielvarde kentindeki Alman Hava Kuvvetlerine ait Eurofighter Typhoon uçaklarını scramble için kaldırıldı. İsveç’in JAS-39 Gripen uçakları yine bölgeye destek için gönderdi. Bu sefer tespit edilen izin Rus Havacılık ve Uzay Kuvvetleri'ne ait bir adet Antonov An-26 nakliye uçağına ait olduğu gözle yapılan teşhisle anlaşılmış oldu.

NATO önlemelerine rağmen Rusya da Baltık ve Hazar denizlerinin uluslararası suları üzerinde tarifeli uçuşlar gerçekleştirme hakkını kullanmaya devam ediyor. Bazı durumlarda Rusya özel görev veya bombardıman uçaklarını bir paket kolun parçası olarak görev yaptırıyor. Örneğin bir hafta önceki bir görev uçuşunda, Tu-22M3 uzun menzilli bombardıman uçaklarının refakatinde Su-30SM ve Su-35S av önleme uçakları kullanıldı. Öte yandan paket kol içerisinde 1 adet Kinzhal hipersonik füzesi yükle bir adet MiG-31 savaş uçağının da bulunması, Rusya’nın da NATO’ya karşı nasıl bir özgüvene ve hazırlık seviyesine sahip olduğunun göstergesi olarak okundu.

Rusya tarafından anılan paket kola ilişkin yapılan açıklamada, “Rus Havacılık ve Uzay Kuvvetlerine ait uzun menzilli uçakların, Baltık ve Hazar denizlerinin uluslararası suları üzerinde tarifeli uçuşlar gerçekleştirdiği” ifadesine yer verildi. 

Rus uçakları düzenli olarak Arktik, Kuzey Atlantik, Karadeniz ve Baltık denizi ile Pasifik Okyanusu'nun uluslararası suları üzerinde uçuş yapmaya devam ediyorlar.Rusya, bu türdeki tüm uçuşların, hava sahasının kullanımına ilişkin uluslararası kurallara sıkı sıkıya bağlı kalınarak gerçekleştirilmekte olduğunu savunuyor. 

Kaynakça

BBC News, “İsveç NATO'ya resmen katıldı: 'Birlik ve beraberlik yol gösterici ışığımız'”, 7 Mart 2024, https://www.bbc.com/turkce/articles/cyrzgd3r7epo#:~:text=İsveç%2C%20Washington%27da%20katılım%20sürecinin,başvurudan%20iki%20yıl%20sonra%20gerçekleşti

Doğan Özgüden, “NATO'nun ve Almanya'nın savaş çılgınlığı”, Artı Gerçek, 13 Şubat 2024, https://artigercek.com/makale/natonun-ve-almanyanin-savas-cilginligi-283937

Jurnal.ist, “Mehmetçik Polonya’da Steadfast Defender 24 Tatbikatı'na katıldı”, 17 Mart 2024, https://www.gzt.com/jurnalist/mehmetcik-polonyada-steadfast-defender-24-tatbikatina-katildi-3785279

Kyiv Post, “Sweden Scrambles to Intercept Russian Aircraft Within Hours of NATO Flag Raising”, 14 Mart 2024, https://www.kyivpost.com/post/29476

 

Dr. Hüseyin Fazla
Dr. Hüseyin Fazla
Tüm Makaleler

  • 18.03.2024
  • Süre : 3 dk
  • 1070 kez okundu

Google Ads