Aşırı Güvenlik/Gizlilik, Neden En Önemli Güvenlik/Gizlilik Sorunudur?

Her evraka olması gerekenden daha yüksek bir gizlilik derecesi vermek, daha fazla evraka olması gerekenden daha fazla güvenlik prosedürü uygulanması sonucunu doğurur. Bu durum, asıl güvenlik altında tutulması gereken evraklara yeteri kadar dikkat gösterilmemesine sebep olur.

Bizim devlet kurumlarındaki yazışmalarda, genel olarak aşırı bir güvenlik anlayışı yaygındır. Özellikle de silahlı kuvvetler ve emniyet teşkilatında bu durum daha da abartılıdır. Bu abartı, en basit bir evraktan çok gizli olması gereken askeri planlara kadar her türlü evrakta görülebilir. Hemen her şeye bir gizlilik derecesi verilir ve bu gizlilik derecesi olması gerekenden en az bir kademe daha yüksektir.

Bu aşırı güvenlik anlayışı, aslında bir güvenlik sorunu yaratmaktadır. Çünkü her evraka olması gerekenden daha yüksek bir gizlilik derecesi vermek, daha fazla evraka olması gerekenden daha fazla güvenlik prosedürü uygulanması sonucunu doğurur. Bu durum, asıl güvenlik altında tutulması gereken evraklara yeteri kadar dikkat gösterilmemesine sebep olur.

Bu tezin doğruluğu, ülkemizde yakın zaman önce yaşanan bazı gelişmelerle ispatlanmıştır. FETÖ terör yapılanması, bu zafiyeti kullanarak devletin her kurumundaki en gizli belgelere ulaşabilmiş, bunları tahrif edebilmiş ve bunları kumpaslar kurmak için kullanabilmiştir.

Daha da önemlisi, sanki gizli evraklarla ilgiliymiş gibi birçok sahte belge de üretebilmiştir. Öte yandan, aslında hiçbir gizlilik derecesi olmaması gereken bazı evrakları da gizlilik derecesi olan belge diye mahkemelerde kullanmıştır. Bunu bir örnekle açıklayayım.

Bir yere tayin olup kendisine lojman çıkan her subay, astsubay ve uzman erbaşa, taşınacağı daireye yerleşmeden önce bir naylon dosya verilir. Bu naylon dosyanın içinde evin demirbaş listesinin yazılı olduğu iki nüsha kâğıt olur. Eve giren kişi, demirbaşları sağlam olarak teslim aldığını yazarak evrakın birini imzalar ve lojman sorumlusuna teslim eder. Diğer nüsha ise eve giren kişide kalır.

Bunun yanında naylon dosyada, evin iç düzenini gösteren bir kâğıt bulunur. Hani müteahhitten ev alacağınız zaman size tuvaletin, mutfağın, salonun, odaların filan yerini ve kaç metrekare olduğunu gösteren bir kroki gösterirler ya, işte bu kâğıtta da aynı onun gibi bir kroki çizilidir.

Kumpas davaları zamanında FETÖ savcıları, sanki gündüzler çuvala girmiş gibi polis eşliğinde gece yarıları lojman baskınları yapıyordu ya. O hukuksuzluklar yapılırken kumpas planı gereği içeri atılması gereken birinin evinde herhangi bir bahane olabilecek evrak bulamazlarsa ve evi aranan kişi direnip avukatı gelmeden evi aratmamayı başarır da eve sahte evrak yerleştiremezlerse lojmana girerken verilen naylon dosyadaki bu kağıtlar kumpasçıların işine yarıyordu.

Çünkü hiçbir anlamı olmayan bu kağıtların üzerinde gizlilik derecesi bulunuyordu. Bu gizlilik derecesi “Hizmete Özel” oluyordu. Savcı da bu dosyayı görünce mal bulmuş Mağribî gibi hemen üzerine atlıyor ve evinde gizlilik dereceli askeri evrak bulundu diye tutanak düzenliyordu. Evi aranan şahıs, casusluktan işlem görmeye başlıyordu.

Bu aşırı güvenlikçi anlayış sadece resmi yazışmalarda değil, orduda kullanılan talimname gibi basılı diğer evraklarda da uygulanmaktadır. Bizim talimnamelerimizin, daha yüksek gizlilik derecesi olan birkaçı hariç tamamına “Hizmete Özel” gizlilik derecesi verilir.

Bu sebeple, talimnamelerin kışla dışına çıkarılmaması gerekir. Hatta akademik çalışmalarda kaynakça olarak kullanılabilmesi için bile izin alınması gerekir. Ama kendi dönemimden biliyorum ki Ankara’nın çok bilinen bir çarşısına gittiğimizde Harp Akademisi sınavına hazırlanmak için çalışılması gereken bütün talimnamelerin soft hali bu çarşıdaki fotokopicilerde bulunurdu.

Akademi sınavına çalışmaya karar veren bir subay, talimnamelerden bulunması zor olanları fotokopiciye gidip çıktısını aldırabiliyor ve bunu kitap haline getirtebiliyordu. Yani ota çöpe gizlilik derecesi verirseniz aslında o derecelerin değerini azaltırsınız. İşin ciddiyetini bozarsınız. Güvenlikten ziyade güvensizlik yaratırsınız. Talimnameler de dahil yazılı evraklardaki bu gizlilik hastalığından kurtulmak lazım.

Askeri konularla ilgili yayınları takip edenler bilirler. Shephardmedia adında İngiltere’de çıkan (Londra merkezli) bir dergi var. Dergi askeri konulardan, özellikle de yeni silah ve araçlarla ilgili gelişmelerden bahsediyor. Eskiden basılı olarak adresime gelirdi ancak sanırım ekonomik sebeplerle birkaç yıldır basılı nüshayı göndermeyi bıraktılar. Onun yerine eposta adresime soft halini gönderiyorlar.

Bu dergiyi okurken bir konu dikkatimi çekti.(1) Konu Amerikan ordusunun yeni yayınladığı bir askeri yayın ile ilgili. ABD’de bizde olduğu gibi her şey bir gizlilik sarmalı içinde düşünülmediğinden olsa gerek askeri talimnamelerini ve hatta bizde olsa çok gizli damgası basılacak askeri bazı eserleri bile internet ortamında yayınlıyorlar.

Bu yayınların resmi internet sitelerinin bazıları, talimnamelere ulaşabilmek için sizden bir şifre istiyor. Ancak, Kontrgerilla Harekâtı (Counterinsurgency Operations) talimnamesi de dahil bizde olsa çok gizli damgası vurulacak olan birçok talimnameye şifreye ihtiyaç duymadan herkesin ulaşabileceği resmi siteler de var.(2) Hatta wikipedia’da, Amerikan ordusunun talimname listesini bile bulabilirsiniz.

Neyse….

Bahsettiğim dergide okuduğum yazı, Rusya’nın son dönemde katıldığı savaşlarda icra ettiği operasyonların, ulaşılabilen Rus talimnamelerinin ve diğer kaynaklarının incelenmesi sonucunda çıkartılan Rus ordusunun uyguladığı doktrin, taktik ve tekniklerinin yazıldığı bir kaynaktan bahsediyor.

Dergideki yazının başlığı; “Karşıt Kuvveti İncelemek: ABD Ordusu Eğitmenleri Rus Taktiklerinden Nasıl Ders Alıyor?” şeklindedir. Daha sonra ABD Ordusu Eğitim ve Doktrin Komutanlığı (TRADOC)’nın, Rus askeri taktiklerine odaklanan yeni bir 'Ordu Teknikleri' kitapçığı hazırladığından bahsediliyor. Bu kitap, Şubat 2024’te internet ortamında yayınlanmış. Yazar yayın hakkında bazı bilgiler de veriyor. Şimdi bunları özet olarak anlatacağım.

“ATP 7-100.1 olarak numaralandırılan bu yayın, ABD Ordusu eğitiminde, mesleki eğitimde ve lider gelişiminde kullanılacak Rus taktiklerini anlatıyor. Bu kitap, alanında hazırlanmış tek yayın değildir. Aksine, taarruz ve savunma gibi harekât çeşitlerine dair Rus askeri doktrinini ele alan bir seri yayının bir parçasıdır.

Yayında ele alınan önemli konular arasında; muharebe için teşkilatlanma ile muharebe, muharebe destek ve muharebe hizmet destek görevleri konularındaki yetenekler ve sınırlamalar da yer almaktadır.

Bu şekliyle ATP 7-100.1, Rus kara kuvvetlerinin askeri harekatları nasıl düşündüğünü ve nasıl icra ettiğini anlamak için bir temel olarak tasarlanmıştır. Yayın'da anlatılan taktikler tanımlayıcıdır. Bu taktikler, Rus doktrininden ve Rus yayınlarından elde edilen bilgiler ile son zamanlarda Rusya’nın dahil olduğu savaşlardan gözlemlenen uygulamalar esas alınarak oluşturulmuştur. Yayın, en son olaylarla ilgili çıkarımlara da dikkat çekmekle birlikte sadece Rusların şu anda Ukrayna'da nasıl savaştığına göre hazırlanmamıştır.

‘Rusya'nın Temelleri’ başlıklı ilk ana bölüm, Rus Kara Kuvvetlerinin eylemlerinin temellerini inceliyor. Bu bölümde Rus ordusu ve teşkilat yapısına ilişkin stratejik genel bakış da ortaya konuluyor. Stratejik genel bakış, Rusya Federasyonu'nu, ordusunu ve harekât ortamındaki eylemlerini şekillendiren temel koşullara bakıyor. Moskova'nın stratejik bir avantaj elde etmek için çevresel koşullardan nasıl yararlandığını anlatıyor. Ayrıca, askerî harekâtı destekleyebilecek yeteneklerinin ayrıntılarını veriyor.

ATP, Rus ordusunun tarihsel arka planını ve temelini de anlatıyor. Askeri doktrini ve mantığını gözden geçiriyor. Rusya'nın güvenlik ve silahlı kuvvetlerinin en son örgütsel yeniden yapılanmasının yanı sıra bu kuvvetlerin entegrasyonu ve stratejik amaç ve hedeflere nasıl ulaştıklarına odaklanıyor.

Belgenin ikinci unsuru olan 'Taktik Eylemler'; Rus keşif ve emniyet anlayışının temellerine, doktrinsel ateş konseptine, taarruz konseptine, Rus ordusunun savunma ve taarruz ilkelerine ilişkin bölümleri içeriyor.

Bu bölümler, Rus ateş gücü ve doktrinsel yetenekleri ile füze ve topçu kuvvetlerinin uygulanmasından, özel kuvvetlerin doktrinsel olarak bazı yeteneklerle nasıl organize edildiğine kadar uzanan 11 ek ile destekleniyor. ATP'nin vurgusu, büyük ölçekli bir harekattaki Rus taktikleri ve kuvvetlerin potansiyel kullanımı üzerinde duruyor.”

Bunları okuyunca yayının pdf’sini aradım. Birçok resmi askeri internet sitesinde yayınlanmış. Örneğin https://armypubs.army.mil/epubs/DR_pubs/DR_a/ARN40121-ATP_7-100.1-000-WEB-2.pdf adresinden, yayının pdf’sine ulaşabilirsiniz. Silahlı Kuvvetler mensupları ve konuya ilgi duyanlar bu eserden faydalanabilir.

Talimnamelerin internet ortamında yayınlanması, sadece Amerika için geçerli değildir. Birçok İngiliz askeri talimnamesine de ulaşmak mümkündür. Hatta İngiliz MOD (Savunma Bakanlığı) sitesine girerseniz, bizde çok büyük sır perdeleri arkasında saklanan birçok şeyin, vatandaşın bilgi edinme hakkı çerçevesinde bu sitede yayınlandığını görürsünüz.

Buna rağmen ne İngiliz nede Amerikan ordusunda bu ülkelerin güvenliğini tehdit edecek bir ihlal yaşanmamıştır. Halbuki bizde, bu konudaki aşırı hassasiyete rağmen “Milli Orduya Kumpas” kurulduğu dönemde bazıları sahte, bazıları gerçek olan birçok askeri belge ortalarda dolaşmıştır.

Sonuç olarak şunu söylemek mümkündür: Aşırı Güvenlik/Gizlilik, En Önemli Güvenlik/Gizlilik Sorunudur. Her şey olması gerektiği kadar olmalıdır. Bu sınırı aşmak amaçlananın tam tersi bir sonuç doğurur. Bir belgenin üzerine hangi gizlilik derecesini vurduğunuzun bir önemi yoktur. Önemli olan şey; gerçekten gizli olanın dışarıya sızmayacak kadar iyi muhafaza edilmesidir.