Dünyada En Fazla Sayıda Kullanımda Olan Jet Savaş Uçakları
Bir savaş uçağının çok sayıda hizmette olması, o uçağa kullanıcı ülkelerin hava güçlerinin çok güvendiği anlamını da yükleyebiliriz.
Bazı savaş uçakları en hızlısı, en pahalısı ya da en gelişmişi olarak tarihe geçmiştir. Ancak hizmetteki savaş uçaklarının sayıları da önemlidir. Bir savaş uçağının çok sayıda hizmette olması, o uçağa kullanıcı ülkelerin hava güçlerinin çok güvendiği anlamını da yükleyebiliriz.
Peki dünya hava kuvvetlerinin en popüler tercihleri hangi savaş uçaklarından yanadır?
Elbette, verileri toplarken birkaç uyarıyı da dahil etmek zorundayız. Kesin sayıları hiçbir zaman bilemeyebiliriz. Uçaklardan bazıları uçmuyor olabilirler, yedek parça olarak kullanılabilirler, verilen bu rakamlar, açık kaynak bilgilerinden edinilen rakamlardır.
Northrop F-5: 400'ün üzerinde kullanımda
Halen kullanımdaki en eski savaş jetlerden birisi olan F-5, 1950'lerde geliştirildi ve o zamandan bu yana çok sayıda çatışmaya tanık oldu. Üretilen 2.600'den fazla uçaktan 400'den biraz fazlası hala görev yapar durumda kabul ediliyor ve bunların çoğu Brezilya, İran, Güney Kore ve Tayvan hava kuvvetlerinde hizmet veriyor.
Bu uçakların çoğu aşırı derecede eski olduğundan, operasyonel F-5'lerin gerçek sayısının çok daha düşük olma ihtimali yüksektir.
Eurofighter Typhoon: 580'in üzerinde kullanımda
Avrupa'nın ortak savaş uçağı olarak yaratılan Eurofighter Typhoon, yalnızca Avrupa hava kuvvetleri (İspanya, Almanya, İtalya, Avusturya ve Birleşik Krallık Kraliyet Hava Kuvvetleri) tarafından değil, Katar, Umman, Suudi Arabistan ve Kuveyt tarafından da kullanılıyor.
Eurofighter Typhoon halen üretimde olup, ülkeler sipariş vermeye devam etmektedir. Dolayısıyla önümüzdeki yıllarda sayılarının artması muhtemeldir.
Chengdu J-10: 550'nin üzerinde kullanımda
1990'larda Çin tarafından tasarlanan dördüncü nesil jet J-10, kısa sürede Çin Halk Kurtuluş Ordusu'nun en popüler uçak türlerinden birisi haline geldi. Şimdiye kadar çok az sayıda J-10 ihraç edilmiş olsa da (Pakistan bunları alan tek ülkedir), oldukça fazla sayıda (600'ün üzerinde) J-10 üretilmiştir.
Lockheed Martin F-35 Lightning II: 660'ın üzerinde kullanımda
Bu listedeki tek beşinci nesil savaş uçağı olan F-35'in, ABD Hava, Deniz-Hava ve Deniz Piyade-Hava Kuvvetlerinde; F-16, F/A-18 ve Harrier gibi daha önceki jetlerin yerini alması amaçlanmıştı. Birleşik Krallık, İsrail, Avustralya, Almanya ve diğerleri gibi diğer birçok ülke de F-35 siparişi verdi ve büyük bir ihracat başarısı elde edildi.
Birçok açıdan çığır açıcı olmasına rağmen F-35'in başlangıçta birtakım sorunları vardı ve gelişimi bütçesini büyük ölçüde aştı. Ancak sorunların artık çözülmesiyle birlikte Lockheed Martin, uçağın üretimini artırmaya devam ederek 2024 yılında üretilen F-35 1.000 adede ulaştı.
MiG-29 Ailesi: 800'ün üzerinde kullanımda
Sovyetlerin F-16'ya cevabı olan MiG-29 Fulcrum, daha ağır Su-27'yi tamamlamayı amaçlayan, nispeten hafif ve ucuz bir savaş uçağıydı. Dünyanın her yerine ihraç edildi ve SSCB ile geçmişte bağları olan birçok ülkede faaliyet göstermeye devam ediyor. Bu jetlerden 1.600'ün üzerinde üretildiği bilinmektedir.
2000'li yıllarda Rusya, jetin yükseltilmiş bir versiyonu olan MiG-35'i geliştirdi. Ancak MiG-35 arzu edilen başarıyı gösteremedi ve talep de görmedi ve bir düzineden biraz fazlası üretildi. Bu arada, dünya çapındaki eski MiG-29 filosu azalmaya devam ediyor; birçok Fulcrum emekliye ayrılırken diğerleri Suriye iç savaşı ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgali gibi uluslararası çatışmalar sırasında kaybediliyor.
Boeing/McDonnell Douglas F/A-18 Hornet: 830'un üzerinde kullanımda
Amerika Birleşik Devletleri Donanması (USN) ve Deniz Piyadeleri için uçak gemisine dayalı bir savaş uçağı ve saldırı jeti olarak geliştirilen F/A-18; Kanada, İspanya, Avustralya, Finlandiya, Kuveyt, İsviçre, Malezya’ya da ihraç edildi.
1990'larda büyük ölçüde yükseltilmiş bir versiyon olan F/A-18E/F Super Hornet geliştirildi ve halen üretimdedir. Bu arada USN, eski A, B, C ve D versiyonlarını kullanımdan kaldırmaya ve bunların yerine yeni versiyonları koyuyor. 1.479 Hornet üretilmiş olmasına rağmen yarısından fazlası operasyonel durumda kaldı.
Boeing/McDonnell Douglas F-15 Eagle: 940'ın üzerinde kullanımda
F-15 sadece en popülerlerden biri değil, şimdiye kadar yapılmış en başarılı savaş uçağı olarak da kabul ediliyor. Hava muharebelerinde 100'den fazla zafer elde ederken asla başka uçaklar tarafından düşürülmedi.
ABD'nin yanı sıra İsrail, Japonya, Katar, Güney Kore, Suudi Arabistan ve Singapur da çok sayıda F-15'i kullanıyor. Toplamda 1.198 adet F-15 üretildi. Hala nispeten az sayıda üretilecek olan çok geliştirilmiş varyant Boeing F-15EX üretilmektedir.
MiG-21 Ailesi: 1.100'ün üzerinde kullanımda
MiG-21'in yalnızca hizmette olan en eski savaş uçaklarından biri değil, aynı zamanda en popüler savaş uçaklarından biri olduğuna inanmak zor. SSCB, bazıları Hindistan ve Çekoslovakya'da üretilenler de dahil olmak üzere 11.496 MiG-21 üretti. Üretim 1985'te tamamlandı. Kağıt üzerinde 300'den fazla orijinal MiG-21'in yanı sıra Chengdu J-7 olarak adlandırılan 800'den fazla Çin kopyası ve J-7'nin versiyonu Chengdu F-7 dünya çapında hâlâ kullanılıyor.
Ancak bu rakamların yanlış olma ihtimalinin yüksek olduğunu unutmamak gerekiyor. Uçakların çoğu son derece eski ve muhtemelen operasyonel durumda değiller, ancak bunu kesin olarak bilmenin imkânı yok, çünkü dünya silahlı kuvvetleri gerçek harp-silah araçlarının sayıları hakkında kesinlikle açık değillerdir.
Sukhoi Su-27 ailesi: 1.240'ın üzerinde kullanımda
Sovyetler Birliği'nde F-15'e yanıt olarak geliştirilen Sukhoi Su-27 Flanker son derece popüler ve başarılıydı. Sukhoi, Su-30, Su-34 ve Su-35 gibi yükseltilmiş versiyonlarını üretmeye devam ederken, Çin, Shenyang J-11 ve J-16 gibi kendi kopyaylarını geliştirerek büyük bir aile yarattı.
Üretilen 1.600 uçaktan sadece 1.240'tan fazlası orijinal Su-27'ler bugün operasyonel durumdadır ve bu sayı giderek azalmaktadır. Ancak Flanker türevleri çok sayıda üretilmeye ve dünyanın her yerine ihraç edilmeye devam ediyor. Sonuç olarak, bu jet muhtemelen onlarca yıl boyunca gökyüzünde kalacak.
Lockheed Martin F-16 Savaşan Şahin: 2.100'ün üzerinde kullanımda. Dünya’da en çok sayıda kullanımda olan savaş uçağı.
Başlangıçta F-15'in daha ucuz ve daha hafif versiyonu olarak geliştirilen F-16, bugüne kadar üretilen 4.600'ün üzerinde uçakla, büyüyerek dünyanın en popüler ve en tanınmış savaş uçaklarından biri haline geldi. F-16 hala üretimdedir.
Eski F-16'lar kullanımdan kaldırılmaya devam edilirken, yeni ve yükseltilmiş versiyonları kullanıma giriyor. Ayrıca giderek daha fazla ülke F-16 sipariş etmeye devam ediyor. Mevcut üreticisi Lockheed Martin'e göre F-16 üretim hatları aşırı zorlanıyor, şirket siparişlere yetişemiyor ve uzun zamandır beklenen bazı teslimatları ertelemek zorunda kalıyor.
25'ten fazla ülke tarafından kullanılan ve adeta “çikolatalı kek” gibi satılmaya devam eden F-16, kesinlikle günümüz dünyasında en yaygın kullanılan savaş uçağıdır ve büyük olasılıkla öngörülebilir gelecekte de bu konumunu koruyacaktır.
