Site İçi Arama

savunma

Dünyanın En Hızlı 10 Savaş Uçağı, Güç Tekrar Uyanıyor mu?

NASA X-43A, NASA'nın deneysel bir hipersonik uçak projesidir. Kasım 2004’de; 9.6 Mach (saatte 7 bin mil) (7,296 mph/11,000 km/h) hıza ulaşarak, X-15’den daha yüksek hız rekorunu kırmıştır.

Jet çağına giriş ile birlikte; özellikle 1., 2., 3. ve 4. nesil jet savaş uçaklarında hız (sürat) en önemli kapasite kriterlerinin başında geliyordu. Özellikle 1960-90 arası soğuk savaşta, savaş uçaklarındaki hız çok önemsenirdi. 

F-117 ile başlayan ve özellikle F-35 ile öne çıkan 5. nesil uçaklarda ise; bu uçakları tanımlayan özellikleri olan, stealth (radarda az görünürlük) özelliğini öne çıkartarak, darbe (strike) harekâtı yürütülmesinin önceliklendirilmesi; Mach 2 üzeri hızların bu görevler için çok gerekli olmadığı gerçeğini ortaya koydu. (Detaylı “Jet Savaş Uçağı Gelişimi/Jet Savaş Uçağı Nesilleri” için, Bknz. Ref.-1).

Ancak, 6. nesil hem stealth hem de hipersonik (Mach +6) hızdaki uçakların çok yakında gökyüzü ile buluşacağı şu zamanlarda; askeri havacılık dünyasında, “Güç Tekrar Uyanıyor mu (hız’a gönderme yapılmaktadır) tartışmaları yapılmaktadır!” Ve görünen odur ki “güç uyanıyor!”

Bu yazıda, 6. nesil uçaklara değinmeden, dünyanın bilinen en süratli 10 savaş uçağını sıralayacağız.

Listemizde 6. nesil savaş uçağı olmayacak, çünkü henüz dünyaca açıkça bilinen 6. nesil savaş uçağı yoktur. Ancak, özellikle ABD’nin gizli olarak yürüttüğü 6. nesil uçak programlarının olduğu açık kaynaklardan öğrenilmektedir. (Detaylı “ABD’nin Yeni Nesil Hava Hakimiyet Savaş Uçağı, 6. Nesil NGAD” için Bknz. Ref.-2).

6. nesil uçakların tasarımında; bu sıralamada ön sıralarda yer alan X-15, SR-71 ve X-43A’nın uçuş tecrübelerinden de çok yararlanıldığını iddia edebiliriz.

Listemizi sıralamadan önce; halihazırda dünyanın en hızlı uçağı olarak bilinen NASA X-43A’ya dair kısa bir bilgi vereceğiz. Ancak, NASA X-43A’yı en hızlı on savaş uçağı sıralamamıza koymadık, çünkü bu uçağın askeri bir amacının olup olmadığı henüz bilinmemektedir. Evet, X-43A; savaş uçağı olmadığı için listeye dahil edilmedi, ancak dünya sürat rekorunu elinde tuttuğu ve bu unvanı listemizin başındaki X-15’den devraldığı için hakkında bilgilendirme yapma ihtiyacı hissettik. 

NASA X-43A. Sürat: 9.6 Mach (7,296 mph)

NASA X-43A, NASA'nın deneysel bir hipersonik uçak projesidir. Kasım 2004’de; 9.6 Mach (saatte 7 bin mil) (7,296 mph/11,000 km/h) hıza ulaşarak, X-15’den daha yüksek hız rekorunu kırmıştır. 

X-43A; doğrudan uzaya uçmakta kullanılabilecek araçların yapılabilmesinin yolunu açan ”scramjet” jet motoru kullanmaktadır. Scramjet; “Supersonic Combustion Ramjet” kelimelerinin kısaltılmasından elde edilmiştir. Yakıt ve hava karışımının sesten daha yüksek hızlarda yapılabildiği bir ramjet tipidir. 

Pegasus Buster roket motorunu ateşlediğinde sesten neredeyse on kat daha yüksek (hipersonik) hızlara erişebilen X-43A ile uzaya çıkmak çok kolaylaştı. 

1. NASA/USAF X-15. Sürat: Mach 6.72 (4,520 mph). 

Aktif savaş uçağı olarak hizmete alınmamıştır, ancak USAF’ın NASA ile birlikte yürüttüğü bir proje olması nedeniyle; savaş uçağı olarak kabul edilip, listenin başına alınmıştır.

Deneysel, hiper hızlı, roketle çalışan bir araştırma uçağı olan X-15, NASA ve ABD Hava Kuvvetleri (USAF) arasında yürütülen ortak bir projeydi. X-15, bir savaş uçağından çok, roket tabanlı bir deneysel uçan platformdu. Jetlerde, jet motorunun yerine roket kullanıldığında nelerin mümkün olacağını görmek amaçlı bir proje uçağıydı. 

1960'lar boyunca geliştirildi. Normal bir uçak gibi pistten kalkış yapamıyordu, kendisini havaya taşımak amaçlı modifiye edilen iki B-52 ağır bombardıman uçağı da proje kapsamındaydı. X-15, B-52’nin kanadına takılıyor, B-52 yeterli irtifaya geldiğinde X-15 kanattan fırlatılarak uçuş moduna getiriliyordu, uçuşunu tamamladıktan sonra normal bir uçak gibi iniş yapıyordu. Ana iniş takımları kızak şeklindeydi ve bir süre sonra gövde altından sürtünme yastıkları da açılmaktaydı. X-15’den yalnızca üç adet üretildi, füze ve uçak karışımı deneysel bir hava aracıydı.

X-15'i uçuran pilotlar astronot unvanı alıyor ve pilot brövesine ilaveten astronot brövesi de takıyorlardı. 

2004 itibarıyla dünya hız rekorunu X-43A'ya devretmiştir.

2. SR-71 Blackbird. Sürat: Mach 3.4 (2,500 mph+)

X-15'in yalnızca yarısı kadar bir azami hıza sahip olan Lockheed SR-71 Blackbird, X-15 ile kıyaslandığında nispeten yavaş görünebilir, ancak yine de Mach 3.0'ı aşma kapasitesine sahip şimdiye kadar üretilmiş yalnızca beş uçaktan birisidir.

 X-15'in roket tabanlı deneysel bir savaş uçağı olduğu göz önüne alındığında, SR-71’in şimdiye kadarki en hızlı savaş uçağı olduğunu söylemek, hatta tek silahının hız olduğunu söylemek de mümkündür. 

Hem NASA hem de USAF tarafından kullanılan SR-71, 1960'lı yıllarda stratejik keşif görevleri için geliştirildi. Son SR-71, birçok keşif rolünün artık uydular tarafından üstlenilmesi nedeniyle; 1999 yılında NASA tarafından kullanımdan kaldırıldı. (Detaylı SR-71 bilgileri için Bknz. Ref.-3)

3. Lockheed YF-12. Sürat: Mach 3.2 (2,275 mph)

Lockheed YF-12, SR-71 Blackbird'ün öncülü ve prototipiydi. Geliştirme, 1960'ların sonlarında, F-106 Delta Dart önleme uçağının yerine prototip önleme uçağı olarak üç YF-12'nin üretilmesiyle başladı. Geliştirme sırasında USAF, Vietnam Savaşı'na ve diğer askeri önceliklere doğru fon aktarıyordu. USAF tarafından emekliye ayrılmanın ardından YF-12, daha sonra üretime geçen ve USAF'ta hizmet veren SR-71'in temelini oluşturmadan önce NASA için bir araştırma uçağı oldu.

4. MiG-25 Foxbat. Sürat: Mach 3.2 (2,190 mph)

Bugün hala sınırlı hizmette olan MiG-25 Foxbat, halihazırda dünya hava kuvvetleri tarafından kullanılan Mach 3.0'ın üzerinde hızlara sahip tek uçaktır. 1960'larda geliştirilen MiG-25, kısa sürede şimdiye kadarki en hızlı savaş uçaklarından biri haline geldi ve bu rekoru 50 yılı aşkın süredir elinde tutuyor. MiG-31 olarak daha modern varyantı geliştirilmiş olsa da, MiG-25 hala dünya çapında birkaç hava kuvvetinde önleme ve keşif görevlerinde rol almaktadır. 

MiG-25

XB-70 Valkyrie

5. NASA/USAF Bell X-2 Starbuster. Sürat: Mach 3.2 (2,094 mph)

X-15'e çok benzeyen bir başka kanatlı roket tarzı uçak olan Bell X-2 Starbuster, 1940'larda ve 1950'lerde geliştirilen bir araştırma uçağıydı. X-2'nin ana amacı, Mach 2-3 aralığındaki uçuş özelliklerini, esas olarak aerodinamik sürtünmenin neden olduğu 'termal çalılık' ısınma problemini incelemekti. Bell X-2, Bell X-1'den daha hızlı ve daha yüksek irtifalarda çalışacak şekilde tasarlandı ve değerli araştırmalar sağlamayı başardı. Üç yıl sonra X-15 geliştirilmeye başlayacak ve X-2'nin hızlarını oldukça geride bırakacaktı.

6. XB-70 Valkyrie. Sürat: Mach 3.02 (2,056 mph)

B-70 nükleer bombardıman uçağının prototipi olarak geliştirilen XB-70 Valkyrie, süpersonik bir stratejik bombardıman uçağıydı ve bu hızlarda seyahat eden tek bombardıman uçağıydı. 1950'lerin sonlarında geliştirilen XB-70, 70.000 feet’de Mach 3+ hızla uçma kapasitesine sahipti. Bu yükseklikte ve bu hızlarda, B-70'in herhangi bir önleme uçağına karşı bağışık olacağına, o sırada diğer herhangi bir uçağın ona yetişemeyeceği kadar hızlı olduğuna ve radarların onu görmesinin zor olacağına inanılıyordu. Ancak, karadan havaya füzelerin gelişmesiyle birlikte, XB-70'in bir zayıflığı oluştu ve USAF bu astronomik pahalı, fütüristik uçak programını sonlandırdı.

7. MiG-31 Foxhound - Mach 2.83 (1,864 mph)

Daha eski ama daha hızlı olan MiG-25 Foxbat'ın yerine geçmek üzere geliştirilen MiG-31 Foxhound, 1970'lerde geliştirilen ve bugün hala hizmette olan süpersonik bir önleme uçağıdır. MiG-31 teknik olarak motor hasarı riskiyle birlikte Mach 3,2 hızlara ulaşabilirken, Mach 2,83 ile sınırlandırılan azami hızı, MiG-31'i hâlâ hizmette olan ikinci en hızlı savaş uçağı yapmaktadır. MiG-25 daha hızlıydı, manevra kabiliyeti çok düşüktü ve alçak irtifalarda uçması zordu; MiG-31 ise; biraz daha yavaş olsa da, çok daha çevik ve uçması daha kolay olacak şekilde; MiG-25’den geliştirilerek türetilmiş bir varyanttır. 

8. F-15 Eagle. Sürat: Mach 2.5 (1,650 mph)

McDonnell Douglas/Boeing F-15 Eagle, Mach 2,5 azami hızıyla dünyanın en hızlı çok amaçlı (multi-purpose) savaş uçağıdır. Günümüzde hala hizmette olan ve birçok hava kuvvetleri tarafından kullanılan F-15'in, çeşitli gereksinimlere uyacak şekilde; F-15C Eagle, F-15E Strike Eagle ve F-15N Sea Eagle gibi farklı modelleri mevcuttur. En son modeli ise, F-15 EX’dir. 

1970'lerde hizmete giren F-15, dünyadaki en etkili ve aynı zamanda en hızlı, çok rollü savaş uçaklarından biri olmaya devam ediyor. 

Geliştirilmesi sırasında başlangıçtaki gereksinim Mach 3,0 hızlarına ulaşmaktı ancak maliyetlerden tasarruf etmek için bu hız Mach 2,5'a düşürüldü. 

Sonuç olarak, F-15; hız ve irtifaya daha az, hava üstünlüğüne daha çok odaklanıyor, çünkü bir jet ne kadar hızlı gidebilirse manevra kabiliyeti gibi başka özelliklerinden daha fazla taviz vermek zorunda kalır. 

Şu anda F-15'in hava muharebelerinde 100'den fazla zaferi ve sıfır kaybı var. (Detaylı F-15 bilgileri için Bknz. Ref.-4 & 5.)

9. F-111 Aardvark - Mach 2.5 (1,650 mph)

1960'ların sonlarında hizmete giren General Dynamics F-111 Aardvark, birden fazla rol için kullanılan, ancak öncelikle avcı-bombardıman uçağı veya stratejik-bombardıman uçağı olarak kullanılan süpersonik bir orta menzilli taktik uçaktır. Bugün artık hizmette değildir ve rollerini F-15E ve B-1B üstlenmiştir. 

F-111, değişken kanatlı kanatlar ve art yanmalı turbofan motorlar dahil olmak üzere birçok teknolojiyi kullanan ilk jetti. (Detaylı F-111 bilgisi için Bknz. Ref.-6).

10. Su-27 Flanker. Sürat: Mach 2.35 (1,553 mph)

Sukhoi Su-27 Flanker, Mach 2,35'lik azami hızıyla şimdiye kadar üretilmiş en hızlı 10 savaş uçağı listemizi tamamlıyor. 

1980'lerde piyasaya sürülmesinin ardından bugün hala hizmette olan Su-27; süper manevra kabiliyetlerine sahip Amerikan F-14 Tomcat (emekliye ayrıldı) ve F-15 Eagle'ın Sovyet rakibi olarak, dorudan onlara eşdeğer kapasitede tasarlandı. 

Su-30, Su-33, Su-34, Su-37 ve Su-35 de dahil olmak üzere Su-27'nin pek çok geliştirilmiş varyantı mevcuttur. İlaveten; Shenyang J-11, Su-27'nin Çin lisanslı bir versiyonudur. ABD'ye benzer şekilde; Sovyetler Birliği de F-15'e yanıt olarak Su-27'yi geliştirirken; hız ve irtifadan biraz ödün vererek, üstün manevra kabiliyetini tercih etti.

Kaynakça:

1. Jet Savaş Uçağı Gelişimi/Jet Savaş Uçağı Nesilleri

https://strasam.org/savunma/havacilik-ve-uzay-sanayii/jet-savas-ucagi-gelisimi-jet-savas-ucagi-nesilleri-1197#google_vignette

2. ABD “Yeni Nesil Hava Hakimiyet Savaş Uçağı” 6. Nesil NGAD’de F-35'de yaşadığı “Müşterek Program” Kabusunu Tekrar Yaşamak İstemiyor

https://strasam.org/savunma/havacilik-ve-uzay-sanayii/abd-yeni-nesil-hava-hakimiyet-savas-ucagi-6-nesil-ngadde-f-35de-yasadigi-musterek-program-kabusunu-tekrar-yasamak-istemiyor-2945

3. “Tek Silahı Süratiydi”, SR-71 Blackbird, “Dünyanın En Hızlı Uçağı”

https://strasam.org/savunma/havacilik-ve-uzay-sanayii/tek-silahi-suratiydi-sr-71-blackbird-dunyanin-en-hizli-ucagi-1822

4. Gökyüzünün Yenilmez Savaşçısı “Asil Kartal F-15” Unvanını Hala Koruyor

https://strasam.org/savunma/havacilik-ve-uzay-sanayii/gokyuzunun-yenilmez-savascisi-asil-kartal-f-15-unvanini-hala-koruyor-2846

5. Bomba Kamyonu ve Uçan Cephanelik Olarak Ünlenen F-15EX Eagle II

https://strasam.org/savunma/havacilik-ve-uzay-sanayii/bomba-kamyonu-ve-ucan-cephanelik-olarak-unlenen-f-15ex-eagle-ii-2162

6. Soğuk Savaş’ın Efsanelerinden F-111 Aardvark, “Suikastçı Vark”

https://strasam.org/savunma/havacilik-ve-uzay-sanayii/soguk-savasin-efsanelerinden-f-111-aardvark-suikastci-vark-2101

7. Düşman İkizler; F-15 Eagle ve Su-27 Flanker

https://strasam.org/savunma/havacilik-ve-uzay-sanayii/dusman-ikizler-f-15-eagle-ve-su-27-flanker-1923

Araştırmacı Yazar Raif BİLGİN
Araştırmacı Yazar Raif BİLGİN
Tüm Makaleler

  • 07.04.2024
  • Süre : 4 dk
  • 24856 kez okundu

Google Ads