savunma
Körfez Savaşı ve M1 A1 Abrams Ana Muharebe Tankı (Bölüm 9)
M1A1 Abrams ana muharebe tankı, entegre ettiği gelişmiş atış kontrol sistemleri, termal görüntüleme yetenekleri ve lazer telemetreleri gibi teknolojik unsurlarla, modern savaşın gereksinimlerini karşılamada hayati bir rol oynamaktadır.
M1A1 tankının hedefine yaptığı atışları bu kadar isabetli yapan atış kontrol ve nişangah sistemlerini bu yazımızda ele alıyoruz.
Yazı dizimizin bir önceki bölümünde, M1A1 Abrams ana muharebe tankının hareket kabiliyetini etkileyen kilit unsurlardan biri olan süspansiyon sistemi üzerinde durulmuştu.
Bir önceki bölüme aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
Körfez Savaşı ve M1 A1 Abrams Ana Muharebe Tankı (Bölüm 8)
Körfez Savaşında M1A1 Abrams'ın başarısının asıl nedenleri nelerdi?
Genel değerlendirme olarak, M1A1 Abrams, Irak Ordusunun envanterindeki en gelişmiş tank olan T-72M'ye karşı tüm teknik alanlarda belirgin bir üstünlük sergilemiş ve Irak zırhlı birliklerine orantısız kayıplar verdirmiştir.
Kapak fotoğrafında M1A1 eğitim faaliyetinde görülüyor.
Körfez Savaşı'nda M1A1 Abrams tankının başarısının temel nedenleri, teknolojik üstünlüğü, mürettebat eğitimi, lojistik destek ve harekat ortamının özelliklerinin birleşiminden kaynaklanmaktadır. Bu teknolojik üstünlük, muharebe etkinliğinin temel unsurları olan ateş gücü, zırh koruması, hareket kabiliyeti, durumsal farkındalık ve mürettebatın hayatta kalmasını sağlayan tasarım gibi kritik konularda kendini açıkça göstermiştir.
1)Ateş Gücü ve Mühimmat; Bu konuyu daha detaylı incelemek için yazı dizimizin 4. bölümüne göz atabilirsiniz. İlgili bölüme aşağıdaki bağlantıdan erişebilir.
2) Zırh Teknolojisi ve Koruma Seviyesi; Bu konuyu daha detaylı incelemek için yazı dizimizin 5. bölümüne göz atabilirsiniz. İlgili bölüme aşağıdaki bağlantıdan erişebilir.
3)Hareket Kabiliyeti ve Manevra Yeteneği ; Bu konuyu daha detaylı incelemek için yazı dizimizin 6,7,8 bölümüne göz atabilirsiniz. İlgili bölüme aşağıdaki bağlantılardan erişebilir.
4) Üstün Teknoloji;Günümüz askeri teknolojilerindeki hızlı evrim, savaş alanının dinamiklerini kökten değiştirerek muharebe etkinliği üzerinde derin etkiler yaratmıştır. Bu bağlamda, M1A1 Abrams ana muharebe tankı, entegre ettiği gelişmiş atış kontrol sistemleri, termal görüntüleme yetenekleri ve lazer telemetreleri gibi teknolojik unsurlarla, modern savaşın gereksinimlerini karşılamada hayati bir rol oynamaktadır.
M1A1 Abrams Ana Muharebe Tankı Mürettebatı ve Görevleri
M1 Abrams ana muharebe tankı, muharebe etkinliği açısından hayati öneme sahip dört mürettebat üyesinden oluşmaktadır: tank komutanı, nişancı, yükleyici ve sürücü. Her bir mürettebat üyesinin kendine özgü görevleri ve görüş açıları, tankın muharebe performansını doğrudan etkilemektedir.
Tank Sürücüsü
Tank sürücüsü, tankın gövdesinin ön kısmında, ana silahın hemen altında konumlanır. Yaklaşık 180 derecelik bir görüş açısı sağlayan periskoplar (görüş blokları) sayesinde aracı güvenli ve etkin bir şekilde yönlendirir. Gece operasyonları için bir periskop gece görüş ekipmanı ile değiştirilebilir. Tankın hareket ve manevra kabiliyetinden sorumludur; zorlu arazi koşullarında ve muharebe ortamında tankı güvenli ve etkin bir şekilde kullanır. Motosiklet benzeri bir gidon sistemi ve gaz kolu ile tankı yönlendirir, ayakla kumanda edilen fren pedalı da bulunur. Ergonomik "kova koltuk" sayesinde sınırlı alanda konforlu bir pozisyon elde eder. Mekanik sistemler hakkında bilgi sahibi olmalı ve tankın bakımına katkıda bulunmalıdır. Durumsal farkındalığı sayesinde tankı en uygun pozisyona getirerek mürettebatın ateş gücünü en üst düzeye çıkarır.
Taret Mürettebatı (Komutan, Nişancı, Yükleyici): Taretin iç kısmında, taret sepetinde görev yaparlar.
Tank Komutanı
Mürettebatın lideri olarak tankın genel operasyonel yönetiminden sorumlu olan komutan, hedef belirleme, taktiksel karar alma ve nişancıya angajman emirleri verme görevlerini üstlenir. Tank taretinin üzerinde yer alan periskoplar sayesinde neredeyse 360 derecelik bir görüş alanına sahiptir. Muharebe alanını etkin bir şekilde değerlendirir ve mürettebatı yönlendirir. Diğer tank komutanlarıyla iletişim kurar. Ayrıca, taret üstüne monte edilmiş 50 kalibre M2 Browning ağır makineli tüfeği kullanabilir.
Nişancı
Nişancı, ana silah sistemi olan 120mm topun etkin kullanımından sorumludur. Hedef arama, hedef tespiti, hedefe nişan alımı ve atış işlemlerini gerçekleştirir. GPS ve GAS gibi gelişmiş nişangah sistemlerini kullanarak hedeflere yüksek isabet oranıyla angaje olur. Gündüz ve termal gece görüş kabiliyetlerine sahip stabilize bir nişangâh ve lazer mesafe ölçer kullanır. Farklı mühimmat tipleri hakkında derinlemesine bilgi sahibi olmalı ve operasyonel koşullara uygun mühimmat seçimini yapabilmelidir. Eş eksenli makineli tüfeğin kontrolünü sağlar ve ana silahın operasyonel durumunu izler.
Yükleyici
Yükleyici, ana silahın hızlı ve kesintisiz mühimmat ikmalini sağlamakla görevlidir. Mühimmat deposundan mühimmatı temin eder ve ana silahı yükler. Normal şartlar altında, nişancı yükleyiciye hangi tip mühimmatın yükleneceğini bildirir. Tankın genellikle sol tarafına bakan 360 derece döndürülebilir bir gözetleme yuvası olmasına rağmen, silah yuvası ve kupol kapakları nedeniyle görüş açısı sınırlıdır. Silah sisteminin bakım ve arıza giderme işlemlerine de katkıda bulunur, böylece tankın operasyonel sürekliliğini destekler. Taret üstüne monte edilmiş 7.62 mm M240 makineli tüfeği kullanabilir.
M1A1 varyantında, taret üstü makineli tüfeklerin kullanımı için mürettebatın taret kapaklarını açması ve manuel ateşleme gerçekleştirmesi gerektiğinden, bu durum yoğun çatışma ortamlarında tank mürettebatının güvenliği için pratik bir seçenek teşkil etmemektedir. Taret üstü makineli tüfekler, öncelikli olarak piyade birliklerine karşı kullanılmak üzere tasarlanmıştır ve bazen daha güvenli ortamlarda piyade birliklerine destek amaçlı kullanılabilirler. Bu dört rolün uyumlu ve koordineli çalışması, M1 Abrams tankının muharebe etkinliğini ve hayatta kalma şansını doğrudan etkiler.
Yukarıda sunulan görselde, Abrams ana muharebe tankının iki farklı modernizasyon seviyesindeki komutan görev yerleri incelenmektedir. Üstteki görüntüde M1A1 AIM varyantına ait komutan ekipmanları yer alırken, alttaki görüntüde ise M1A2 SEP varyantının komutan donanımı gösterilmektedir. M1A2 SEP konfigürasyonu, komutana daha ergonomik bir çalışma ortamı sağlamanın yanı sıra, muharebe sahası bilgilerine ve sistem verilerine entegre bir ekran aracılığıyla hızlı ve etkili bir şekilde erişim imkanı sunar. M1A2 SEP yükseltmeleri, 2006 yılından itibaren ABD Ordusu'nun ana muharebe tank filosuna dahil edilmeye başlanmıştır. Tankın nişancısı, tank komutanının hemen önünde oturuyor.
M1A1 Abrams tankının atış kontrol sistemleri, tankın muharebe etkinliğini önemli ölçüde artıran bir dizi teknolojik yeniliği içermektedir.
Termal Görüntüleme Sistemi (Thermal Imaging System)
Tank mürettebatının gece ve gündüz, hatta sisli ve puslu havalarda bile hedefleri tespit etmesine olanak tanır. Hedeflerin yaydığı ısıyı algılayarak görüntü oluşturur, böylece insan gözünün göremeyeceği termal izler, düşman tanklarının ve araçlarının yerini açığa çıkarır.
Lazer Mesafe Ölçer
Lazer mesafe ölçer hedefin uzaklığını ölçerek; hedefe olan mesafeyi yüksek bir doğrulukla belirlemeye yardımcı olur. Bu bilgi, tankın topunun doğru bir şekilde hedefe yönlendirilmesi için kritik öneme sahiptir. Lazer mesafe ölçer, saniyeler içinde hedefle tank arasındaki mesafeyi hesaplayarak nişancıya iletir. M1 Abrams'ın gelişmiş balistik bilgisayarı, hedef mesafesi, mermi tipi, hava koşulları ve tankın hareket hızı gibi çeşitli faktörleri hesaba katarak topun nişan açısını otomatik olarak ayarlar. Bu sayede, nişancının hedefi vurma olasılığı önemli ölçüde artar.
Balistik Bilgisayar
Karmaşık hesaplamaları saniyeler içinde yaparak nişancının işini kolaylaştırır. M1A1 Abrams'ta hem nişancı hem de komutan için ayrı atış kontrol sistemleri bulunur. Ancak bu sistemler, birbirleriyle entegre bir şekilde çalışır. Komutan, hedefi tespit edip nişancıya işaretleyebilir, nişancı da bu hedef üzerinde atış kontrol işlemlerini gerçekleştirebilir. Bu entegrasyon, hedeflerin daha hızlı ve etkili bir şekilde vurulmasına yardımcı olur. M1 Abrams'ın atış kontrol sistemleri, tankın muharebe alanında üstünlük sağlamasına katkıda bulunan en önemli özelliklerinden biridir. Bu sistemler sayesinde, M1 Abrams tankları, düşman hedeflerini daha hızlı, daha doğru ve daha etkili bir şekilde vurabilir. Entegre sistemlerin işlevselliği ve güvenilirliği, belirli sensörlerin varlığına bağlıdır. Bu sistemlerin kritik bileşenleri arasında yer alan sensörlerden bazıları şunlardır:
Eğim Sensörü: Balistik hesaplamaların doğruluğunu sağlamak amacıyla, tankın bulunduğu zeminin eğimini ölçen bir eğim sensörü entegre edilmiştir. Bu sensör, yerçekimi kuvvetinin merminin balistik yörüngesi üzerindeki etkisini hassas bir şekilde hesaplayarak, özellikle değişken arazi koşullarında atış performansını iyileştirir.
Rüzgar Hızı Sensörü: Mermi yörünge dinamiği üzerindeki atmosferik etkileri azaltmak için rüzgarın hız ve yönünü sürekli olarak ölçen bir sensördür. Bu sensör tarafından sağlanan veriler, rüzgarın neden olduğu aerodinamik sapmaları telafi etmek için balistik hesaplamalara entegre edilir.
Mühimmat Sıcaklığı Girişleri: Merminin ve mühimmatın sıcaklığı, namlu çıkış hızını ve dolayısıyla balistik yörüngeyi etkileyebilir. Bu sensörler, sıcaklık değişimlerini anlık olarak algılayarak atış kontrol sistemine iletir ve gerekli düzeltmelerin yapılmasını sağlar.
M1 Abrams tankında hem nişancı hem de komutan için ayrı gözetleme ve nişan sistemleri bulunmaktadır. Bu gelişmiş sistemler, tankın muharebe etkinliğini önemli ölçüde artırmak üzere tasarlanmıştır.
Nişancının Gözetleme Sistemi:Nişancının kullandığı birincil nişan sistemi, hem optik bir görüş kanalı hem de termal bir görüntüleme sistemi içerir. Optik kanal, gündüz koşullarında hedefleri net bir şekilde görmeyi sağlar. Termal görüntüleme sistemi ise, hedeflerin yaydığı ısıyı algılayarak gece ve kötü hava koşullarında bile hedefleri tespit etmeyi mümkün kılar. Nişancı, bu sistemler aracılığıyla hedefleri tespit edebilir, mesafelerini ölçebilir ve topunu doğru bir şekilde yönlendirebilir.
Bu sistemler, nişancının hedefleri hızlı ve doğru bir şekilde tespit etmesine, mesafelerini ölçmesine ve topunu doğru bir şekilde yönlendirmesine olanak tanır. Bu da tankın muharebe etkinliğini önemli ölçüde artırır. M1 Abrams'ta hem nişancı hem de komutan için ayrı lazer işaretleme sistemleri bulunur. Bu sayede, her iki personel de aynı anda farklı hedefleri işaretleyebilir. Bu da tankın muharebe etkinliğini önemli ölçüde artırır.
Genel olarak hedef belirleme, bir hedefi arama ve bu hedefle angaje olma kararı alma arasında değişen adımlardan oluşan bir hiyerarşidir.
M1A1 tankı mürettebatı hedef belirleme sürecinin anahtar adımları:
Arama: Bu, muharebe görevi boyunca devam eden sürekli bir süreçtir. Bu süreçte tank mürettebatı, olası hedefleri tarar ve arar.
Angaje Olma Kararı: Belirli kriterler karşılandığında, mürettebat belirli bir hedefle angaje olmaya karar verir. Bu karar taktiksel ortamdaki koşullardan etkilenir.
Hedefin Seçilmesi: Komutan, makro angajmandan bir hedef seçer ve angaje olma kararı alır.
Değerlendirme, Seçim ve Sıralama: Angaje olma kararı kısmen hedeflerin değerlendirilmesi, seçimi ve sıralanması ile ilgilidir.
Hedefin Tanımlanması: Bir hedef belirlendikten sonra, tehlikeli bir hedef mi yoksa en tehlikeli hedef mi olduğuna karar vermek için hedef yönü dikkate alınır.
Hedef belirleme sürecini etkileyen diğer faktörler şunlardır:
Dost Durumu: Daha büyük dost birliğin görevi, hedeflerin seçimini ve sıralamasını etkileyebilir.
Hedef Yönü: Bir hedefin yönü (yani, birincil silah sisteminin yönü), hedef sınıflandırmasıyla ilgilidir].
Hedef Angajman Öncelikleri: Hedef angajman önceliği, bir dizideki belirli hedef türlerine bir değer atar. Örneğin, ZSU-23/4 gibi uçaksavar silah sistemlerine genellikle zırhlı araç oluşumlarında öncelik verilir.
Mesafe: Hedefin mesafesi, ana silahın etkili menzilini belirler. Ana silah 2500 metreye kadar etkili kabul edilir. Kalibre .50 makineli tüfek 1800 metreye kadar, M240 koaksiyel ve yükleyicinin makineli tüfeği ise 900 metreye kadar etkilidir.
M1A1 tankında kullanılan mühimmat türleri şunlardır:
SABOT (APFSDS-T): Genellikle ağır zırhlı hedeflere (örneğin tanklara) karşı kullanılan kinetik enerjili bir mühimmattır. Yüksek namlu çıkış hızına ve düz bir yörüngeye sahiptir.
HEAT (HEAT-T): Daha az zırhlı hedeflere veya makineli tüfek menzilinin ötesindeki alan hedeflerine karşı kullanılan bir mühimmattır.
Koaksiyel makineli tüfek: Ana silahın yanında bulunan ve yakın mesafedeki hedeflere karşı kullanılan bir makineli tüfektir.
50 Kalibre makineli tüfek: Genellikle piyade ve hafif zırhlı araçlara karşı kullanılan bir makineli tüfektir. Tank komutanı tarafından kullanılır.
Yükleyicinin M240 makineli tüfeği: Yükleyici tarafından kullanılan ve çeşitli hedeflere karşı kullanılabilen bir makinalı tüfektir.
Bu mühimmat türlerinin seçimi, hedefin türüne, mesafesine ve diğer taktiksel koşullara bağlıdır. Örneğin, ağır zırhlı bir hedefe karşı SABOT mühimmatı kullanılırken, daha az zırhlı bir hedefe karşı HEAT mühimmatı kullanılabilir.
M1A1 modelinde, termal görüş sisteminin ne zaman tercih edilir:
Görüntü Netliği (Image Clarity): Termal görüntüleme sisteminin kullanılıp kullanılmayacağı, görüntü netliğine bağlıdır. Görüntüyü iyileştirmek için polarite ve hassasiyet ayarlanabilir.
Normal Şartlar (Normal Conditions): Mürettebat, herhangi bir nişangahı kullanarak ana top/koaksiyel ile bir hedefi angaje ediyorsa ve termal mod anahtarı bekleme veya kapalı konumdaysa, gündüz kanalını kullanır. Yani, termal moda ihtiyaç duyulmayan normal şartlarda gündüz kanalı tercih edilir.
Ekipman Arızası (Equipment Failure): Lazer mesafe bulucu (LRF) arızalıysa veya etkisizse, tank komutanı manuel olarak menzil girebilir veya nişangahı ayarlayabilir. Bu durumda termal görüş devreye alınabilir.
Özetle, termal görüş sistemi, görüntü netliğinin yetersiz olduğu durumlarda veya gündüz görüşünün kısıtlandığı hallerde tercih edilir. Normal şartlarda ve gündüz görüşünün yeterli olduğu durumlarda ise gündüz kanalı kullanılır.
Tank Atış Kontrol Sistemi: İşleyiş ve Arızalar
Tank atış kontrol sistemi, yüksek isabet oranlı atışlar gerçekleştirmek üzere tasarlanmış karmaşık bir yapıdır. Sistem, balistik hesaplamaları gerçekleştiren bir bilgisayar aracılığıyla çalışır. Bu bilgisayar, çeşitli sensörlerden gelen verileri işler ve mürettebatın kontrol panelleri üzerinden girdiği manuel verilerle birleştirir. Ardından, nişancının birincil nişangahının ve uzantısının hedefleme noktasını, ana top eksenine göre ayarlar. Nişancı, taret elektrikli kontrolleriyle tareti hareket ettirerek nişangahların hedefi takip etmesini sağlar. Nişangahın hedefleme noktası hedef merkezine ulaştığında, "ateşe hazır" göstergesi belirir ve nişancı atışı gerçekleştirir. Ancak, hatalı veri girişi veya alt sistem arızaları, bilgisayarın etkinliğini düşürebilir. Balistik bilgisayarın tamamen devre dışı kalması durumunda, nişancı ikincil nişangahı (GAS) kullanır. Taret manuel kontrollere alındığında, stabilizasyon sistemi ve öncü açı fonksiyonu devre dışı kalır. Stabilizasyon sistemindeki bir arıza, öncü açı sensörünün de işlevini yitirmesine neden olur.
M1A1 Abrams ana muharebe tankı topçu angajmanlarında, mürettebat davranışlarını etkileyen ve angajman dizisi boyunca dinamik olarak değişen davranışsal değişkenler kritik bir rol oynamaktadır. Bu değişkenler, hedef angajmanının metodolojisini ve mürettebatın bu süreci yönetme biçimini doğrudan etkilemektedir. Bu değişkenlerin sistematik olarak tanımlanması ve analiz edilmesi, M1A1 Abrams tankı için etkili eğitim ve test programlarının geliştirilmesi açısından büyük önem taşımaktadır.
Bu bağlamda, 15 temel davranışsal değişken belirlenmiştir.
Mürettebat Üyesi Angajmanı (Crew Member Engagement): Hedef takibini, son ayarlamaları ve atış eylemini gerçekleştirecek mürettebat üyesini belirler. Seçenekler arasında nişancı, tank komutanı ve yükleyici bulunmaktadır.
1. Hedefin Dağılımı (Target Distribution): Hedefin tek bir nokta mı yoksa bir alan mı olduğu değerlendirilir. Bu, mürettebatın hedef alanını kapsama stratejisini belirler.
2. Angajman Tekniği (Engagement Technique): Hassas nişancılık veya savaş nişangahı (battlesight) tekniklerinden hangisinin kullanılacağı seçilir . Bu seçim, kullanılacak silah/mühimmat kombinasyonunu sınırlar .
3. Silah/Mühimmat Kombinasyonu (Weapon/Ammunition Combination): Ana top mermi türü veya makineli tüfek seçimi yapılır. Seçenekler arasında Sabot, HEAT, koaksiyel makineli tüfek, .50 kalibre makineli tüfek ve yükleyicinin M240 makineli tüfeği yer alır.
4. Hareket Halinde/Durarak Atış (Fire on the Move/Static Fire): Tankın hareket halinde mi? yoksa durarak mı? atış yapacağı belirlenir. Bu, taretin güç ve stabilizasyon sistemlerinin operasyonel durumu ve taktiksel durumla ilişkilidir.
5. Hareketli Hedef Takibi (Moving Target Tracking): Hedefin hareketli olup olmamasına göre takip davranışları ayarlanır.
6. Angajmanı Kontrol Eden Mürettebat Üyesi (Crew Member Controlling Engagement): Normalde tank komutanı angajmanı yönetirken, eşzamanlı angajman durumlarında bu rol başka bir mürettebat üyesine devredilebilir.
7. Nişangah Seçimi (Sight Selection): Kullanılacak nişangah türü belirlenir. Seçenekler arasında GPS, GAS, GPSE, CWS ve demir nişangahlar bulunur.
M1 Abrams ana muharebe tankında, topçu nişangah sistemleri, mürettebatın hedef angajmanında hayati bir rol oynamaktadır.
Birincil nişangah olan GPS (Gunner's Primary Sight)(Nişancının Birincil Nişangahı), tam işlevsel atış kontrol sistemiyle entegre olarak en yüksek vuruş olasılığını sunar ve otomatik bilgisayar çözümleriyle retikül ayarlamalarını gerçekleştirir. GPS, hem gündüz hem de termal kanalları destekleyerek farklı operasyonel koşullarda etkin kullanım sağlar. Arızalar nedeniyle balistik bilgisayarın işlevselliğinin azaldığı durumlarda ise GAS (Gunner's Auxiliary Sight)((Nişancı Yardımcı Nişangahı(-teleskopik-)) devreye girer; doğrudan atış yeteneği sunan bu nişangah, balistik retikülü ve menzil çizgileriyle donatılmıştır, SABOT ve HEAT mühimmatı için ayrı retiküller içerir, ancak kurşun ve eğim düzeltmeleri manuel olarak yapılmalıdır .
Ayrıca, arazi maskesi temizliğinin doğrulanmasında da kullanılır. GPS'in nişan resmini ve retikülünü tank komutanının konumuna yansıtan GPSE (Gunner's Primary Sight Extension)((Nişancının Birincil Nişangah Uzantısı), tank komutanının ana top ve eş eksenli makineli tüfeği kullanmasını sağlar. Son olarak, CWS (Commander's Weapon Station Sight)(Komutan Silah İstasyonu Nişangahı) tank komutanının araç içinden .50 kalibre makineli tüfeği etkin bir şekilde kullanabilmesi için tasarlanmıştır.
Modern muharebe araçlarında, özellikle M1A1 Abrams gibi ana muharebe tanklarında, 'Kurşun Düzenlemesi' kavramı, merminin hedefe doğru bir şekilde ulaşmasını sağlamak için nişangah ve atış kontrol sistemlerinin kritik bir ayar sürecini ifade eder. Bu süreç, hedefin uzaklığına bağlı olarak merminin yerçekimi etkisinden kaynaklanan düşüşünü telafi etmek için yapılan menzil düzeltmesi, rüzgarın mermi yörüngesi üzerindeki etkisini dengelemek amacıyla gerçekleştirilen rüzgar düzeltmesi ve hareketli hedeflere angajman sırasında hedefin hareket yönü ile hızını hesaba katan hareketli hedef düzeltmesi olmak üzere üç temel bileşeni içerir. Gelişmiş savaş araçlarında bu düzenlemelerin büyük bir kısmı bilgisayar kontrollü sistemler tarafından otomatik olarak gerçekleştirilse de, özellikle elektronik harp koşulları veya sistem arızaları gibi durumlarda manuel ayarlamalar da gerekebilir. Bu manuel ayarlamalar, mürettebatın durumsal farkındalığını ve hedef angajmanındaki etkinliğini doğrudan etkileyerek, muharebe başarısında belirleyici bir rol oynar.
8. Termal Görüntüleme Sistemi Kullanımı (Thermal Imaging System Deployment): Termal görüntüleme sisteminin kullanılıp kullanılmayacağına karar verilir.
9. Tank Komutanının Menzil Eylemleri (Tank Commander's Ranging Actions): Tank komutanının menzili nasıl belirleyeceği veya uygulayacağı değerlendirilir. Seçenekler arasında menzil ayarlaması yapmama, lazer kullanma, indeksleme/menzil uygulama ve menzili duyurma yer alır.
10. Nişancının Menzil Eylemleri (Gunner's Ranging Actions): Nişancının menzili nasıl belirleyeceği veya uygulayacağı değerlendirilir. Seçenekler arasında menzil ayarlaması yapmama, lazer kullanma ve indeksleme/menzil uygulama bulunur.
11. Yana Döndürme ve Yükseltme Yöntemi (Traverse and Elevation Method): Silah sistemini yana döndürme ve yükseltme yöntemi seçilir. Elektirikli veya manuel seçenekler mevcuttur.
12. Standart Öncülük Uygulama (Standard Lead Application): Standart öncülüğün uygulanıp uygulanmayacağına karar verilir.
13. Nişangah Ayarı (Sight Picture Adjustment): Nişangah görüntüsünde herhangi bir ayarlama yapılıp yapılmayacağı değerlendirilir. Seçenekler arasında ayarlama yapmama, eğim için ayarlama yapma, standart ayarlama uygulama ve sonraki ateş emrine göre ayarlama yapma bulunur.
14. Elektrikli/Manuel Tetikleyici/Ateşleme Cihazı ile Atış (Electrical/Manual Trigger/Firing Device): Elektrikli tetikleyici veya manuel ateşleme cihazı kullanılıp kullanılmayacağına karar verilir.
Bu değişkenlerin her biri, farklı sayıda alternatif davranış seçenekleri sunmaktadır. Bu değişkenler ve alternatif davranışlar, bir araya gelerek çok sayıda olası angajman örüntüsü oluşturmaktadır. Bu örüntülerin anlaşılması, mürettebatın farklı muharebe koşullarına nasıl tepki vereceğini anlamak için kritik öneme sahiptir.
M1A1 Abrams ve T-72M1 Atış Kontrol Sistemlerinin Karşılaştırılması
M1A1 Abrams, entegre bir ateş kontrol sistemiyle donatılmıştır. Bu sistem, lazer mesafe bulucu, dijital balistik bilgisayar, rüzgar ve eğim sensörleri gibi gelişmiş bileşenleri içerir. Hedef takibi, atış düzeltmeleri ve mühimmat seçimi gibi kritik fonksiyonları otomatikleştirerek topçuya operasyonel kolaylık ve artırılmış atış doğruluğu sunar. Termal görüntüleme sistemi (TIS), gece ve olumsuz hava koşullarında dahi etkili hedef tespit ve angajman kabiliyeti sağlar. Mühimmat tipi manuel olarak girilmekle beraber, sistem rüzgar, eğim, takip oranları gibi verileri otomatik olarak işler. M1A1 topçusunun ana görüş sistemi, hem optik gündüz görüş kanalı hem de gece ve gündüz kullanılabilen bir termal görüntüleme kanalı ihtiva eder.
T-72 ise daha eski ve manuel bir ateş kontrol sistemine sahiptir. TPD-K1 lazer mesafe bulucu ve TPN-1-49-23 aktif kızılötesi gece görüş sistemi ile donatılmıştır. Mesafe verileri manuel olarak girilir ve balistik düzeltmeler topçu tarafından manuel olarak hesaplanır. Rüzgar verileri otomatik olarak sisteme dahil edilmez. Aktif kızılötesi gece görüş sistemi, düşman tankları tarafından tespit edilme riskini artırır. Topçu, mühimmat türünü manuel olarak girdikten sonra, lazer mesafe bulucu ile mesafeyi ölçüp sisteme girmeliydi. Atış için gereken diğer düzeltmeler de yine manuel olarak yapılmalıydı. T-72'nin nişan tertibatı, M1A1'in nişan tertibatına göre daha karmaşık ve manuel girdi gerektiriyordu. T-72 topçusunun retikülü, daha eski bir konfigürasyona sahip olduğu ve topçu tarafından daha kapsamlı manuel girdilere dayandığı için, M1A1 topçusunun retikülünden çok daha karmaşıktı.
Bir raporda M1A1 tanklarında bulunan termal nişangah sisteminin, Irak'taki petrol kuyusu yangınlarından ve diğer çevresel engellerden kaynaklanan yoğun duman perdesinin ardındaki T-72 tanklarını tespit etmede hayati bir rol oynadığı belirtilmektedir. T-72 tanklarının benzer bir yeteneğe sahip olmaması, Abrams tanklarına muharebe alanında hayatta kalma, etkili angajman menzili ve gece operasyonlarında belirgin bir avantaj sağlamıştır.
Atış Hızı ve Menzil:
M1A1 Abrams, insan yükleyici sayesinde dakikada yaklaşık 4 mermi atış hızı elde edebilirken, T-72 otomatik yükleyici ile teorik olarak dakikada 8 mermi atış hızına ulaşabilir; ancak manuel ateş kontrol girdileri nedeniyle gerçek atış hızı düşebilir. Menzil açısından, M1A1 Abrams uzun menzillerde üstün atış performansı sergilerken, T-72'nin etkin gece görüş menzili 800 metre ile sınırlıdır.
Ergonomi:
M1A1 Abrams'ın topçu istasyonu, atış sırasında stabiliteyi artıran göğüs dayanağı ve geniş alın pedi ile ergonomik olarak tasarlanmıştır. Buna karşılık, T-72'nin topçu istasyonu dar ve ergonomik açıdan yetersizdir.
M1A1 Abrams, gelişmiş ateş kontrol sistemleri, üstün mühimmat, termal görüş yeteneği ve ergonomik tasarımıyla T-72'ye kıyasla belirgin bir ateş gücü avantajına sahiptir. M1A1'in 120mm topu ve mühimmatı, normal savaş mesafelerinde T-72'nin ön zırhını delebilme kapasitesine sahipken, T-72'nin 125mm topu ve mühimmatı M1A1'in ön zırhını delmekte yetersiz kalmaktadır. Bu üstünlük, Çöl Fırtınası Operasyonu'nda M1A1 tanklarının T-72 tanklarına karşı elde ettiği belirgin üstünlüğün temelini oluşturmuştur.
