İsrail’in Merkava Tankları Neden Vuruluyor?
Daha önceki savaşlarda manevra konsepti uygulayarak kısa sürede düşmanlarını etkisiz hale getiren İsrail ordusu, doğası gereği ateşlerin etkisini ve hareket kabiliyetini kısıtlayan meskûn mahallerde klasik doktrin ve konseptlerini uygulayamamıştır.
İsrail, 2006 yılında Hizbullah ile yaşadığı çatışmalarda birçok zırhlı araç ve tank kaybetmiştir. O zamana kadar bir gizem çemberi içine sarmaladığı Merkava tanklarının çok fazla zayiat vermesi üzerine İsrail, bu tankları yeni tehditlere karşı geliştirmek ihtiyacı olduğunu anlamıştır.
Peki ama İsrail neden bu kadar çok zayiat vermiştir?
Bunun birinci sebebi, İsrail’in kuruluşundan beri yaptığı savaşlar içinde bu savaşın en uzun süren savaş olmasıdır. İsrail, daha önce bazen tüm komşularının düzenli ordularına karşı yaptığı savaşlardan, 6 gün gibi kısa sürelerde çok az personel, silah ve teçhizat kaybı ile zafer kazanarak çıkmıştır. Halbuki Hizbullah’a karşı 2006 yılında 12 Temmuz-14 Ağustos tarihleri arasında verilen savaş bir aydan uzun sürmüştür.
Diğer önemli bir husus da savaşın daha öncekilerden farklı olarak neredeyse tamamen meskûn mahal muharebeleri şeklinde gerçekleşmesidir. Zaten savaşı uzatan temel unsur da bu olmuştur. Daha önceki savaşlarda manevra konsepti uygulayarak kısa sürede düşmanlarını etkisiz hale getiren İsrail ordusu, doğası gereği ateşlerin etkisini ve hareket kabiliyetini kısıtlayan meskûn mahallerde klasik doktrin ve konseptlerini uygulayamamıştır.
Bu sayede Hizbullah, meskûn mahallerde çok sayıda el yapımı patlayıcı ve mayın kullanarak birçok Merkava tankını ve zırhlı aracı imha edebilmiştir. Merkava tankı kayıplarının diğer bir sebebi de Hizbullah’ın, klasik tanksavar silahlarının yanında Rus yapımı lazer güdümlü tanksavar silahlarını da etkili olarak kullanması olmuştur.
Bu gelişmeler üzerine İsrail, 2003 yılında üretimini durdurduğu Merkava 3’lerin yerine 2004’ten itibaren üretmeye başladığı Merkava 4 tanklarında yeni geliştirmelere gitmiştir. Tankların zırhında ve aktif/pasif savunma sistemlerinde (Lazer Uyarı Sistemi, POMALS Kaideyle Çalışan Çoklu Mühimmat Fırlatma Sistemi ve Trophy Aktif Savunma Sistemi gibi) bazı yenilikler yapılmıştır.
Bu yenilikler daha ziyade Hizbullah’ın kullandığı tanksavar silahlarına karşı koruma sağlayacak şekilde geliştirilmişlerdir. Hizbullah'ın en güçlü tanksavar güdümlü füzeleri, Rus yapımı Kornet füzeleridir. Bunlar lazer güdümlüdür ve Hizbullah’ın elinde bulunan Sovyet döneminden kalma Konkurs gibi tel güdümlü tanksavar silahlara göre çok daha etkilidirler. Bu silahlar, tankı en zayıf olduğu üst tarafından vurmaktadır.
Bu silaha karşı koruma sağlamak için İsrail’in yaptığı yenilikler sayesinde Merkava 4 tankları, kendilerine yönelmiş bir lazer tespit ettiğinde hemen mürettebatı uyarmaktadır. Bundan sonra, ilk tepki olarak gizleme maksatlı sis mermilerini ateşlemek için POMALS sistemi çalışmaya başlar. Tank bu sırada, düzensiz hareketler yapar. Böylece düşman, tankın sis perdesi içindeki yerini tespit edemez. Tanka monteli Trophy aktif savunma sistemi ise gelen füzeleri tespit ve takip edip onları yok etmek için mermileri ateşler.
Geliştirilen bu savunma sistemleri, 2023’e kadar yaşanan çatışmalarda kendini ispat etmiş ve Hizbullah kuvvetlerine karşı savunmada başarılı olmuştur. Bu sayede İsrail ordusu, bu dönemde hiçbir tank mürettebatı zayiatı yaşamamıştır. Ancak, 7 Ekim 2023'te HAMAS’ın saldırıları ile başlayan süreçte bu durum değişmiştir.
İsrail’in Gazze’yi işgal harekâtının daha ilk günlerinde, yeni geliştirilen sistemlerinin başarısının geçici bir durum olduğu anlaşılmıştır. Çünkü HAMAS, dronlarla en az 2 adet Merkava 4 tankını imha etmiş ve bu tanklardan en az birinin mürettebatının tamamı ölmüştür. Yani, yukarıdan saldırdığı için tespit edilmesi oldukça güç olan Dronlar, Ukrayna’daki Rus ve Batı tankları gibi Gazze’deki Merkava tanklarının da en büyük problemi haline gelmişlerdir.
Daha sonra HAMAS, basit kinetik enerjili tanksavar silahları ile de bazı Merkava tanklarını vurmayı başarmıştır. Kinetik tanksavar silahlarının etkili olmasının sebebi, tanka çok yakın mesafeden ateş edilmesidir. Mesafe kısa olunca, tankın üzerindeki aktif ve pasif savunma sistemlerinin çalışma hazırlık süresi yetersiz kalmakta ve bu sistemler tehdidi bertaraf edebilmek için zamanında harekete geçememektedir.
Böylece Merkava tankları da pahalı ve üzerlerine yüklenen savunma sistemleri ile gün geçtikçe daha da pahalı hale gelen tüm tanklar gibi muharebelerde kolayca vurularak imha edilebilmektedir. Oldukça etkili yeni sistemler konulması, bu tanklara mutlak bir koruma sağlayamamaktadır. Çünkü tanklara tehdit oluşturan silah ve sistemler çok hızlı bir şekilde gelişmekte ve çeşitlenmektedir.
Tankların koruma sistemleri ise o kadar kısa sürede o kadar çok gelişememektedir. Üstelik mevcut geliştirmeler, tankı korumaya çalıştıkça bazı yeni sorunları da beraberinde getirmektedir. Örneğin tanklar, çok ağırlaşmakta ve hantallaşmaktadır. Ayrıca, eklenen her savunma sistemi, tankların maliyetlerini giderek artırmakta ve çok pahalı silahlar haline getirmektedir. Bunun sonucunda, yeni modern tankların çoğunun maliyet fiyatı 10 milyon doları aşmıştır.
Halbuki tanksavar silahlarındaki durum, bunun tam tersidir. Birkaç bin dolarlık lazer güdümlü bir tanksavar silahı, 10 küsur milyon dolarlık tankları kolayca imha edebilmektedir. Sadece tanksavar silahları ile değil sivil maksatlı kullanım için imal edilen ve fiyatları birkaç yüz doları geçmeyen dronlarla bile tanklar etkili bir şekilde vurulabilmektedir. Bu durum, tankın muharebe meydanlarında eskiden oluğu gibi kitlesel olarak kullanılmasını imkânsız hale getirmektedir.
