A-10 Thunderbolt II Warthog, “Tank Katili’nin Soyu Devam Etmeyecek”, Biz de Suçluyuz
A-10 Thunderbolt II (Warthog/Afrika Yaban Domuzu) emekliliğini hak etti ama şimdilik Emeklilikte Yaşa Takıldı!..Hemen Emekli Olamıyor, beş yıl içerisinde olacak... A-10 Thunderbolt, şu anda Northrop Grumman'ın bünyesindeki Fairchild Republic tarafından ABD Hava Kuvvetleri (USAF) için üretilen çift motorlu bir yakın hava destek uçağıydı. İlk uçuşunu 1972’de yaptı ve 1977’de hizmete girdi. Toplam; 745 (715 A-10A + 30 A-10B) üretildi. Halen serviste; 295 (150+ A-10A, 100+ OA-10A ve 95 A-10C) uçak mevcuttur.
A-10 Thunderbolt II (Warthog/Afrika Yaban Domuzu) emekliliğini hak etti ama şimdilik Emeklilikte Yaşa Takıldı!..Hemen Emekli Olamıyor, beş yıl içerisinde olacak...
A-10 Thunderbolt, şu anda Northrop Grumman'ın bünyesindeki Fairchild Republic tarafından ABD Hava Kuvvetleri (USAF) için üretilen çift motorlu bir yakın hava destek uçağıydı. İlk uçuşunu 1972’de yaptı ve 1977’de hizmete girdi. Toplam; 745 (715 A-10A + 30 A-10B) üretildi. Halen serviste; 295 (150+ A-10A, 100+ OA-10A ve 95 A-10C) uçak mevcuttur.
Tank Katili...
Warthog (Afrika Yaban Domuzu), Uçan Silah, Tankbuster (Tank Avcısı), Tank Killer (Tank Katili) olarak da bilinen uçak, Çöl Fırtınası Operasyonu sırasında, Kosova krizine yanıt olarak NATO operasyonlarını desteklemek için, Afganistan'da Sonsuz Özgürlük Operasyonu ve Irak’a Özgürlük Operasyonu sırasında yoğun bir şekilde kullanıldı. Bu operasyonlardan sonra diğer bütün ünvanları geri planda kaldı ve sürekli “Tank Katili” olarak adlandırıldı.
A-10, "eve dönüş" etkinliği nedeniyle (vurulsa da düşmüyordu...) pilotlar arasında popüler olan, yüksek beka kabiliyetine sahip ve çok yönlü bir askeri uçaktır.
Resim 1: Ağır uçaksavar yaralarına rağmen üssüne geri dönmeyi başaran bir A-10
A-10’un Kokpit Detayı:
Tek koltuklu kokpit, pilotu korumak için 3,8 cm kalınlığa kadar titanyum "küvet" yapısıyla çepeçevre zırhla korunmaktadır. Kokpit, çok yönlü iyi bir görüş sağlayan, kurşun geçirmez, balonlu geniş bir tenteye sahiptir.
Kokpit, hedefleme ve silahla nişan alma için kullanılan bir baş üstü ekranı, Have-Quick güvenli telsiz iletişim sistemi, atalet navigasyonu (INS) ve taktik hava seyrüsefer (TACAN) sistemi ile donatılmıştır.
A-10 uçağı, uçağın tam yerini belirleyen yerleşik küresel konumlandırma sistemi/ataletsel navigasyon sistemi (EGI) ile yükseltildi. Ayrıca BAE Systems arazi profili eşleştirme sistemleri (TERPROM) ile donatılmıştır.
Pilot, gece görüş gözlüğü ve Maverick AGM-65'in kızılötesi görüntüleme ekranı ile donatılmıştır.
A-10'un Silahları:
A-10 uçağı, 7.260 kg harici yük kapasitesi sağlayan 11 taşıma noktasına (hard points) sahiptir. Üç pilon (pylon) gövdenin altındadır ve yükler, merkez hat pilonunu veya yan taraftaki iki gövde pilonunu kullanacak şekilde yapılandırılabilir.
Silah yönlendirmesi için uçağa Pave Penny lazer yönlendirme/elektronik destek önlemleri ve sancak tarafındaki gövde pilonuna bir bölme takılabilir. Her kanatta dört mağaza dikmesi bulunur: tekerlek kaportasının üçü dıştan takmalı ve biri içten.
A-10, on adede kadar Maverick havadan karaya füze taşıyabilir. Raytheon Maverick AGM-65 füzesi, yüksek penetrasyonlu, 57 kg konik biçimli şarjlı savaş başlığı içeren görüntüleme kızılötesi kılavuzluk ve savaş başlıkları dahil olmak üzere çeşitli güdüm sistemleri kullanır. Menzil 45 km'den fazladır.
Uçak ayrıca Mach 2'yi aşan maksimum hıza sahip, her yönden kısa menzilli bir füze olan Sidewinder havadan havaya füze ve 2.75 inçlik roketleri taşıyabiliyor.
A-10, LDGP Mk82 226kg, 900kg Mk-84 serisi düşük/yüksek etkili bombalar, 226kg genel amaçlı bombalar, BLU-1 ve BLU-27/B Rockeye II parça tesirli bombalar, misket bombaları, gibi çok çeşitli mühimmat konuşlandırma yeteneğine sahiptir. Ayrıca lazer güdümlü/elektro-optik güdümlü bombalar, kızılötesi karşı önlem fişekleri, elektronik karşı önlem samanları, aydınlatma fişekleri ve parazit bölmeleri taşıyabilir.
Northrop Grumman Litening ER (genişletilmiş menzil) hedefleme podu, A-10'a başarıyla entegre edildi. Litening ER'de 640×512 piksel termal görüntüleme cihazı, CCD TV, lazer nokta izleyici/telemetre, IR işaretleyici ve lazer işaretleyici bulunur.
Asıl Meşhur Silahı “Tank Katili” Efsanesini Yaratan, Burnundaki Avenger Gatling Topu’dur:
Uçak, burnuna monte edilmiş bir adet General Dynamics GAU-8/A Avenger Gatling Gun 30 mm’lik top ile donanmıştır. A-10; topunu kullanarak; bir ana muharebe tankını 6.500 m'den fazla bir mesafeden devre dışı bırakabilir. Top, 0,75 kg ağırlığa kadar zırh delici yangın çıkarıcı mermiler (API) veya uranyum tüketilmiş 0,43 kg API mermileri dahil olmak üzere bir dizi mühimmatı ateşleyebilir. Magazin 1.350 adet 30mm mermi alabilmektedir. Pilot, dakikada 2.100 veya 4.200 mermi atış hızı seçebilir.
Resim 2: A-10 Thunderbolt II’nin burnundaki GAU-8/A Avenger Gatling Gun.
Resim 3: A-10, Gatling Gun’ı ateşlerken...
A-10 uçağının motorları ve performansı:
General Electric tarafından sağlanan iki TF34-GE-100 art yakmaysı (afterburner) olmayan turbofan motorun her biri 9.065 libre itme gücü sağlıyor. Motorların gövde üzerinde yüksek konumu, pilotun uçağı çalışmayan bir motorla uçurmasına olanak tanır.
Uçağın standart menzili 800 mil (1.287 km) ve maksimum hızı saatte 420 mil (Mach 0.56). 45.000 ft (13.636 m) yüksekliğe ulaşabilir.
A-10 2028’e Kadar Peyderpey Servisten Alınacak.
ABD Kongresi, USAF'ın Aralık 2022'de 2023 Mali Yılı Ulusal Savunma Yetki Yasası'nda (NDAA) A-10 uçağının planlı bir şekilde elden çıkarılması talebini onayladı. ABD Hava Kuvvetleri halen hizmetteki A-10 Warthogs filosunu 2028 yılına kadar peyderpey servisten alacak.
Aslında, “Tank Katilinin” emekliliği daha önce gerçekleşecekti, ancak; F-35 programındaki gecikmeler; ABD Kara Kuvvetlerine ABD Hava Hava Kuvvetlerinin vereceği yakın hava desteği hizmetlerinde aksamalara neden olacağı için; “A-10 bir türlü emekli kahvesi müdavimi olamadı”, yani bir nev’i “Emeklilikte Yaşa Takıldı”.
A-10’un elden çıkarılması kararının önemli bir nedeni, çok ABD Hava Gücünün çok-rollü (multi-role) yetenekteki av/borbardıman uçaklarına duyduğu yoğun ihtiyaçtı. Tank Katili çok yönlü bir uçak değildi. Bütün tasarım amacı; kara gücüne “yakın hava desteği” sağlamaktı. Bu görev için A-10 tartışmasız harika bir uçaktı, ancak harekat alanlarının konseptleri değişiyordu ve bu konsepler içinde A-10 ve benzerlerine olan ihtiyaç azalıyordu.
Peki F-35, A-10 Etkinliğinde Yakın Hava Desteği Sağlayabilecek mi? Tartışmalar Sürüyor...
F-35'in, A-10’un yakın hava desteği kabiliyetinin yerini alması planlansa da USAF envanterindeki diğer av/bombardıman uçakları gibi diğer platformların (SİHA) da benzer bir görevi yerine getirebileceğini, USAF analistleri ve yöneticileri vurgulamaktadır. USAF Harp Oyunları Seminerinde, bir USAF yetkilisi; "Bütün servisler(ABD Hava, Deniz Hava ve Deniz Piyadeleri Hava Güçleri) F-35'in yakın hava desteği yapabileceğine inanıyor" dedi, ancak biraz tereddütlüydü. A-10’u destekleyenler uzun süredir hızlı hareket eden jetlerin veya yüksek irtifa bombardıman uçaklarının, kuvvetler üzerinde "alçaktan ve yavaş" uçan A-10'un hassasiyetinden yoksun olduğunu tartışıyorlar ve özellikle Amerikan Kara Kuvvetleri; A-10’un desteğinin diğer uçaklar tarafından verilebileceği konusunda endişeli.
Ayrıca; F-35’in yakın hava desteği etkinliğine yapılacak bir seri simülasyon ve gerçek tatbikatlardan sonra karar verilecekti, ancak bu avcı uçağının uzun süredir sorunlu olan “Müşterek Simülasyon Ortamı” sistemindeki sorunlar nedeniyle henüz karar verilemiyor. Yani; F-35’in A-10’un görevlerini yapabileceği henüz ne simüle edilebildi ne de gerçek tatbikatı yapılabildi.
Tank Katilinin Soyunun Tükenmesine; Yakın Hava Desteği Konseptine ve Taktiklerine Türklerin SİHA’lar ile Getirdiği Devrimsel Değişiklikler de Etken Oldu. Evet; “Biz de suçluyuz!...”.
Aslında A-10 yapısal olarak zaten çok yorulmuştu, kanat yenilenmesi dahil birden çok yapısal güçlendirmeye alınmıştı. Üretilmiş 745 uçağın 450 kadarı kâl edilmiş ve serviste 295 uçak kalmıştı. Onlar da hakettikleri emekliliklerine hemen kavuşamıyor ve yaklaşık beş yıl daha çalışmak zorunda kalıyorlardı, yani “EYT” kapsamındaydılar. Ancak, üzücü olan şu ki; Tank Katili’nin nesli tükeniyor, soyu kuruyordu. Gelecekte yeni bir tank katiline ihtiyaç yoktu.
Özellikle; Karabağ ve Ukrayna’da Türk SİHA’larının “Tank Katili Ünvanını A-10’un Elinden Alması”, A-10’un ömrünün uzatılmasını yada ondan sonra mirasçısı olacak yeni bir tank katilinin doğuşunu tamamiyle engelledi.
USAF ayrıca yakın hava desteği görevlerinin sıklığının yakın gelecekte "muhtemelen" düşeceğini öngörmektedir. USAF’a göre; hava savunma sistemlerindeki modern gelişmeler, özellikle Ukrayna’da bir çok savaş uçağını "değersiz" hale getirdi. Buna A-10’un Rusya’daki mevkidaşı Su-25 Frogfoot’da dahildi.
A-10 Türkiye’ye de Teklif Edilmişti.
I. Körfez Savaşı'ndan sonra ABD Hava Kuvvetleri kuvvet yapısında standartlaşma amaçlıyordu, bu nedenle A-10 uçaklarının bir kısmının müttefik devletlere transferleri ve yerlerine yakın hava desteği için düzenlenmiş F-16 (A-16) uçaklarının hizmete girmesi planlanmıştı. Türkiye'ye de NATO Güney Kanat Yardımı kapsamında 50 adet A-10 uçağının satışı teklif edildi. Türk tarafının yaptığı incelemeler sonunda bu uçakların gövde yapısal durumları nedeniyle kullanılabilir hale getirilebilmesinin zor ve pahalı olduğu ve standartların dışında (30 mm makinalı top, motorlar) parçalarının olması gerekçesiyle teklif kabul görmedi. Teklifin kabulü durumunda hizmet ömrünü yarılamış 2 filoluk bir kuvvet için Türkiye'de büyük bir altyapı yatırımı yapılması gerekecekti. Ayrıca, uçakların Hava Kuvvetlerinde mi yoksa Kara Kuvvetlerinde mi görev yapacağı tartışması da yaşanmıştı.
Sonuç:
Gökyüzünün ikonik bir savaş uçağı daha ömrünün son dönemecine girdi. Tank Katili A-10 Thunderbolt II Warthog; çok etkili ve caydırıcı bir yakın hava desteği amaçlı bombardıman uçağıydı. Bir çok muharebede kendini ispat etmiş, ününü hakettiğini göstermişti. Gerçek bir efsane olarak savaş uçakları tarihindeki yerini alacak ve perçinleyecektir.