Site İçi Arama

savunma

Türk Hava Kuvvetleri Hangi Savaş Uçağını Satın Almalı? F-16V mi Eurofighter Typhoon mu? Bölüm-1

Eurofighter'ın ilk test uçuşu 27 Mart 1994 tarihinde Almanya’da yapıldı. İlk test uçuşunda kullanılan prototip Eurofighter EF 2000 olarak isimlendirildi. 1990'lı yıllar, EF-2000’lerin geliştirme yılları oldu.

Genel

EF-2000 tek kişilik, çift motorlu, çevik (agile) bir savaş uçağıdır. Halihazırda Typhoon FGR.Mk 4 uçağın en gelişmiş versiyonu olup, çok rollü dördüncü nesil bir savaş uçağı olarak tüm hava harekât görevlerine katılabilecek yeteneklerle donatılmıştır. 

Eurofighter Typhoon uçağının başlangıç versiyonları av önleme rolünde tasarlandı. Sonraki versiyonlarına eklenen ilave yetenek ve özelliklere, uçağın çok rollü (havadan havaya, havadan yere ve taktik keşif) bir savaş uçağına dönüşmesi sağlandı.

Eurofighter Typhoon, İngiliz Hava Kuvvetlerine göre, özellikle Falkland hava sahasını korumak için hava hava rolünde sergilediği hakiki QRA (quick reaction alert) görevlerindeki başarılarıyla, yine NATO hava sahasını korumak için gerçekleştirdiği Baltık ve Karadeniz uçuşlarıyla kendisine benzer diğer savaş uçaklarına eşdeğer üstün yeteneklerle donatıldığını, yaptığı harekât görevleriyle de kanıtlamıştır.

Avrupa’nın Savaş Uçağı Üretim Projesi

1983 yılında İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya ve İspanya "Geleceğin Avrupa Üretimi Savaş Uçağı" (Future European Fighter Aircraft-F/EFA) ismini verdikleri dördüncü nesil savaş uçağı üretim projesini başlattılar. Sonraki yıllarda ise Fransa kendi ACX projesini (şimdiki Dassault Rafale savaş uçağı) gerçekleştirmek maksadıyla EFA projesinden çekildi.

Eurofighter'ın ilk test uçuşu 27 Mart 1994 tarihinde Almanya’da yapıldı. İlk test uçuşunda kullanılan prototip Eurofighter EF 2000 olarak isimlendirildi. 1990'lı yıllar, EF-2000’lerin geliştirme yılları oldu. 

Sonrasında konsorsiyum ülkeleri, 9 milyar Avro büyüklüğündeki üretim projesini imza altına aldılar. Proje kapsamında, nihai ülke/firma payları ve uçak sayıları şu şekilde belirlendi: 

British Aerospace %37,  232 uçak  (40 adedi Tranche 3A)

DASA %29,  180 uçak  (31 adedi Tranche 3A)

Aeritalia %19.5,  121 uçak  (21 adedi Tranche 3A)

CASA %14,    87 uçak  (20 adedi Tranche 3A)

Eurofighter’ın Teknik Özellikleri

Uçak Gövdesi:

Güçlü ve hafif gelişmiş kompozit malzeme kullanımı, Eurofighter Typhoon'un dengesiz bir aerodinamik profile sahip olmasında kilit rol oynamıştır. Bu malzemelerin kullanılması, uçak gövdesinin ağırlığının geleneksel malzemelere göre %30 daha hafif olmasını sağlamıştır. Uçağın yüzeylerinde karbon elyaf kompozit (%70), metal (%15), cam takviyeli sert plastik (%12) ve diğer metaller (%3) kullanılmıştır. 

Neticede uçağın harekât yarıçapı ve performansının arttırılması, düşük radar izinin tesis edilmesi mümkün olabilmiştir. Bununla birlikte kompozit malzeme kullanımına rağmen uçağın radar kesit alanı (RCS), beşinci nesil uçaklar olan F-22 ve F-35’in RCS değerlerinden şüphesiz daha büyüktür. 

Karbon Elyaf Kompozit malzemeden yapılan yüzeyler (Koyu Sarı)

 

Alüminyum Lityum malzemeden yapılan yüzeyler (mavi)

 

Titanyum malzemeden yapılan yüzeyler (kırmızı)

 

Cam takviyeli sert plastik malzemeden yapılan yüzeyler (Sarı)

 

Alüminyum döküm malzemeden yapılan yüzeyler (Yeşil)

Motorlar

Projenin başından beri Eurofighter Typhoon projesinde en gelişmiş jet motor teknolojisinin kullanılması hedeflenmiştir. Dört küresel şirket, yüksek mukavemet ve yüksek sıcaklık kapasitesine sahip küçük ve hafif bir motor olan, her biri 90kN itme gücü sağlayan yüksek performanslı EJ200’lerin üretimini gerçekleştirmiştir. Süpersonik seyir süratlerinde motorun performansı düşmeden uçağın uçuşunu destekler. Gelişmiş bir motor izleme (health monitoring) sistemiyle donatılmış olan motor sistemi, rutin bakımlar haricinde ilave bir bakım desteğine ihtiyaç duymaksızın 1.000 saat sorunsuz uçuş imkânı tanır.

EuroFighter Motoru EJ-200 motorunun tasarım aşamasında ağırlıktan tasarruf etmek maksadıyla, motorun türbinleri ana şafta tek parça halinde ve ultrasonik kaynak metoduyla birleştirilmiştir. Türbindeki bir arıza durumunda (Amerikan jetlerinden farklı olarak) türbin değişimiyle sorun giderilememektedir. Motorun tamamen ve bütün olarak sökülerek fabrikaya gönderilmesi gerekmektedir. Bu nedenle motor için diğer savaş uçaklarına göre daha fazla sayıda çevrim yedeği bulundurmak gerekir.

Öte yandan Eurofighter Typhoon uçakları 750.000 saatin üzerinde uçuş yaparak, dünyanın her yerinde görev yapabilen bir platform olduğunu kanıtlamıştır.

Sensörler/Aviyonikler

Uçaktaki sensörler, kesintisiz durumsal farkındalığın yanında, taktik harekât resminin gerekli istihbarat bilgeleriyle birlikte pilota aktarılmasını sağlar. Sensörlerden elde edilen entegre bilgi paketi, pilotun harekât sahasının tüm detaylarına hâkim olmasına olanak tanır.

Captor Radar

 

 

Captor-M modeli; klasik taramalı radar olmakla birlikte, kendi sınıfının en iyisi olarak bilinmektedir. Geniş bir bakış açısı yanında harekât isterlerinin çoğunu karşılayan özelliklere sahip bir radardır.

Captor-E modeli, elektronik tarama (AESA) özellikli radardır. Hem Hava-Hava hem de Hava-Yer görevlerine tam destek sağlayacak şekilde tasarlanan bu tip radarlar, tüm Eurofighter Typhoon uçakları için standart sistem haline gelmek üzeredir.

 

Eurofighter Typhoon'un radar yerleştirmek için sağladığı geniş gövde alanı, Captor-E'lerin maksimum performansta görev yapabilmesi için gerekli optimizasyona olanak tanımaktadır. Böylece, Captor-E tipi radarların tarama hattının optimize edilmesine ve ayarlanabilmesi mümkün olabilmektedir. Bu tür yerleşim/kullanım şekli, sabit antenli radarlara göre Captor-E’lerin veriminin %50 daha yüksek olması sonucunu doğurmaktadır.

Radarın Hava-Hava Özellikleri

  • Arama modları: Range While Search (RWS), Velocity Search (VS) ve multiple target Track While Scan (TWS)
  • Kilit-Takip (Lock-Follow) Modu: Kısa ve uzun menzil top taarruzu için takip ve/veya hedefi teşhis için yaklaşma (visual ID) imkânı sunar.
  • Hava muharebesi kilit modları ise boresight, HUD içinde tutarak şakulî (dikey) tarama yapma veya slaved (esirleştirilmiş) kilit pozisyonunu muhafaza etme imkânı verir. 

 

Radarın Hava-Yer Özellikleri

 

  • Arama Modları: Yer Haritası (Ground Map), Yüksek Çözünürlük Yer Haritası, Hareketli yer hedeflerini teşhis etme (Ground Moving Target Identification) ve su üstü tarama yaparken arama ve takip yapabilme.
  • Takip Modları: Sabit hedef takip ve hareketli hedef takip
  • Hava Yer mesafe (menzil) ölçümü

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------

 

Bir sonraki yazıda, DASS, Kokpit, Gaz kolu, MFD'ler, uçuş kumanda sistemi kapsanacaktır.

Dr. Hüseyin Fazla
Dr. Hüseyin Fazla
Tüm Makaleler

  • 02.02.2023
  • Süre : 7 dk
  • 2972 kez okundu

Google Ads