Emekli Olacak TSK Personeli Sivil Çalışma Hayatına Nasıl Hazırlanmalı?

TSK (Türk Silahlı Kuvvetleri) mensupları olarak; çeyrek asırdan uzun bir askeri meslek hayatından, aslında özel hayatımızı da içine alan kendine has bir yaşam biçiminden emekli olduğumuzda, sivil hayata geri dönüyoruz.

Askeri meslek yaşantımızda birçok görevlendirmeden, ülkemizin dört bir yanına taşınmaya kadar değişime ve zorluklara alışıyoruz; ancak sivil hayata geri dönmek, tüm uyumların en zoru olabilir ve bazen de olabiliyor.

Sivil hayat yabancısı olmadığımız, içinden çıkıp askeri hayata girdiğimiz bir sosyal yaşam biçimi ama sanki kültürüne ve işleyişine uzun yıllar paralel kalamadığımız bir sosyal olgu olarak emekliliğimizde bizi karşılıyor.

Tamam, bundan sonra emeklilik yaşamımızın keyfini emekli olarak süreceksek eğer; bir müddet sonra bu yaşama kendimizi adapte ediyoruz, ancak asker emeklilerinin yaklaşık %30’u emekli olduktan sonra da çalışma hayatlarını değişik gerekçeler ile sürdürmek isteyebiliyor ve hatta buna zorunlu kalabiliyorlar.

Ülkemize asker olarak hizmet ettikten sonra; TSK dışında, sivil çalışma hayatında bir pozisyon, bir yer edinebilmek ve kalıcı olabilmek çetin bir mücadeleyi gerektiriyor. 

Halbuki, TSK’nın kıymetli desteği, becerikli bir kişisel kariyer planlaması, kişisel farkındalık ve hedef belirlemeyle; askeri çalışma hayatından sivil çalışma hayatına geçiş daha kolay yönetilebilir bir süreç olacaktır. Bu geçiş sürecinin nasıl olması gerektiğine dair tavsiyelerimi aşağıdaki gibi sıralayabilirim.

TSK’nın Personeline Sivil Hayatta da Geçerli Meslek Sertifikaları Verilmesi

Evet; emekli olacak TSK personeline sivil hayatta da geçerli meslek sertifikaları verilebilir.

TSK’daki kuvvetler (Kara, Hava, Deniz); personeline meslek hayatları boyunca çok sayıda eğitim ve akabinde sertifika vermektedir. Verilen bu eğitimlerin çoğunun sivil hayatta da karşılığı vardır. Sivil hayatta karşılığı olan bu eğitimlerin sonunda personele sivil hayatta işverene sunabilecekleri sertifikaların da verilmesi son derece yerinde ve faydalı olacaktır.

Örneğin, Hava Kuvvetlerinde uçak bakım sınıfında görev yapan personele; mesleklerini sivil hayatta da sürdürebilmeleri için gerekli EADS/SHGM/JAR regülasyonları kapsamındaki sertifikaların da verilmesi, bu sertifikaların alınabilmesi için emeklilik yaşamlarında efor ve maliyet harcamalarını ortadan kaldıracak, ayrıca emekli personele zaman da kazandıracaktır.

Emekliliğe ani karar vermeyin, kararınızı makul bir süre öncesinde verin ve emeklilik sürecinizi planlayın

Askerlikten sivil yaşama geçiş zihni ve maddi hazırlığınızı emeklilik dilekçenizi vermenize bir yıl kala başlatın. Sivil işgücüne yeniden katılmayı araştırmaya ve düşünmeye ne kadar erken başlarsanız o kadar iyi olur. Önünüzde uzanan tüm olasılıkları keşfederken açık fikirli olun. Bu geçişten en iyi şekilde yararlanacağınıza dair bilgi ve güvenle donatılarak ortaya çıkan şüpheleri veya korkuları hafifletin. Kendinizi değerlendirmek için biraz zaman ayırın, deneyiminizi ve hedeflerinizi göz önünde bulundurun ve kendinize emeklilik döneminize dair konularda beyin fırtınası yapabilecek zamanı ayırın.

Hayatımın bir sonraki bölümünü nasıl tanımlamak isterim? Sivil hayatımda ne yapmayı, hangi mesleği yürütmeyi seçerdim? Şeklindeki sorularınızı samimiyetler cevaplayın.

Teknik becerileriniz nelerdir? Bir listesini yapın. Sivil İş Hayatınızda Teknik Becerilerinizi Öne Çıkartın

Sivil dünyada kullanılabilecek teknik becerileriniz bir listesini yapın. Genel askeri eğitiminiz ve tecrübeniz kolayca belirli bir sivil kariyere dönüşmese bile, üstlendiğiniz sorumlulukların analiz ve sentezini yaparak bunların sivil dünyada hangi meslek gruplarının sorumluluklarıyla örtüştüğünü belirlemeye çalışınız, bu konuda sivil çevrenize de danışmanız çok faydalı olacaktır. Örneğin; talaşlı imalat veya metal işleme yapabiliyorsunuz, bu faaliyetlerinizin tamamı sivil endüstriyel hayatta da gereklidir ve üstelik çok daha geniş ve kapsamlıdır. Unutmayın dar bir dünyadan çok daha geniş bir dünyaya geçiş yapacaksınız, sizin askeri meslek hayatınızda yürüttüğünüz çoğu faaliyetin sivil hayatta da karşılıkları vardır.

Unutmayın, teknik becerileriniz sayesinde iş bulmanız ve işinizi sürdürmeniz çok daha kolay olacaktır.

Profesyonel yetenekleriniz nelerdir? Bir listesini yapın

Profesyonel liderlik becerilerinizin bir listesini yapın. Bir kuruluşa gelecekte katacağınız değeri ve önemli kurumsal deneyime sahip diğer adaylarla etkili bir şekilde rekabet edebilmeniz için hangi becerilerin sizi en iyi konumlandıracağını düşünün. Bazı örnekler şunlardır: Ekip Oluşturma, Eğitim ve Geliştirme, Uluslararası İlişkiler, Stratejik Planlama, Maliyet Kontrolü, Finansal Tahmin, Çoklu Saha Operasyonları, Kültürlerarası İlişkiler, Tedarik Zinciri Yönetimi ve Teknoloji Liderliği. 

Ancak, bu kapsamdaki çoğu özelliğin mega ve büyük ölçekli şirketler tarafından arandığını ve bu şirketlerin Türkiye genelindeki ortalamalarının %5-10 arasında olacağını da bilin.

Yani, askeri hayatınızdan sivil hayata geçtiğinizde kendinize orta ve üst düzey yönetici pozisyonlarında iş bulabilmeniz hiç kolay olmayacaktır. Bu konuda ısrarcı olmanız zaman kaybetmenize de neden olacaktır.

TSK’da sivil bir işverenin takdir edeceği hangi benzersiz becerileri edindiniz? Listeleyin

Bu konuya çok kafa yormalı ve bu becerilerinizi işverene kısa ve öz, ifade edebilmelisiniz.

Sivil Dünya’dan kendinize bir çevre edinmeye çalışın.

Emeklilik sonrası sivil çalışma hayatına geçişinizi hızlandıracak ve kolaylaştıracak olan en önemli özelliklerden birisi kendinize iyi ve güvenilir bir çevre oluşturmanızdır. Başta akrabalarınız olmak üzere olabildiğince size yakın bir arkadaş çevresi edinmenizde fayda vardır.

Beğendiğiniz işi bulduğunuz şehre taşınmaktan çekinmeyin.

İş bulma ihtimalinizin yüksek olduğu şehirler, büyük bir olasılıkla yaşamayı arzu etmediğiniz; kalabalık, demografik yapısı çok karışık, trafiği yoğun, şehirleşmesi çarpık endüstriyel sektörlerin yoğun olduğu şehirler olacaktır. Ama bu şehirlere taşınmaktan, buralarda yaşamaktan çekinmeyin. Çünkü iş olanaklarının sizin yaşamak isteyeceğiniz şehre gelmesini bekleyemezsiniz. İşin olduğu şehirlere sizin gitmeniz daha mantıklı olacaktır.

Profesyonel çalışma hayatınızın devamını öncelikle büyük şirketlerde aramanız uygun olacaktır

Profesyonel çalışma hayatınızın devamını öncelikle büyük şirketlerde aramanız uygun olacaktır. Çünkü büyük şirketler, sizin alışkın olduğunuz kurum kültürüne benzer bir sosyolojik görünüm sergileyecektir. Büyük şirketlere adaptasyonunuz daha hızlı ve sağlıklı olabilecektir.

Aktif Olarak İş Arama Heyecan ve Çabanızı Sürdürün, İşin Size Gelmesini Beklemeyin, Çünkü Gelmeyecektir

Başta yakın çevreniz olmak üzere; iş bulma kurum ve kuruluşları vasıtasıyla iş armayı ihmal etmeyin. İş görüşmesi davetlerine gidin, ne kadar iş görüşmesi yaparsanız o kadar iyidir.  Aktif Olarak İş Arama Heyecan ve Çabanızı Sürdürün, İşin Size Gelmesini Beklemeyin, Çünkü Gelmeyecektir.

İşe Girdiğiniz Sivil Şirket İle TSK’nın Karşılaştırmasını Yapmayın, Sürekli Eleştirmeyin

TSK bünyesindeki Kara, Hava ve Deniz Kuvvetleri sivil şirketler olsalardı, sadece Türkiye’nin değil dünyanın en büyük şirketleri arasında olurlardı. O nedenle; TSK ile işe başladığınız sivil şirketi kıyaslamayın, sürekli eleştirel olmayın, TSK’dan emekli oldunuz artık, o’nu anılarınızda, kalbinizde yaşatın. İşe girdiğiniz sivil şirketi beğenirseniz çalışmaya devam edersiniz, beğenmezseniz ayrılırsınız, ancak arkasında devletin gücü olan dev gibi bir kurum ile sivil bir şirketi kıyaslarsanız sürekli hayal kırıklığına uğrarsınız, ayrıca haksızlık da edersiniz.

Ateşle ve Unut (Fire-and-forget) Prensibine Göre Performansınızı Gösterin

Havacılar bilirler; “Ateşle ve Unut”, askeri terminolojide hedefe bir kez kilitlendikten sonra ilave takibe gerek duymayan füze güdüm sistemine verilen isimdir. Bu sistemi kullanan füze bir kez hedefine güdümlendikten sonra onu fırlatan operatörün hedefin görüş hattı içinde olma zarureti yoktur.

İşe girdiğinizde TSK’da edindiğiniz iş yapma disiplinini gösterin, aldığınız görevi başkalarının sizi yönlendirmesine gerek olmadan tamamlayın. Sivil iş hayatında “sonuç odaklılık” çok önemli ve değerlidir. Fark yaratır, dikkat çeker, konumunuzu sağlamlaştırırsınız.

"Polyvalence Polycompétence" Çoklu Görev Yapabilme ve Çoklu Beceri Yeteneklerinizi Geliştirin

"Polyvalence Polycompétence" Çoklu Görev Yapabilme ve Çoklu Beceri Yeteneklerinin kullanılması, dinamizm ve verimlilik odaklı sivil çalışma hayatında çok değerlidir. Aşırı branşlaşma sevilen ve tercih edilen bir özellik değildir.

Örneğin; Dünya’nın en büyük otomotiv firmalarından birinin içerisinde konuşlu dünyanın en büyük havalandırma firmalarından birisinin müdürü, forklift operatörü kiralamak yerine forklifti kendi kullanmayı tercih edebilmektedir. Bu müdür, doktoralı, alanında büyük bir bilgi ve tecrübeye sahip bir uzman, aynı zamanda da çok iyi bir yöneticidir. Ama “ben neden forklift kullanacağım” demez, çünkü ehliyeti olan herkes, kısa bir eğitimin akabinde forklift kullanabilir. Ayda bir iki kez ihtiyaç olan bir görev için forklift operatörü istihdam etmeye gerek duyulmaz, ekibin içinde müdür dahil, sürücü belgesi olan herkes forklift de kullanmaktadır.

Dünya artık bu konsepte evrilmektedir. Uyum sağlamak avantaj olacaktır.

Sonuç:

Şanlı yuva TSK’ya yıllarca hizmet edip; emekli olmaya hak kazandınız. Hayırlı ve uğurlu olsun. Emeklilik hayatınızı ya klasik emekli olarak yaşayacaksınız, hakkınızdır, ya da emeklilik yaşamı için henüz erken olduğunu düşündünüz, gerekçeleriniz de var ve sivil yaşamda da meslek hayatınızı sürdürmek istiyorsunuz. Dünya’daki genel trend de bu yöndedir, birçok toplum ve kültürde hiçbir şey yapmadan sadece emeklilik hayatı sürdürmek artık tercih edilmemektedir. Hayat bizim tercihlerimiz ile şekillenir, çalışma hayatınızı sürdürmeye devam etmek istemeniz başta ülkemize aynı zamanda size de faydalı olacaktır.

Bu makalemizde “girişimcilik” motivasyonu ile kendi işini kurmayı düşünen asker emeklileri (bu konuda detaylı bilgi için bknz. Ref.-1) için değil, “profesyonel” olarak bir işyerine girip çalışmayı hedefleyenler için; hayatın içinden görüş ve değerlendirmelerimi “eski bir silah arkadaşı” olarak sunmaya çalıştım.

Kaynakça:

1. TSK Emeklileri, Girişimcilikte Türkiye’ye Örnek Olabilecek Potansiyele Sahiptir

https://strasam.org/analiz-ve-raporlar/analiz/tsk-emeklileri-girisimcilikte-turkiyeye-ornek-olabilecek-potansiyele-sahiptir-2158