Casus Lawrence’ın Tüfeği

Resimdeki tüfeğin ilginç bir hikayesi var. Üzerinde “Çanakkale Muhaberatında iğtinam olunmuştur.” yazıyor eski harflerle. Çanakkale Savaşında ganimet olarak alınmıştır anlamına geliyor.

Birleşik Krallık firması Lee- Enfield yapımı olan tüfek 1915 yılındaki Çanakkale muharebeleri sırasında esir alınan bir İngiliz subayından ganimet olarak alınmış.

Tüfek bugün Londra’da İmparatorluk Savaş Müzesinde (Imperial War Museum) sergileniyor.

Tüfeğin üzerindeki T. E. L. harfleri ünlü İngiliz casusu Thomas Edward Lawrence’ın isminin baş harfleri. Bu harflerin yanında da 4.12.16 yazıyor.

İngiliz casusu Thomas Edward Lawrence’ın eline bu tüfeğin nasıl geçtiği merak uyandırıyor. Casus Lawrence’ın tüfeğin üzerine kazıdığı 4 Aralık 1916 tarihi bize ipucu veriyor.

Tüfek İngiliz subayından ganimet olarak alındıktan sonra üzerine “Çanakkale Savaşında ganimet olarak alınmıştır” yazısı kazınarak Harbiye Nazırı ve padişah damadı Enver Paşa tarafından Şerif Hüseyin’in oğlu Faysal’a hediye olarak verilmiştir.

Tüfeğin namlusu sol yan yüzeyinde “Enver Paşa tarafından Şerif Faysal hazretlerine takdim olundu.” yazıyor.

Şerif Hüseyin’in oğlu Irak Kralı Faysal

Faysal Şerif Hüseyin’in üçüncü oğludur ve 1921 yılından 1933 yılına kadar 12 yıl süre ile Irak krallığı yapmıştır. Faysal İngilizler tarafından Irak Krallığına getirilmişti.

Şerif Hüseyin ve oğulları hain olduğuna göre Enver Paşa neden bu tüfeği Şerif Hüseyin’in oğluna hediye olarak vermiş? diye sorduğunuzu duyar gibiyim.

Çanakkale muharebelerinin 1915 yılında olduğunu tekrar vurgulayayım. Şerif Hüseyin Osmanlı devletinin Mekke Emiri olarak atadığı bir kişi. Yani bir anlamda Şerif Hüseyin Osmanlı’nın valisi. Oğlu Abdullah da meclisin açık olduğu 1914 yılına kadar Hicaz milletvekilliği yapmış. Dolayısı ile Enver Paşa’nın 1915 yılında Çanakkale’de düşmanın geri çekilmeye zorlanmasından sonra Valisi olan Mekke Emiri Şerif Hüseyin’in oğlu Faysal’a İngilizlerden ganimet olarak ele geçirilen tüfeği hediye olarak vermiş olması çok normal. Hatta bu hediye ile “İngilizleri mağlup ettik ve bu ganimet olarak ele geçirilmiş bu tüfek de size bunu hatırlatsın. Yanlış bir şeyler yapmayın.” göz dağı verilmesi de amaçlanmış olabilir.

Mekke Şerifi Hüseyin’in Mekke’deki Osmanlı garnizonunu basarak İsyan başlatması ve kendini Hicaz kralı ilan etmesi 10 Haziran 1916 yılında gerçekleşmiş. Dolayısı ile 10 Haziran 1916’ya kadar Şerif Hüseyin İngilizler ile işbirliği yapan bir hain değil, Osmanlı’nın sadık bir valisi. Tüfeğin hediye edilmesi de bu tarihten önce gerçekleşmiş.

Osmanlı’nın 30 Ekim 1918’de Mondros Mütarekesini imzalayarak savaşı kaybettiğini kabul etmesi ile Şerif Hüseyin’in İngiliz işbirliği ile başlattığı isyan da başarı ile sonuçlanmış oldu.

Şerif Hüseyin’in Enver Paşa’nın kendisine hediye gönderdiği bu İngiliz tüfeğini isyancı Arapların İngilizler ile irtibatını sağlayan Casus Lawrence’a isyandaki desteklerine şükran ifadesi olarak isyanın başlangıcından 6 ay sonra, 4 Aralık 1916’da vermiş olduğu anlaşılıyor.

Sonra ne oldu?

Şerif Hüseyin 1916 yılından 1924 yılına kadar Hicaz krallığı yaptı. 1924 yılında İngilizlerin tüm Arapların hükümdarı olma vaatlerini tutmamaları üzerine onlara karşı geldi. İngilizler bunun üzerine onu tahttan indirerek oğlu Ali’yi Hicaz kralı yaptılar.

Hicaz kralı Ali bin Hüseyin 1925 yılının Aralık ayında Suudilere yenildi ve Hicaz’ı terk ederek Irak’taki kardeşi Faysal’ın yanına kaçtı. Ali bin Hüseyin 1935 yılında Irak Krallığının başkenti Bağdat’ta yaşamını kaybetmiştir.

Mekke emiri ve daha sonra Hicaz kralı Şerif Hüseyin

Şerif Hüseyin’in oğlu Hicaz kralı Ali

Babası Mekke Emiri Şerif Hüseyin ise İngilizler tarafından Kıbrıs adasına sürgüne gönderildi. Sağlık durumu çok kötüleşince İngilizler Ürdün kralı oğlu Abdullah’ın yanına Amman’a gitmesine izin verdiler. Yaşamını Amman’da yitirdi ve Mescid-i Aksa külliyesine gömüldü.

Şerif Hüseyin’in diğer oğlu Faysal 1921 yılından öldüğü 1933 yılına kadar 1. Faysal adı ile Irak Haşimi Kralı idi. Ölünce yerine oğlu 1. Gazi geçti.

Şerif Hüseyin’in diğer oğlu Faysal 1921 yılından öldüğü 1933 yılına kadar 1. Faysal adı ile Irak Haşimi Kralı idi. Ölünce yerine oğlu 1. Gazi adı ile kral oldu.

1. Gazi’den sonra oğlu 2. Faysal adı ile kral oldu. 14 Temmuz 1958’de yapılan bir darbe ile Kral 2. Faysal tahttan indirildi ve öldürüldü. Irak’ta Haşimi krallığına son verildi.

Şerif Hüseyin’in diğer oğlu Abdullah 1921 yılından öldüğü 1951 yılına kadar 31 yıl süre ile Ürdün (eski ismi Transürdün) Haşimi Krallığı yaptı. Ölünce yerine oğlu 1. Talal geçti.

İngilizlerin kurmuş oldukları ve başına Şerif Hüseyin ile oğullarını geçirdikleri Hicaz, Irak ve Ürdün krallıklarından bugün sadece Ürdün krallığı ayakta kalmıştır. Bugünkü Ürdün kralı Abdullah bin Hüseyin ilk kral Abdullah bin Hüseyin’in oğlu Talal’ın oğlu Hüseyin’in oğludur.

Kral Talal’a ne oldu?

Tutulduğu Şizofreni hastalığı görevini aksatmaya neden olunca Ürdün Kralı Talal 11 Ağustos 1952 tarihinde Ürdün Meclisi tarafından tahttan oğlu lehine feragat etmesi temin edilerek emekliye ayrıldı.

Kral Talal bundan sonraki 19 yıl boyunca İstanbul Ortaköy Şifa Yurdu'nda tedavi gördü ve 7 Temmuz 1972 tarihinde İstanbul'da bir kalp krizi sonucu öldü.

Büyük İsyanın öncesinde Şerif Hüseyin 1915 Temmuz’u ile 1916 Mart’ı arasında Mısır’daki İngiliz yüksek komiseri McMahon ile çok sayıda mektuplaşma yaptı.

İngilizler tarafından Şerif Hüseyin’e Osmanlı’dan ele geçirilecek tüm Arapça konuşulan toprakların hükümdarı olması vaat edildi. Oysa 1916 yılında İngilizler Fransızlar ile gizli Sykes- Picot anlaşmasını yaparak Suriye, Lübnan vb. yi Fransızlara bıraktılar. Ayrıca İngiliz Dışişleri Bakanı Lord Balfour da Rothshild ten alınan para karşılığı Filistin’de bir Yahudi devleti kurma sözünü verdi.

Bu olaylar Şerif Hüseyin’in Dünya Savaşı bitiminde İngilizler ile arasının neden bozulduğunu anlamamıza yardımcı olur.

Şerif Hüseyin’in oğlu Ürdün kralı Abdullah

Aslında Araplar kendilerine en çok fayda sağlayacak tarafı seçmek için pazarlıklar yapıyorlardı.

5 Şubat 1915’te yani henüz Şerif Hüseyin isyana başlamadan önce Almanya’nın Stutgart kentinde yayınlanan Der Wahre Jacob dergisinin kapağında yayınlanan karikatürde bu durum çok güzel teşhis edilmişti.

Kapak karikatüründe develerin de yer aldığı bir çöl manzarası ve geleneksel elbiseleri içinde silahlı Araplar gösterilmiştir. Çadırın önünde oturmuş silahlı Araplardan birisi “Keşke İngilizler için mi yoksa padişah için mi savaşacağız bir bilseydik.” diye sormaktadır. Diğer Arap ona “Sanırım bize en çok para veren için savaşacağız.” cevabını verir.

Bu karikatür 5 Şubat 1915’te yani henüz Şerif Hüseyin’in isyana başlamasından 1 yıl 4 ay önce yayınlanmıştır. Sürpriz yoktur.