savunma

Türk Hava Kuvvetlerinin Askeri Kargo Uçaklarından Airbus A400M Atlas (Bölüm 5)

A400M projesi , katılımcı ülkelerin sipariş ettiği uçak sayısı doğrultusunda iş paylaşımına dayanmaktadır. Bu sayede Türkiye, yerli savunma sanayisini güçlendirerek önemli teknolojik kazanımlar elde etmiş ve havacılık sektöründe önemli bir oyuncu haline gelmiştir.

Önceki yazımızda Airbus A400M Atlas askeri nakliye uçağının gelişmiş performansı, taktik ve stratejik taşımacılık alanındaki yetenekleri ile Türkiye'nin bu projeye yaptığı önemli katkılar üzerinde durmuştuk. Uçağın çok amaçlı kullanım potansiyeli de ayrı bir inceleme konusuydu.

Kapak görselinde yerde duran A400M Atlas uçağı, dört adet Europrop International EPI TP400D6 turboprop motoruyla güçlendirilmektedir. Her biri 11.000 beygir gücünde olan bu motorlar, sekiz palli pervane sistemlerini döndürerek uçağa gerekli itkiyi sağlar. Uçuş ekibinin fotoğraf çekildiği sırada pervane palinin hemen altında konumlanması, uçağın pervanelerinin boyutunu daha iyi anlamayı sağlamaktadır. Ayrıca görselde, uçağın ön ve ana iniş takımlarının konumları belirgin bir şekilde görülmektedir.

Önceki yazımı okumayanlar ile için ilgili linki aşağıya bırakıyorum.

Türk Hava Kuvvetlerinin Askeri Kargo Uçaklarından Airbus A400M Atlas (Bölüm 4)

https://strasam.org/savunma/havacilik-ve-uzay-sanayii/turk-hava-kuvvetlerinin-askeri-kargo-ucaklarindan-airbus-a400m-atlas-bolum-4-3500

Türk Hava Kuvvetleri ve A400M Atlas

Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı'nın stratejik hava nakliye ihtiyacını karşılamak amacıyla, Almanya, Fransa, İspanya, İngiltere, Belçika ve Lüksemburg ile birlikte gerçekleştirilen A400M Projesi, Avrupa'nın ortak bir savunma projesidir. Projenin idari ve mali işleri, Avrupa Müşterek Silahlanma Teşkilatı (OCCAR)( 'Organisation Conjointe de Coopération en matière d'Armement) tarafından yürütülmektedir. 27 Mayıs 2003'te OCCAR ile Airbus Military Sociedad Limitada (AMSL) arasında imzalanan sözleşme kapsamında Türkiye, toplam 10 adet A400M uçağı sipariş etmiştir. Son uçak, 30 Mart 2022 tarihinde Türk Hava Kuvvetleri envanterine katılmıştır.

Proje, katılımcı ülkelerin sipariş ettiği uçak sayısı doğrultusunda iş paylaşımına dayanmaktadır. Bu sayede Türkiye, yerli savunma sanayisini güçlendirerek önemli teknolojik kazanımlar elde etmiş ve havacılık sektöründe önemli bir oyuncu haline gelmiştir.

Türk Hava Kuvvetleri envanterine katılan A400M Atlas uçakları, kısa sürede operasyonel kabiliyetlerini pek çok görevde ortaya koymuştur. Bu yazıyı kaleme alırken aklıma ilk gelen 6 Şubat 2023'te meydana gelen Kahramanmaraş merkezli büyük deprem felaketi sırasında sergiledikleri performanstır. Bu performans A400M’ nin yeteneklerini gözler önüne sermiştir. 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki ardışık depremlerin yarattığı yıkıcı etkiler karşısında, A400M'ler bölgeye hızlı bir şekilde ulaşarak, arama kurtarma ekiplerini, tıbbi malzemeleri ve diğer lojistik destekleri taşıma görevini üstlenmiştir. Ağır tonajlı yükleri ve kısa pistlere iniş-kalkış yapabilme özelliği sayesinde, ulaşımın zor olduğu afet bölgelerinde bile operasyonel kalabilmiş;arama ve kurtarma çalışmalarına önemli katkılar sağlamıştır. A400M'lerin bu başarılı performansı, Türk Hava Kuvvetlerinin hava lojistik kabiliyetleri önemli ve dikkat çekicidir.

Yukarıdaki fotoğrafta 6 Şubat 2024 meydana gelen deprem sonrası arama ve kurtarma faaliyetlerinde kullanılmak üzere tam donanımlı bir itfaiye aracı A400M’nin kargo kısmına girmek üzere iken görülmekte. Fotoğraf Arif Akdoğan / AA.

Airbus Türkiye Genel Müdürü Simon Ward'ın 2023 yılında yaptığı açıklamada vurgulandığı üzere, Türk Hava Kuvvetleri envanterindeki A400M uçakları, ülkemiz için son derece stratejik bir yatırım niteliğindedir. Simon Ward 22.02.2023’ te Kayseri Erkilet'te bulunan 12. Hava Ulaştırma Ana Üssünde 221. Filo Komutanlığı ziyaret etmiş. Ziyaret sonrasında Simon Ward şu açıklamaları yapmıştır. ‘’12. Hava Ulaştırma Ana Üs Komutanlığı uçucu personeli ve A400M destek personeli ile birlikte olmaktan çok memnun olduk, samimi ev sahipliği için kendilerine teşekkür ederim. Depremin ilk günü sabahından itibaren 250’den fazla sorti (tüm A400M kullanıcıları arasında bir rekor) ile depremzedelere ihtiyaçları ulaştırmanın yanı sıra güvenli bir şekilde tahliye operasyonlarını gerçekleştirdiler. Ekipler büyük stres altında, sıfırın altında derecelerde ve karlı zemin gibi zorlu koşullarda çalıştılar. Ancak; bu zor koşullarda bile hiç tereddüt etmediler ve her zaman görevlerine odaklandılar. Teşekkürler 221. Filo, teşekkürler Airbus Kayseri destek ekibi, çabalarınız hiçbir zaman unutulmayacak. Birlikte bu zor zamanların üstesinden geleceğiz.’’

Türk Hava Kuvvetlerine ait A400M nakliye uçaklarını dünyanın herhangi bir yerinde insani ya da askeri operasyonda görürseniz kesinlikle şaşırmayın. Airbus A400M, Türk Silahlı Kuvvetleri envanterinde yer alan, yüksek performanslı ve çok yönlü bir askeri nakliye uçağıdır. Güçlü turboprop motorları sayesinde uzun menzilli görevleri başarıyla yerine getiren A400M, hem askeri personel hem de ağır kargoyu hızlı ve güvenli bir şekilde taşıyabilme yeteneğine sahiptir. Türk Hava Kuvvetleri envanterindeki A400M uçakları, uluslararası askeri işbirliği çerçevesinde gerçekleştirilen lojistik destek faaliyetlerinde kullanılmaktadır. Bu uçaklar, özellikle Cumhurbaşkanlığı’na ait zırhlı VIP araçların taşınması gibi yüksek güvenlikli görevler içinde yer almaktadırlar. Bu tür operasyonlar sırasında, yabancı havaalanlarında uçakların ve yüklerinin görüntülenmesi durumları ile karşılaşılmaktadır. TUSAŞ tarafından üretilen T-129 ATAK helikopterlerinin Filipinler ve Nijer gibi ülkelere ihracatı sırasında, özellikle uluslararası askeri tatbikatlarda ve havacılık fuarlarına katılım amaçlı gerçekleştirilen lojistik destek görevlerinde A400M nakliye uçakları görev almaktadırlar. Bu durum potansiyel alıcıların dikkatini çekerek pazarlama açısından önemli bir fırsatlar sunmaktadır.

Yukarıdaki fotoğrafta TUSAŞ tarafından üretilen T-129 ATAK helikopteri, 25-28 Mart 2019 tarihlerinde Brezilya'nın Rio de Janeiro kentinde düzenlenen 12. LAAD Savunma ve Güvenlik Fuarı'nda yer almıştır. A400M nakliye uçağı ile fuar alanına ulaştırılan T-129 ATAK, Kurtarıcı İsa heykeli önünde gerçekleştirdiği gösteri uçuşu izleyenlerin büyük beğenisini kazanmıştır.

Fuar sırasında yapılan gösteri uçuşu, helikopterin manevra kabiliyetleri ve silah sistemlerinin entegrasyonu konusunda katılımcılara net bir mesaj vermiştir. Brezilya Kara Havacılık Komutanlığı ile yapılan titiz koordinasyon sayesinde, fuar süresince ATAK helikopteri güvenli bir şekilde sergilenmiş ve tanıtılmıştır. Taubaté'de 25 Mart'ta başlayan tanıtım turu kapsamında, ATAK helikopteri 11 pilot tarafından gerçekleştirilen 22 sortiyle toplam 1.360 mil mesafe kat etmiştir. Bu yoğun uçuş programı, helikopterin performansını ve dayanıklılığını sergileme amacıyla düzenlenmiştir.

İnsani yardım ve askeri ekipman taşıma konusunda A400M lerin aktif olarak rol aldığı en önemli operasyon sahalarından biri de Ukraynadır. Türk Hava Kuvvetleri envanterindeki iki adet A400M uçağı, 24 Şubat 2022 tarihinde başlayan Ukrayna-Rusya savaşı nedeniyle yaklaşık 10 ay süreyle Ukrayna topraklarında kalmak zorunda kalmıştır. 10 ay süreyle hangar dışında her türlü olumsuz hava şartına maruz kalmış Ukrayna'da bulunan 2 adet A400M Atlas; 21 Aralık 2024 tarihinde ana üsleri Kayseri Erkilet’e intikallerini başarıyla tamamlamışlardır. 10 ay süre boyunca A400M lerin gerekli bakımlarını aksatmadan savaş şartlarında yerine getirmiş bakım personeline, pilotlarımıza ve diğer askeri personele buradan teşekkür ediyorum. İyi ki varsınız. Elleriniz dert görmesin. Ayaklarınıza taş değmesin.

Hüseyin FAZLA’nın A400M lerin Ukrayna'da mahsur kalışları ile ilgili yazıyı da bu vesile ile istifadelerinize sunmak istiyorum. İlgili link hemen aşağıda yer almakta.

Türk A-400M Uçakları 94 Gündür Ukrayna’da Neden Mahsur Kaldı?

https://strasam.org/savunma/askeri-harekat/turk-a-400m-ucaklari-94-gundur-ukraynada-neden-mahsur-kaldi-837

Havadan yakıt ikmali, arama kurtarma ve tıbbi tahliye gibi görevlerde de kullanılabilen A400M, modernize edilebilir yapısı sayesinde gelecekteki tehditlere karşı da etkin bir şekilde kullanılabilecektir. Takılacak karşılıklı kitler ile A400M helikopter yada uçaklara havada yakıt ikmali yapabilir. A400M Atlas yakıt ikmali sistemi olarak probe and drogue sistemini seçmiştir. Bunun en büyük nedeni uçağın arkasındaki rampalı kapıdır. Flying boom sistemi uçağın arkasındaki rampalı bir kapı varken kullanılması şu an için mümkün değildir. Flying boom sistemi alıcı uçağa yakıtı probe and drogue sisteminden daha hızlı aktarır (6.000 lbs/dak'ya karşı 2.000 lbs/dak). Türk Hava Kuvvetleri envanterindeki A400M uçaklarında havadan yakıt alma imkanını sağlayan probe çubuğu bulunmasına rağmen, yakıtı A400M lerde bulunan iç yakıt tanklarına aktaracak bir sistem mevcut değildir. Bu durum, bu uçakların havada yakıt ikmali yaparak menzillerini uzatma ve görev sürelerini arttırma kabiliyetlerini sınırlamaktadır.

Türk Hava Kuvvetleri'nin mevcut A400M filosunun havadan yakıt ikmali yeteneğini artırmak için iki temel çözüm yoluna gidilebilir. Birincisi, mevcut uçaklara retrofit yöntemiyle havadan yakıt transfer sistemi entegrasyonu yapılmasıdır. Bu hem donanım modifikasyonlarını hem de uçuş kontrol yazılımlarında gerekli güncellemeleri içerir. İkinci seçenek ise gelecekteki uçak alımlarında havadan yakıt ikmali özelliğinin temel bir gereksinim olarak belirtilmesidir. Bu sayede filonun tamamı veya önemli bir kısmı bu yeteneğe sahip hale getirilebilir. Türk Hava Kuvvetleri envanterindeki A400M nakliye uçaklarının havadan yakıt ikmali yeteneğiyle donatılması, özellikle deniz üzerinde arama ve kurtarma görevlerini yürüten helikopterlere (havadan yakıt ikmali yapabilecek donanımda olması gerekmektedir) havada yakıt ikmali yapılması durumunda önemli bir operasyonel avantaj sağlayacaktır. Bu sayede helikopterlerin görev süreleri uzatılarak daha geniş bölgelerde ve daha uzun süre arama kurtarma faaliyetleri yürütülebilecektir.

A400M uçaklarının Türk Hava Kuvvetleri'ne teslim tarihleri:

● İlk A400M: 12 Mayıs 2014

● İkinci A400M: 23 Aralık 2014

● Üçüncü A400M: 25 Kasım 2016

● Dördüncü A400M: 7 Nisan 2017

● Beşinci A400M: 13 Temmuz 2017

● Altıncı A400M: 22 Haziran 2018

● Yedinci A400M: 18 Ekim 2018

● Sekizinci A400M: 21 Haziran 2019

● Dokuzuncu A400M: 7 Ağustos 2019

● Onuncu A400M: 30 Mart 2022

Önemli not: Yukarıdaki tarihler, her uçağın Türkiye, Kayseri’deki 12. Hava Ulaştırma Ana Üs Komutanlığı’na varış tarihini yansıtmaktadır. Bu bilgiler açık kaynaklardan alınan bilgilerdir. Türk Hava Kuvvetlerinin envanter kayıtlarında A400M lerin envantere giriş(kabul) tarihleri farklı olabilir.

Türk savunma sanayisinin önemli bir parçası olan A400M, ülkemizin hava gücüne önemli katkılar sağlamaktadır. Farklı ülkeler tarafından kullanılan A400M'ler, uluslararası işbirliği projelerinin bir örneği olup, farklı ülkelerin savunma kuvvetleri arasında ortaklık sağlamaktadır.

Yazı dizimiz bir sonraki bölümde yine A400M Atlas ile devam edecek.

Yazı dizimizin ilk 3 bölümünü okumayanlar ya da hatırlamak isteyenler için ilgili linkler aşağıdadır.